අල්තාරය
දෙවියන් උදෙසා පුදනු ලබන පූජා ද්‍රව්‍ය තැබීම පිණිස තනන පූජාසනයයි. අල්තාරය යනු පෘතුගීසි තත්සම ශබ්දයකි. අල්තාර තැනීමේ සිරිත ආදිකල්පික යුගයේ සිටම පැවැත ආ බව ඇසිරියාව, බැබිලෝනියාව, මිසරය, ග්‍රීසිය, රෝමය වැනි රටවල පැවැති ආගමික චාරිත්‍රයන්හි භාවිත වූ අල්තාරයන්ගෙන් පැහැදිලි වේ. එහෙත් ඒවා විවිධ රටවල විවිධ සැලසුම් හා ශෛලීන් අනුව හැඩගැසුණි. මෙම අල්තාර එහා මෙහා ගෙනයාහැකි මේස මෙන් කුඩාව ද මහා ගොඩනැගිලි මෙන් විශාලව ද තැනිණ. ප'ගැමම් නමැති පැරණි ග්‍රීක රාජධානියෙහි පිහිටි යෝධ අල්තාරය අඩි 40ක් උස් විය. අල්තාරයෙන් අභිප්‍රේත කාර්යය අනුව ද එහි ස්වරූපය වෙනස් වූ බව පෙනේ. ආදිකාලීන සෙමිටික් වර්ගයා අතර භාවිත වූ අල්තාරය මූලික වශයෙන් පූජා පිණිස කැප වූ සතුන් මරන ස්ථානය විය. එහෙත් ඉන්දු-ජර්මනික ජාතීහු එය බිලි පුලුස්සන ස්ථානය වශයෙන් සැලකූහ. හේබ්‍රෙව්වරුන් අල්තාරය හැඳින්වීමට භාවිත කළ 'මිස්බියා' නාමය සහ අරාබිවරුන්ගේ 'මධිහා' (Madhbah) නාමය ද 'ඝාතනය කිරීම' යන අර්ථය ගෙන දෙන බව මෙහි දී සැලකිය යුතු වේ. වෛදික හින්දූන්ගේ පූජාසනය හෙවත් අල්තාරය 'වේදි' (බ.) නමින් හැඳින්විණ. පර්සියන්වරුන් දෙවියන්හට බිලිකළ සතුන් ජීවිතක්ෂයට පමුණුවන ලද්දේ පොළොවේ යටට කණින ලද ආවාටයකය. මෙය වෛදිකයන්ගේ වේදියේ ම මුල් ස්වරූපයක් විය හැක.
අල්තාරය දේව පූජා පිළිබඳ අවශ්‍ය අංගයක් විය. පූජාසන භාවිතය ආරම්භ වූ මුල්කාලයේ දී එය පූජාවස්තූන් භූමියෙහි ස්පර්ශ නොවීම පිණිස තබන ලද ගල් පුවරුවක් හෝ වෙනයම් ඇතිරියක් හෝ විය. දෙවියකු වෙනුවෙන් දෙවොලක් හෝ ගර්භගෘහයක් තැනීම ආරම්භ වූ අවධියේ දී පූජාසනය පිහිටුවන ලද්දේ දෙවොලට පිටතින්ය. ඊට හේතුව ආදිකාලීන දෙවොල ප්‍රමාණයෙන් ඉතා කුඩා වීම යයි සැලකේ. එහෙත් දේවමන්දිර ඇතිවීමත් සමග අල්තාරය ද දේව ප්‍රතිමාව ඉදිරිපසින්ම පිහිටුවන ලදී. මුල් කාලයේ දී අල්තාර ඉතා චාම් ලෙස තැනුණු නමුත් කලාශිල්ප, පූජා විධි පිළිබඳ සංකල්පයන් හා ප්‍රතිමාකරණය දියුණු වීමත් සමඟ අල්තාර විශිෂ්ට නිර්මාණ බවට පත්විය. බොහෝ විට ආගමික කථා පුවත් සංකේත හා දේවරූපාදිය නිරූපණය කැරෙන කැටයම්වලින් සහ සිතුවම්වලින් මෙම අල්තාර සරසන ලදි. ලීයෙන් හා ගලින් පමණක් නොව වටනා ලෝහ වර්ගවලින් ද අල්තාර නිර්මාණය කළ බව පෙනේ. බැබිලෝනියන් අල්තාර රනින් නිමවන ලදැයි හෙරොඩොටස් (බ.) පවසයි. ග්‍රීක හා රෝම අල්තාර බෙහෙවින් නිමවන ලද්දේ කිරිගරුඬෙනි. මේවා සැරසීමට බිලි පිණිස ගන්නා ලද හරකුන්ගේ අං ආදිය පාවිච්චි කොට තිබේ.
