උදුම්බර (ඖදුම්බර) රාජවංශය
ක්රි.පූ. දෙවන සියවසටත් ක්රි.ව. පළමුවන සියවසටත් අතර කාලයේ ඉන්දියාවේ රාවී සහ සට්ලෙජ් යන නදීන් අතර වූ ප්රදේශයෙහි බලයට පත්ව සිටි ගෝත්රික රාජවංශයකි. පංජාබයේ කාංග්රා දිස්ත්රික්කයේ නැගෙනහිර කොටස ද ගුර්දාස්පූර් හා හෝෂියාර්පූර් යන දිස්ත්රික්ක ද ඔවුන්ගේ පාලනය යටතේ වූ ප්රදේශයෝ වෙති. ඖදුම්බර වංශිකයන් පැරණි ශාල්ව ගෝත්රයේ කොටස් සයෙන් එකක් වූහයි ද ඔවුන් විශ්වාමිත්ර ඍෂිවරයාගෙන් පැවත එතියි ද විශ්වාස කරනු ලැබේ. මහාභාරතයෙහි ඔවුන් උතුරුවාසීන් අතුරෙහි ලා ගැනෙන අතර වෘහත්සංහිතාවෙහි ඔවුන් මධ්යදේශයට අයත් යයි දැක්වේ.
උදුම්බර රාජවංශය පිළිබඳව කරුණු ලබාගත හැක්කේ ඔවුන් විසින් නිකුත් කොට ඇති කාසි ආශ්රයෙනි. ඔවුන්ට අයත් කාසි විශාල සම්භාරයක් ඉහත සඳහන් දිස්ත්රික්කවලින් ලැබී ඇත. මුල් කාලයට අයත් චතුරස්රාකාර තඹකාසිවල විදේශීය බලපෑමක් දක්නට නැති අතර පසු කාලයට අයත් කාසිවල මෙම බලපෑම දක්නට ඇත. කාසිවලින් දැක්වෙන පරිදි ශිවදාස, රුද්රදාස, මහාදේව, ධරාඝෝෂ, අජමිත්ර (ආර්ය්යමිත්ර), මහීමිත්ර, මහාභූතිමිත්ර යන රජවරුන් මෙම රාජවංශයට අයත් වූහයි නිගමනය කොට ඇත. මෙම කාසි මහාදේවගේ හෙවත් ශිව දෙවියන් නාමයෙන් නිකුත් කොට ඇත. දෙපැත්තේ බ්රාහ්මී හා ඛරෝෂ්ඨි අක්ෂරමාලාවෙන් ලියවී ඇති පාඨ දක්නට ලැබේ. මොවුන්ගේ රාජ්යයට නැගෙනහිරින් කුලූත රාජ්යය ද සිම්ලා ප්රදේශයෙහි කුණින්ද රාජ්යය ද විය. කුෂාණවංශික I වන කනිෂ්ක රජතුමා මෙම රාජ්යය යටත් කරන්නට ඇතැයි ඓතිහාසික සාධකවලින් පෙනේ. ඖදුම්බරයන් ඉතිහාසයෙන් ඉවත්ව යන්නට ඇත්තේ ගුප්තවංශික සමුද්රගුප්තයන්ගේ දිග්විජයෙන් පසුව යයි සිතීමට පුළුවන.
(සංස්කරණය: 1970)
