"ඔටුනු පැලඳවීම" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්

19:11, 19 සැප්තැම්බර් 2017 තෙක් සංශෝධනය

මේ වූකලි රජ තනතුරට පත් වන අයකු එම තනතුරෙහි නීත්‍යනුකූලව පිහිටුවනු ලැබීම සඳහා අනුගමනය කරන පිළිවෙත් අතුරෙහි වැදගත් තැනක් ගන්නකි. මේ සම්බන්ධයෙන් නොයෙක් රටවල අනුගමනය කෙරෙන පිළිවෙත් විවිධය. ඒ පිළිවෙත් අතර මුල්තැන් ගන්නා වැදගත් අංග ද එකිනෙකින් වෙනස් වේ. නිදසුනක් දක්වතොත්, භාරත දේශීය ක්‍රමයෙහි අභිෂේක කිරීම මුල්තැන් ගන්නා අතර උත්සවාවලිය ද එනමින් ම හැඳින්වේ. එංගලන්තයේ ඔටුනු පැලඳවීම වැදගත් ම අංගය හෙයින් සම්පූර්ණ පිළිවෙත ඔටුනු පැලඳවීමේ මංගල්‍යය නමින් හැඳින්වේ. මලයාසියාවේ කිණිස්ස සිඹීමත් ජපානයේ කඩුව, කැඩපත හා මාණික්‍යය අතට ගැනීමත් ප්‍රධාන අංග වේ. එහෙත් මෙකී සෑම රටක ම පාහේ රජ තනතුරට පත් අයට හිමි ඔටුන්නක් වූ බව පෙනේ.

යථෝක්ත පිළිවෙත් ගැන කරුණු පරීක්ෂා කළ ඒ.ඇම්. හොකාට්ගේ මතය අනුව පරීක්ෂණයට භාජන වූ සෑම රටක ම පාහේ ඔටුනු පැලඳවීම චාරිත්‍රාවලියේ එක් අංගයක් විය. පෙර’පර දෙදිග ඉතිහාසයෙන් කරුණු දක්වන ඔහු මෙම චාරිත්‍රාවලියේ මූලාරම්භය සුළු ආසියාවේ වූ බව නිගමනය කරයි. ආර්‍ය්‍ය ශිෂ්ටාචාරයෙන් ආරම්භ වී ආර්‍ය්‍යයන්ගේ ව්‍යාප්තියත් සමඟ විවිධ රටවලට එය පැතිරීගිය බව ඔහුගේ මතය වේ. එහෙත් ඒ ඒ රටවල දී ඔටුනු පැලඳවීමේ චාරිත්‍රයට හිමි තැන වෙනස් වූයේ යයි සිතිය හැකිය. ඔටුන්නේ ස්වරූපය මෙන් ම ඔටුනු පැලඳවීමේ පරමාර්ථ ද රටින් රටට වෙනස් වූ නමුදු රජ තනතුරට හිමි සංකේත අතර ඔටුන්න ද විය.

ලංකාව: මුල් ම යුගයේ ඔටුනු පැලඳවීමේ චාරිත්‍රය ලංකාවේ රජවරුන් විසින් අනුගමනය කරන ලදැයි ස්ථීර වශයෙන් නිගමය කිරීම අසීරුය. මුල් යුගයේ ලංකාවේ ද අභිෂේකය භාරත දේශීය ක්‍රමය අනුව සිදු වී යැයි සිතිය හැකිය. අභිෂේක උත්සවය පිළිබඳ මහාවංස විස්තරයෙන් එය ස්ඵුට වේ. එකී උත්සවයේ මුල් තැන ඔටුනු පැලඳවීමට හිමි නොවුණ ද ඔටුනු පැලඳවීමක් තිබිණැයි නිගමනය කිරීම නිවැරදි යයි සිතිය හැකිය.

