ආනන්ද රාජකරුණා (ශ්‍රී රූපදේව කවීන්ද්‍ර) 1885-1957
ජාත්‍යානුරාගයත් ආගම භක්තියක් සදාචාරයත් නඟා සිටුවනු සඳහා සිය ජාතික ප්‍රබෝධය කරවීමට කවිත්වය උපයෝගී කරගත් කිවියෙකි. ගුරුවරයකු, ලේඛකයකු, පුවත්පත් සංස්කාරකයකු සහ කථිකයකු වශයෙන් ද හෙතෙම ප්‍රසිද්ධය.
දකුණු ලක මහදම්පා ගම දී ඔහු මෙලොව එළිය දුටුයේ 1885 වර්ෂයෙහිය. අකුරල රජයේ සිය බස් පාසැලෙනුත් රන්දොඹේ වැස්ලියන් පාසැලෙනුත් සිංහලය ඉගෙන ගත් ඔහුට කොස්ගොඩ රාජපක්ෂ විද්‍යාලයෙන් ඉංග්‍රීසි ඉගෙන ගන්නට ලැබිණි. එකල දේවගොඩ විහාරයෙහි වුසූ මාදම්පේ ධම්මතිලක හිමියන් ඇසුරෙන් පාලි සංස්කෘත භාෂා ද සෑහෙන පමණ දුරට ඉගෙන ගත් හේ සිහල සමය පත්‍රයට නිතර නිතර ලිපි සැපැයීය. ඔහුගේ රචනා ක්‍රමය ජනප්‍රිය විය.
ඔහු සිය ජීවනවෘත්තිය ඇරැඹුයේ ගුරුවරයකු ලෙසිනි. රන්දොඹේ ඉංග්‍රීසි පාසැලේ උසස් පන්තිවල ශිෂ්‍යයනට සිංහල ඉගැන්වීමේ කාර්යය බාර වූයේ ඔහුට ය. තම යුතුකම් මනාව ඉටු කළ හෙතෙම කටුපිටි මාදම්පේ බෞද්ධ පාඨශාලාවේ මුල් ගුරු පදවිය ලැබ එහි කටයුතු ද නොපිරිහෙළා ඉටු කෙළේය. විජාතික දේ පිළිකුල් කළ යුතු යයි මේ අවධියෙහි අනුශාසනා කළ ඔහු තමාට බාල වියෙහි දී තුබුණු ඇල්ෆ්‍රඩ් යන ඉංග්‍රීසි නාමය වෙනුවට ආනන්ද නාමය ගත්තේ අන්‍යයනටත් ආදර්ශයක් වන පරිදිය. ඉක්බිති සිංහල බෞද්ධයා පත්‍රයේ සංස්කාරක මණ්ඩලයට බැඳුණු ආනන්ද රාජකරුණා "බෞද්ධය" යන්ත්‍රාලයෙහි කෘත්‍යාධිකාරී ද වූයේය. නොබෝ කලෙකින් ඔහුගේ ලිපිත් කාව්‍යත් උසස් ලෙස සැලැකෙන්නට වන.
කුමරි බඹසර යන මැයෙන් ආනන්ද රාජකරුණා ලියූ කව් පන්තිය ඔහුට මහත් ප්‍රශංසාවක් ගෙන දුන්නේය. වස්කඩුවේ ශ්‍රී සුභූති ස්වාමීන්ද්‍ර ප්‍රමුඛ සංඝ සභාවක් විසින් "ශ්‍රී රූපදේව කවීන්ද්‍ර" යන ගරුනාමය දීමෙන් ඒ කවිත්වයට බුහුමන් කරන ලදී. නවකථා කීපයක් ද ඔහුගේ කෘතීන් අතර වෙයි. නන්දාවතී, රහස් අනුශාසකයා යන කෘති ඒ ගණයෙහි වැටේ. ඉංග්‍රීසි පොත්හි ආ වටිනා නිබන්ධ පරිවර්තනය කොට ලීමෙන් ද ඔහු සිංහල සාහිත්‍යය පෝෂණය කළේය. රාජනීති, හර් හිට්ලර් චරිතය යන පරිවර්තන ග්‍රන්ථ දෙක ද මනෝරාජ්‍යය යන ගද්‍ය ග්‍රන්ථය ද ළදරු ගී, ළමා උයන, ළදරු කව්මඟ, කව්රසඅඳුන, ගීතානන්ද, ඩෙන්හැම්වරුණ, රුක්මාවතී කථාව, ආනන්ද ගී, ආනන්ද රචනා, සිංහල දරු නැළවිල්ල, නමොතෙ මාතා, උද්‍යානය යන පද්‍ය ග්‍රන්ථ ද රාජකරුණාගේ කෘතීන් අතර වේ. නිල්ලිහිණි සංදේශකාව්‍යයට ඔහු ව්‍යාඛ්‍යානයක් කෙළේය. සිංහල කාව්‍ය සම්මේලනයේ සභාපති ධූරය හවුරුදු කීපයක්ම දැරූ ආනන්ද රාජකරුණා තම ජීවිතයේ අවසාන භාගය "ආනන්ද ධම්ම" නමින් පැවිදිව ගත කොට 1957 දී අවසන් හුස්ම හෙළීය. වර්තමාන සිංහල කවීන් අතර ඔහුට විශිෂ්ට ස්ථානයක් ලැබී තිබේ.
