ඌවේ කුඩා මෙහොට්ටාල
දෙවැනි රාජසිංහ රජුගේ කවිකාර මඩුවෙහි වැජැඹුණු ප්‍රධාන කිවියන් අතුරෙන් එක් කිවියෙකි. බින්තැන්නේ ස්වාමි, බුන්නපාණ ඒකනායකරාල, වේවැල්දෙණියේ මොහොට්ටාල, ගණේශ්වර දේවාලයේ බ්‍රාහ්මණරාල, මලවරන්නැහැ ආදි කවීහු ඔහුගේ සමකාලීනයෝය. රජසිහ සිරිත හෙවත් රාජසිංහ විරුදාවලී (වර්ණනාව) නම් කාව්‍යය මේ කිවියා විසින් රචනා කරන ලද්දේය. ප්‍රශස්ති කාව්‍යයක් වූ එහි වැඩිපුර ඓතිහාසික තොරතුරු සඳහන් නොවේ. II වැනි රාජසිංහයන්ගේ ගන්නොරු සටන මෙහි වර්ණිතය. මෙය රාජසිංහ විරුදාවලීන් අතර මුල් ම ග්‍රන්ථය වශයෙන් සාහිත්‍ය විචාරකයෝ සලකති. මේ කාව්‍යයෙහි ඇතුළත් පද්‍ය 112 න් 78 වැනි පද්‍යය හැර අනෙක් පද්‍ය 111 ම සමකාලීන රාජසිංහ විරුදාවලියක් වූ පවන නම් ප්‍රශස්ති පද්‍ය සංග්‍රහයෙහි ද ඇතුළත්ව තිබේ.
ඌවේ කුඩා මොහොට්ටාලගේ වතගොත දැන ගැනීමට පොතපතින් පිටිවහලක් නොලැබේ. ඔහු ඌව ප්‍රදේශයෙහි මොහොට්ටාල පදවිය දෑරු බව ඔහුගේ නමින් හෙළි වෙයි. දෙවැනි රාජසිංහ රජතුමා ඌවේ ඉපිද එහි ම හැදුණු වැඩුණු කෙනෙකු නිසා ඌවේ කුඩා මොහොට්ටාල ද එතුමාගේ අනුගාමිකයකු වූහ යි සිතාගත හැකිය. ඔහු සෙංකඩගල යුගයෙහි විසූ, සකු බස හා හෙළ බස පමණක් නොව දෙමළ බස ද දත් සෑහෙන උගතකු වූ බවට රජසිහ සිරිත නම් කාව්‍යය දෙස් දෙයි.
ඌවේ කුඩා මොහොට්ටාල මන්ත්‍ර ශාස්ත්‍රයෙහි ද නිපුණව සිටි බව හා ඔහුගේ අවසානය ඛේදජනක වූ බව ඔහු පිළිබඳ ජනකථාවකින් හෙළි වෙයි.