සිංහල සංස්කෘතික ලක්ෂණ බෙහෙවින් ඉන්දියානු සංස්කෘතියෙන් ආභාසය ලැබුව ද ලංකාවේ දී එය හුදෙක් අනුකරණය නොකරනු ලැබ ස්වාධීන ස්වරූපයක් ගත් බව පෙනේ. මෙසේ රාජත්වයෙහි පිහිටුවීමේ චාරිත්‍ර ද දේශීය මුහුණුවරක් ගෙන ඇති සේයි. ඉන්දියානු අභිෂේක ක්‍රමයේ අනුපිළිවෙළ වෙනස් වී ඔටුනු පැලඳවීම ලංකාවේ අභිෂේකයේ මූලිකාංගය ලෙසට පත් වූ බව පෙනේ. ඉන්දියානු ක්‍රමය යටතේ අවශ්‍ය වන ශුද්ධ ජලය ආදිය ලබාගැනීමේ අපහසුකමත් බමුණු පිළිවෙත වෙනුවට බෞද්ධ පිළිවෙත උපයෝගී කරගැනීමත් වැනි කරුණු උඩ එසේ වී දෝයි සිතීමට පුළුවන. මහාවංසයේ එන විස්තර අනුව ලංකාවේ රජවරුන් රනින් හා මැණික්වලින් අලංකාර කරන ලද ඔටුන්නක් සිංහාසනය පිට සිටිය දී පැලඳ සිටි බව පෙනේ. දෙවැනි කාශ්‍යප රජු දාඨෝපතිස්ස රජු පරාජය කොට ලංකාව එක්සේසත් කළ නමුත් ඔටුන්න දාඨෝපතිස්ස රජු වෙත තුබුණු හෙයින් කාශ්‍යප ඔටුනු නොපලන් බව කියවේ. එයින් ද මනාව ඔප්පු වන්නේ ඔටුනු පැලඳවීම මෙරට පැවති චාරිත්‍රයක් බවයි.

අනුරාධපුර රාජධානියේ මුල් යුගයේ දී ඔටුනු පැලඳවීමක් වී ද නැද්ද යන්න ගැන ස්ථීර නිගමනයකට එළඹිය නොහැකි වුව ද අවසාන යුගය වන විට ස්ථීර වශයෙන් ම ඔටුනු පැලඳවීම ප්‍රධාන අංගය වූ බවට සාධක එමට ඇත. හතරවැනි මිහිඳු රජුගේ සෙල්ලිපි හැම එකක ම පාහේ මෙසේ දැක්වේ:

“............ රද වැ (මිණිවුට්නෙන් පැහැය) සිය මු (න්දනෙ)න් ලොඋතුරා බිසෙව්නෙන් බිසෙස්වැ ............. ”
(රජ වී මැණික් එබූ ඔටුන්න දරා සිටි හිස මත ලෝකෝත්තර අභිෂේකයෙන් අභිෂික්තව...)
(රම්බෑව පදර ලිපිය - ලං.ශි.ස.II,12;ජේතවනාරාම පදර ලිපිය - ලං.ශි.ස19).

දහවැනි ශතවර්ෂයෙන් පසු ඔටුනු පැලඳවීම මුල්තැන් ගත් අතර හිස පැන් වත් කිරීම හෙවත් අභිෂේක කිරීම ඉන් අනතුරුව සිදු වූ බව මෙයින් පෙනේ. චූලවංසයෙන් ද නිශ්ශංකමල්ල, මහා පරාක්‍රමබාහු ආදි නරවරයන්ගේ ශිලාලිපිවලින් ද මේ බවට සාධක දැක්විය හැකිය. මහා පරාක්‍රමබාහු රජතුමා සිය මෞලි මංගලයේ දී ඔටුන්න හිස පලඳාගත් ආකාරය චූලවංසයේ වර්ණනා කොට ඇත. නිශ්ශංකමල්ල ද තම මෞලි මංගලය ශිලා ලිපිවල විස්තර කොට ලියා ඇත (ගල්පොත ලිපිය). සිංහල රජවරුන් බොහෝ දෙනා තම මෞලි මංගල උත්සව දිනය සැමරීම් වස් අවුරුදු පතා ඔටුනු පැලඳීමක් කළ බව මහා පරාක්‍රමබාහු, දෙවැනි පරාක්‍රමබාහු, දෙවැනි බුවනෙකබාහු ආදි රජවරුන් පිළිබඳ විස්තරවලින් පෙනේ. එහෙයින් ඇතැම් රජවරුන්ගේ රාජ්‍ය වර්ෂ ගණන් බැලීම ඔවුන් ඔටුනු පලන් වාර ගණන අනුව කළ හැකි විය. මේ අවධියේ රජවරුන් රජ පැමිණීම පිළිබඳ කෙරෙන සෑම ලේඛනයක ම පාහේ “ඔටුනු පැලඳ රජ පැමිණි” බව කියවේ.