ආදිකල්පික ශිෂ්ටාචාරයන්හි පූජාද්‍රව්‍ය එල්වා තුබූ වෘක්ෂ ද සුවඳ දුම් ආදිය තැබූ කණු සහ ඇතැම් විට මිනිස් සිරුරු ද අල්තාරයන් ලෙස සලකනු ලැබීය. ග්‍රීකයන් හා රෝමවරුන් විසින් දේව ප්‍රතිමාව ඉදිරිපිට දණ ගසා සිටීම සඳහා තනන ලද පිළ ද අල්තාර වශයෙන් හැඳින්විණ.
ඒ ඒ ලබ්ධිවලට අයත් අල්තාර හැඩහුරුකම අතින් ද විවිධය. බැබිලෝනියන් නගරවලින් සොයා ගන්නා ලද ඉපැරණි අල්තාර සතරැස් වූ අතර, ග්‍රීකයන්ගේ හා රෝමවරුන්ගේ අල්තාර සාමාන්‍යයෙන් චතුරස්‍රාකාර හෝ වෘත්තාකාර විය. පිරමීඩාකාර අල්තාරයක් පලස්තීනයේ ටේඅනැක් පෙදෙසින් සොයා ගෙන තිබේ. මෙය මිනිස් හිස් සහිත සත්ව රූපවලින් සරසා තිබේ. වෘත්තාකාර වූත් චතුරස්‍රාකාර වූත් පූජාසන දෙවර්ගයක් චීනයෙහි භාවිත කරන ලදි. ඒවා වෙන වෙන ම 'දිව්‍ය අල්තාරය' සහ 'භූමි අල්තාරය' යනුවෙන් හැඳින්වේ. පීකිං නුවර දර්ශනීය උද්‍යානයක් තුළ පිහිටුවා ඇති 'දිව්‍ය අල්තාරය' සුප්‍රසිද්ධය. වටකුරු මහල් තුනකින් යුත් මෙය උසින් අඩි 27ක් වේ.
එක් දෙවියකු වෙනුවෙන් එක් අල්තාරයක් තැනීම සාමාන්‍ය සිරිත වුව ද, ඇතැම් අවස්ථාවල දී එකම අල්තාරය දෙවිවරුන් කිහිප දෙනකු වෙනුවෙන් යෙදූ බව පෙනේ. ආටෙමිස් සහ ඇල්පියස් නමැති ග්‍රීක දෙවිවරුන් දෙදෙන සඳහා ඔලිම්පියාහි තනා තුබූ අල්තාරය ඊට නිදසුනකි.
අල්තාරය යන වචනය නියම වශයෙන් ම යෙදෙනුයේ ක්‍රිස්තියානි පූජාසනය සඳහායි. ශුද්ධ වූ සත්ප්‍රසාදය පැවැත්වීම සඳහා හෝ දේව මෙහෙය සඳහා හෝ පාවිච්චි කරන මේසය මෙනමින් හැඳින්වේ. ලීයෙන් හෝ කිරිගරුඬාදි ගලින් හෝ අගනා ලෝහ වර්ගවලින් හෝ තැනූ දර්ශනීය අල්තාර ක්‍රිස්තියානි පල්ලිවල දක්නා ලැබේ. ක්‍රිස්තියානි පල්ලිවල පිහිටුවූ පැරණිම අල්තාර ලීයෙන් තැනූ ඒවායි. මේ සිරිත එකොළොස්වන සියවස වන තෙක් පැවති බව පෙනේ.
