අෂ්ට වර්ගය
ආයුර්වේදීය ද්‍රව්‍යගුණ විද්‍යාවෙහි විශිෂ්ට ගුණ ඇති වනෞෂධ අටක් අෂ්ට වර්ගය නමින් හැඳින්වේ. එම අෂ්ට වර්ගය සකස් වී ඇත්තේ සමාන ගුණයෙන් යුත් වනෞෂධ දෙක බැගින් හතරක් එක්කොට ගැනීමෙනි. සුශ්‍රැත සංහිතාවේ සත්තිස් වැදෑරුම් වූ ඖෂධ ගණයන් අතුරෙන් කාකෝල්‍යාදි ගණයට අෂ්ට වර්ගය ඇතුළත් වේ. චරක සංහිතාවේ සඳහන් ච්‍යවනප්‍රාශාවලේහය සෑදීමට ගනු ලබන වනෞෂධීන් අතුරෙන් ප්‍රමුඛස්ථානයෙහි පෙනෙන්නේ අෂ්ට වර්ගයයි. අෂ්ට වර්ගය දුර්ලභ බෙහෙත් ගණයක් හැටියට දේවේන්ද්‍රනාථසේන කවිරාජයන් විසින් ලියන ලද ද්‍රව්‍ය ගුණ ග්‍රන්ථයෙහි සඳහන් වේ.
ලක්දිව පැරණි වෛද්‍යවරයන් අෂ්ට වර්ගය හැඳින දේශීය ඖෂධයෝග සෑදු බව පෙනේ. අෂ්ට වර්ගයට අයත් වනෞෂධයෝ නම් කාකෝලී (කවෙළු), ක්ෂීර කාකෝලී (කිරිකවෙළු), ජීවක (දිව්), ඍෂභක (ඔසබිය), මේදා (මෙවන්), මහාමේදා (මහමෙවන්), ඍද්ධි (සුළුදඩකලත්), වෘද්ධි (මහදඩකලත්) යන මොහුය. මේ ඖෂධ වර්ග ලංකාවේ දුර්ලභ බැවින් ජීවක වෙනුවට රසකිඳ ද ඍෂභක නැති විට උණ කපුරු ද මේදා වෙනුවට අමුක්කරා ද මහාමේදා වෙනුවට ඉරමුසු ද ඍද්ධි වෙනුවට බැවිල ද වෘද්ධි වෙනුවට මහබැවිල ද කාකෝලී, ක්ෂීර කාකෝලී දෙක වෙනුවට හාතාවාරිය ද ප්‍රතිනිධි වශයෙන් යොදනු ලැබේ.
අෂ්ට වර්ග පරිචය
ජීවක ඍෂභක දෙවගය හිමාලය ප්‍රදේශයෙහි වැවේ. මේවායේ අල සුදුලුහුණු බඳුය. ජීවක වනාහි අංකුරය වැනිය. ඍෂභකයෙහි ආකාරය ගොන් අඟක් සේය. ජීවක ඍෂභක දෙවගය බලකාරකයි; ශීතවීර්යයි; ශුක්‍ර හා සෙම් වඩයි; මධුර රසයෙන් යුක්තයි; පිත්, දාහ, ලේදොස්, කෘශබව, වායු හා ක්ෂය රෝග ශමනය කරයි.
මේදා නම් අලවර්ගය ඉන්දියාවේ මෝරංගා ආදි ප්‍රදේශයන්හි වැවේ. මහාමේදා වැවෙන්නේ ද මේදා වැවෙන ප්‍රදේශවලය. මේදා අල සුදුපාටය. ඉඟුරු අලවලට සමාන වේ. මේදා වැල පඬුවන් පාටයි. මේදා මහාමේදා දෙවගයෙහි ම අලය නිය අගින් හාරන කල මේදෝධාතුව වැනි කිරි විශේෂයක් නිකුත් වේ. මෙම දෙවගය ම ගුරුයි, මිහිරි රසයි; ශුක්‍රජනකයි; තනකිරිවඩයි; සෙම ඇතිකරයි; පුෂ්ටිකරයි; ශීතලයි; රත්පිත්වාතජ්වර නසයි.
කාකෝලී ක්ෂීරකාකෝලී යන දෙවගය මහාමේදා වැවෙන ප්‍රදේශවල ම හටගනී. වැල් හා අල හාතාවාරිය වැනිය. අලය කැපූ විට කිරි නිකුත්වේ; මිහිරි සුවඳින්යුක්තයි. දෙවගයම ශීත වීර්යයි; ශුක්‍රජනකයි; මධුර රසයි; ගුරුයි; පුෂ්ටිකාරකයි; වාත, දාහ, රත්පිත්, ශෝෂ සහ ජ්වර නසයි.
සෘද්ධි, වෘද්ධි යනු සුදු ලොම් වැනි සිහින් මුල්වලින් ගැවසි අල ඇති සරන්ධ්‍ර ලතා විශේෂයකි. බෙහෙතට ගනුයේ අලයයි. දෙවගයේම වැල් සහ අල එක සමාන වේ. සෘද්ධි අල නූල්ගැට වැනි වේ. එම ඵල (ගෙඩි) වාමාවෘත්තයි. වෘද්ධිවල ගෙඩි දක්ෂිණාවෘත්ත වේ. ඍද්ධි බලකාරකයි; ත්‍රිදෝෂ, රක්ත පිත්ත හා මූච්ඡා නාශකයි; ශුක්‍ර ජනකයි; මධුර රසයි; ගුරුයි; ආයුවඩයි. වෘද්ධි ගැබ් ඉපදවීමෙහි හිතකරය; ශීත වීර්යයි; තර කෙරේ. මධුරයි; ශුක්‍රජනකයි; පිත් ලේ ශමනය කරයි; ක්ෂත, කාස, ක්ෂය ප්‍රශමනය කරයි.
(සංස්කරණය: 1965)