ශිලාලිපිවලින් පමණක් නොව මේ අවධියේ සාහිත්‍ය ග්‍රන්ථවලින් ද ඔටුනු පැලඳවීම ගැන සාධක ලබාගත හැකිය. ථූපවංසය, සද්ධර්මාලංකාරය හා සද්ධර්රත්නාවලිය ද ඊට නිදසුන්ය. දම්පියා අටුවායෙහි නොදැක්වෙන කාෂ්ඨවාහන රජුගේ මෞලි මංගලය ගැන සඳහන් කරන සද්ධර්මරත්නාවලිය ඔටුනු පැලඳවීමෙන් රජ බවට පත් බව කියයි. ඉන්දියානු අභිෂේක ක්‍රමය පසෙකලා එකල ලංකාවේ ප්‍රචලිත චාරිත්‍ර සඳහන් කිරීමට සද්ධර්මරත්නාවලී කතුවරයා පෙලඹුණ බව නිගමනය කිරීම සාධාරණ බව පෙනේ. මෙකරුණුවලින් පෙනී යන්නේ දඹදෙණි සමය වන විට ලංකාවේ රාජත්වයට පැමිණි අය එම තනතුරෙහි පිහිටුවනු ලැබීම බමුණු පිළිවෙතින් ඉවත් වී ඔටුනු පැලඳවීමට මුල් තැන දී දේශීය ස්වරූපයකින් කරන ලද බවයි.

කෝට්ටේ රාජ්‍ය සමයේ දී රජවරුන්ට ඔටුනු පැලඳවීමෙන් රාජත්වයෙහි පිහිටුවීමේ චාරිත්‍රය පිළිපැදි බව සිතිය හැකිය. පැපිළියානේ ශිලාලිපියෙහි “ශ්‍රී පරාක්‍රමබාහු චක්‍රවර්තීන් ……. චිත්‍ර මංඩපයෙහි සිරි නිවෙස් සහ ඔටුනු සිව්සැට බරණින් සැදී………” ආදි වශයෙන් සඳහන් වේ. මහනුවර යුගය වන විට ඔටුනු පැලඳවීමේ චාරිත්‍රය වඩා හොඳින් තහවුරු වන්නට ඇතැයි සැලකිය හැකිය. මන්දාරම්පුර පුවතෙහි එන මේ කව ඊට සාධක කොටගත හැකිය:

සඟළ කහ බහන් සැරසුණු මහ සඟ න
දෙපස ජයමඟුල් ගය දෙසත නොලසි න
ඇමැති හළුවඩන දිය වඩනා දෙදෙ න
කිරුළ සුබ මොහොත පලඳා විදි ලෙසි න
(523)

මේ යුගය වන විට ඔටුන්න කොතරම් වැදගත් තැනක් ගෙන තිබුණේ ද යන්න කලින් තුබුණු “ආබරණ පට්ටලේ” නමැති වැඩ අංශය මේ කාලයේ දී ආභරණ, ඔටුනු, රන් කඩු හා සිංහාසන නමින් පට්ටල් හතරකට සංවිධානය වීමෙන් පෙනේ. කරුණු එසේ තිබිය දී විදේශිකයකු වූ ඩේවි වැන්නකු උඩරට රාජ්‍ය උත්සවාවලියේ ඔටුනු පැලඳවීම එක් අංගයක් නොවී යයි දැක්වීම කරුණු හරිහැටි අවබෝධ කොටගැනීමට අපොහොසත් වීමෙන් සිදු වී ඇති ප්‍රමාදදෝෂයක් ලෙස ප්‍රතික්ෂේප කළ යුතු වේ. ලංකාවේ ඔටුනු පැලඳවීම වෙසක් පුර පසළොස්වක වැනි උතුම් දිනක සුබ මොහොතින් කරන ලද්දක් බව ඉතිහාසයේ දැක්වෙන කරුණු අනුව සැලකිය හැකිය. සිංහල රජවරුන්ගේ ඔටුන්න දීර්ඝකාලයක් තිස්සේ විකාසනය වෙමින් විත් අවසාන කාලය වන විට මුතුමැණික් ඔබ්බා රනින් නිමවන තත්ත්වයට පත් වී යයි ද සිතිය හැකිය.

ඉන්දියාව: භාරත දේශයේ සෘග්වේද යුගයෙහි රාජත්වයෙහි පිහිටුවීමේ චාරිත්‍රය අභිෂේක කිරීම වූ බව පෙනේ. ඒ සමඟ ම ඔටුනු පැලඳවීමක් පැවති බවට සාධක විරල වුවත් පශ්චාත් සමයන්හි අභිෂේකයෙන් පසු ඔටුනු පැලඳවූ බවට සාක්ෂ්‍ය ශතපථ බ්‍රාහ්මණයෙහි ද රාමායණ, මහාභාරත යන මහාකාව්‍යයන්හි ද එයි. මේ සම්බන්ධයෙන් ශතපථ බ්‍රාහ්මණය ඇසුරෙන් කරුණු දක්වන හොකාට් පැරණි භාරතයෙහි රජවරුන්ට ඔටුනු පැලැන්දූ බවත් ඉන් අභිප්‍රේත වූයේ සුර්‍ය්‍යයා පිළිබිඹු කිරීම බවත් පවසයි. තවද දෙවනපෑතිස් රජුගේ දෙවන අභිෂේකය සඳහා භාරත දේශයේ ධර්මාශෝක මහාරාජයා විසින් තුටුපඬුරු කොට එවන ලද භාණ්ඩ අතර කිරීටයක් ද වූ බව මහාවසංයෙහි කියැවේ.