අල්තාරය අංග සම්පූර්ණ ලෙස දියුණුවට පත් වූයේ මධ්‍යකාලීන යුගයේ දීය. මේ වකවානුවට අයත් රෝමානු කතෝලික අල්තාර ගල්පුවරුව, කුලුනු සහ සාන්තුවරයන්ගේ ශරීරාවශේෂ ආදිය තැන්පත් කළ ගර්භය යන කොටස්වලින් යුක්ත විය. මේ හැර එහා මෙහා ගෙන යා හැකි අල්තාර වර්ගයක් ද රෝමානු කතෝලිකයන් අතර භාවිත විය. එහෙත් එය කතෝලිකයන්ට පමණක් සීමා නොවීය. මේ වර්ගයේ අල්තාර කිතු සමය පහළ වන්නට පෙර ද නානා ලබ්ධිකයන් අතර භාවිත වූ බව පෙනේ. එක් දෙව් මැදුරක් තුළ අල්තාර එකකට වැඩි ගණනක් පිහිටුවීම ද මධ්‍යකාලීන ලක්ෂණයක් විය. මෙම සිරිත සෑම රටක පාහේ අද දක්වා පවතී. දේවස්ථානයක අල්තාර එකකට වැඩි ගණනක් වූ විට ඉන් ප්‍රධාන එක 'උත්තර අල්තාරය' නමින් හැඳින්වේ.
ක්‍රිස්තියානි අල්තාර මුලින් ම ලීයෙන් තැනූ බව යට සඳහන් විය. එහෙත් පසු කාලයේ දී ලී අල්තාර වෙනුවට ගල් අල්තාර යෙදීම ආරම්භ විය. ගලින් නොනිමවූ කිසි ම අල්තාරයක් ශුද්ධ වස්තුවක් ලෙස නොසැලකීමට ක්‍රි.ව. 517 දී ප්‍රංසයේ පැවැත්වූ සභාවක දී සම්මත විය. එහෙයින් ඊට පසු එරටෙහි ගල් අල්තාර පමණක් සාදන ලදි. එසේ ම ද, රෙපරමාදු සභාව අනුගමනය කළ ඇතැම් රටවල් ගලින් නිම වූ අල්තාරයන් කඩා බිඳ දමා ඒ වෙනුවට ලී මේස භාවිත කෙළේය.
බටහිර රටවල ඇති වූ ආගමික සංශෝධනයේ දී දෙව් මැදුරු තුළ පිහිටු අල්තාර අසංශෝධිත ධර්මයේ සංකේතයන් ලෙස සලකන ලදි. 1550 පමණේ දී එංගලන්තයේ පල්ලිවල වූ අල්තාර බිඳ දමා ඒ වෙනුවට එහා මෙහා ගෙන යා හැකි ලී මේස භාවිතය ඇරඹිණ. පසුව එම ලී මේස දේවස්ථාන තුළම පිහිටුවන ලදි.
මහායාන බුද්ධාගම පැතිර පවත්නා චීනය, ජපානය වැනි පෙරදිග රටවල ක්‍රිස්තියානි අල්තාරයන් වැනි දර්ශනීය වූ පූජාසන භාවිත කරනු ලැබේ. ජපානයේ බෞද්ධ විහාරයන්හි තනා ඇති පූජාසන 'සුවඳ දුම් මේසය' යන අරුත් ඇති 'කෝදන්' නමින් හැඳින්වේ. මේ බෞද්ධ පූජාසන කතෝලික අල්තාරවල ස්වභාව උසුලයි. (පූජාසනය බලනු.)
(සංස්කරණය: 1965)
