අක්බාර්, ඇම්. ටී.
1904 වර්ෂයේ දී සියරට පැමිණි ඔහු අග්‍රවිනිශ්චයකාර සී. පී. ලෙයාඩ් මහතාගේ පෞද්ගලික ලේකම් හැටියට පත්කරනු ලැබීය.1909 දී ආණ්ඩුවේ නීතිඥ පදවියේ වැඩ බැලීමට පත්කරනු ලැබූ ඔහුගේ එම පදවිය 1912 දී ස්ථිර කරනු ලැබීය. කොළඹ දිස්ත්‍රික් විනිශ්චයකාරයා වශයෙන් ටික කලක් සේවය කිරීමෙන් පසු 1927 දී ඔහු වැඩබලන ඇටෝර්නි ජනරාල් ලෙස පත් කරන ලද්දේය. මීට අනතුරුව හේ අවුරුදු දහයක් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ කනිෂ්ඨ විනිශ්චයකාරයකු වශයෙන් සේවය කළේය.
කලක් සොලිසිටර් ජනරාල් වශයෙන් සේවය කළ අක්බාර්ට සම වූ, එම පදවිය දැරුවන් සිටියේ ඉතා ටික දෙනෙකි. මෙතෙමේ අපරාධ නීතිය පිළිබඳ විශාරදයකු ලෙස සලකනු ලැබීය. අපරාධ නීතිය පිළිබඳ කථිකාචාර්යවරයෙකු වශයෙන් සේවය කරද්දී අක්බාර් කෙරෙහි පැවති විශාරද ඥානයෙන් නියම ඵල ලද හැකි වූයේ නීති සම්පාදක දෙපාර්තමේන්තුව පිහිටුවනු ලැබීමට ප්‍රථමයෙන් ඔහුට නීති කෙටුම් පත් කිරීමේ කටයුතු පවරනු ලැබූ අවස්ථාවේය.
සොලිස්ටර් ජනරාල් වශයෙන් මෙන් ම ඇටෝර්නි ජනරාල් වශයෙන් ද ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රණ සභාවේ අසුන් ගත් අක්බාර් පළාත් පාලන කොමිසන් සභාව (1926), ජලවිදුලි උපදේශක මණ්ඩලය වැනි කොමිටි සහ කොමිසන් සභා බොහොමයක සාමාජිකයකු වශයෙන් ද කටයුතු කළේය. ලංකා විශ්වවිද්‍යාල සඳහා භූමියක් යෝජනා කරනුවස් පත් කරනු ලැබූ කොමිටියේ සභාපති වශයෙන් මොහු කළ සේවය ඉතා වැදගත්ය.
සමාජ සේවයට මහත් ලැදිකමක් දැක්වූ අක්බාර් මහතා වැදගත් සමිති සමාගම් රාශියක ම සාමාජිකයකු වශයෙන් පමණක් නොව සභාපති වශයෙන් ද කටයුතු කළේය. 1937 දී ආණ්ඩුකාරතුමා විසින් කොළඹ නගර සභික ධුරයකට පත් කරනු ලැබූ මෙතෙමෙ එහි කාරක සභා බොහොමයක ම සාමාජිකත්වය සහ සභාපතිත්වය දැරීය. අක්බාර් දේශපාලන ජීවිතයට ප්‍රිය නොකළේය. ඔහු ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රණ සභාවේ මන්ත්‍රීවරයකුව සිටියේ 1938 මැයි 7 වෙනිදා තෙක් පමණි.
ඇත්තෙන්ම අක්බාර් ආදර්ශවත් මුස්ලිම් නායකයෙක් විය. මුස්ලිම් ජනතාවගේ ශුභසිද්ධිය සම්බන්ධ හැම කටයුත්තක දී ම එකල රජය මොහුගේ උපදෙස් බලාපොරොත්තු වීමෙන් එය පැහැදිලි වේ. ඔවුන්ගේ අධ්‍යාපන පහසුකම් වර්ධනය කිරීමට මොහු නොගත් උත්සාහයක් නැත. මුස්ලිම් අධ්‍යාපන සංගමය මොහුගේ ඒ ව්‍යායාමයේ මහඟු ප්‍රතිඵලයකි. 1928 දී ව්‍යවස්ථාදායක මන්ත්‍රණ සභාව මගින් පත් කරන ලද මුස්ලිම් කසාද සහ දික්කසාද නීති පිළිබඳ කොමිටියේ සභාපති පදවියට පත් කරනු ලැබූයේ ද අක්බාර්ය. ඔහු මුස්ලිම් ආගමික කටයුතු ද නොපිරිහෙළා ඉටු කෙළේය. ජාවත්තේ මුස්ලිම් පල්ලිය වූකලී මොහුගේ නොමසුරු පරිත්‍යාගයක ප්‍රතිඵලයකි.
ලංකාවේ මෙන් ම විදේශයන්හි ද ඉස්ලාම් ධර්මය පතුරුවාලීමට හේ නොමඳ උත්සාහයක් දැරීය. ආගම් පිළිබඳ තුලනාත්මක අවබෝධයක් ඇති කර ගැනීමට ද මහත් ආශාවක් දැක්වූයේය. ධනය ඉපැයීමට නොයෙක් මං තිබිය දීත් ඒ ගැන උත්සුක නොවී චාම් ජීවිතයක් ගත කිරීමෙන් තෘප්ත වී සිටීම අක්බාර් මහතාගේ විශිෂ්ට ලක්ෂණයක් විය. ඔහු ජාති‍භේද, කුලභේද, ආගම්භේද නොසලකා හැමට ම එක සේ අවංක ලෙස සේවය කෙළේය. "මට කොළඹ නිවාසයක් තිබේ. එහෙත් එය දිගින් සහ පුළුලින් අඩි හයක් පමණකි" යයි වරක් ඔහු පැවසූයේ ජාවත්ත සොහොන් බිමෙහි අද පවා දැකිය හැකි ඔහුගේ සොහොන් ගැබ අදහස් කරගෙනය. පනස් අටවියේ දී සේවයෙන් විශ්‍රාම ලැබූ අක්බාර් මහතා ඉන් සාවුරුද්දකට පසු, එනම් 1944 වර්ෂයේ දී, පරලෝකප්‍රාප්ත විය. ලංකාවේ ශ්‍රේෂ්ඨ පුරුෂයකු වූ අක්බාර් මහතා සිහිවීම් වස් හුනුපිටිය දුම්රියපළ අසල පෙදෙසක් අක්බාර් නගරය වෙනුවෙන් නම් කර ඇත.
කර්තෘ:හිල්මි මන්සිල්
(සංස්කරණය:1963)