ඈත පෙරදිග: ජපානයෙහි රාජත්වයෙහි පිහිටුවීමේ චාරිත්‍ර අතර ඔටුනු පැලඳවීමක් සිදු වූ බවක් ඒ පිළිබඳ නූතන නීතිරීති අඩංගු රාජාඥාවෙන් නොපෙනේ. එහෙත් 18වන සියවසේ ජපානයේ ලන්දේසි තානාපතියාගේ වෛද්‍යවරයා විසින් තබන ලද සටහන්වල ජපන් අධිරාජයා ඔටුනු පැලඳ දිනපතා පැය කීපයක් සිහසුන් අරාහුන් බව සඳහන් වේ. කාම්බෝජයෙහි ඔටුනු පැලඳවීමේ චාරිත්‍රය පැවති බව හොකාට් මහතා පවසයි. කොරියාවේ ද පුරාණ ඔටුනු ගැන තොරතුරු පුරාවිද්‍යාඥයන් සොයාගෙන තිබීමෙන් ඔටුනු පැලඳවීමේ චාරිත්‍රය එහි ද පවතින්නට ඇතැයි සිතිය හැකියි.

අපරදිග: අපරදිග රටවල ඔටුනු පැලඳවීම ආගමික පක්ෂයේ ප්‍රධානින්ගේ වරප්‍රසාදයක් විය. එහෙයින් එය ආගමික පිළිවෙතක් ලෙස ද ගැනිණ. රජවරුන් දේවත්වයෙහි ලා ගිණීම අපරදිග රටවල ද පැවති හෙයින් ඔටුනු පැලඳවීමෙන් රජුන්ට දේවත්වය අරෝපණය කිරීමත් අන්‍යයන්ට නොමැති විශේෂ බලතල ආරූඪ කිරීමත් අභිප්‍රේත විය. යුරෝපයේ පැරණි ම ඔටුනු පැලඳවීම වශයෙන් සලකනු ලබන්නේ පාප්වහන්සේට ඔටුනු පැලඳවීමයි. ඔටුනු පැලඳවීමට පෙරත් පසුත් ආගමික මෙහෙයන් පැවැත්වීම අනිවාර්‍ය්‍ය විය. ඔටුනු පලඳවන ලද්දේ ද පූජක පක්ෂයේ ප්‍රධානියකු විසිනි. බොහෝ රටවල රජ බවට පත් වන තැනැත්තකුට නීත්‍යනුකූල රජ තනතුර හා ඊට අයත් බලතල හා වරප්‍රසාද අත් වූයේ ද ඔටුනු පැලඳවිමෙන් පසුය. එහෙයින් ම එම උත්සවාවලිය මෞලි මංගල උත්සවය යනුවෙන් හැඳින්විණ.

එංගලන්තයේ මෞලි මංගලෝත්සවය අත්‍යුත්කර්ෂවත් අන්දමින් පවත්වනු ලැබේ. එම උත්සවය දිවුරුම් දීම, අභිෂේක කිරීම, ඔටුනු පැලඳවීම හා සිංහාසනාරූඪ වීම යයි අංග සතරකින් සමන්විත විය. ඔටුනු පලඳවනු ලැබුයේ ආච් බිෂොප්තුමා විසිනි. නීත්‍යනුකූලව රජ බවට පත් වී යයි සලකනු ලබන්නේ ඔටුනු පැලඳවීමෙන් පසුය. ප්‍රංසයේ ඔටුනු පැලඳීම ද එංගලන්තයේ මෙන් ම ආගමික ස්වරූපයක් ගෙන ඇත. රෝම අධිරාජ්‍යයේ රජුන්ට ඔටුනු පලඳවන ලද්දේ පාප් වහන්සේ ඔටුනු පැලඳවීමේ චාරිත්‍රය ආගමික පිළිවෙතක් වශයෙන් ආරම්භ වී රජ පරපුරක නීත්‍යනුකූලභාවය තහවුරු කිරීමේ මාධ්‍යයක් බවට විකාසනය විය.

(අභිෂේක මංගලය;ඔටුන්න;කකුධභාණ්ඩ යන ලිපි ද බ.)