ආ බෙයෝ කූටා
නයිජීරියාවේ බටහිර ප්‍රදේශයෙහි පළාතක් හා නගරයක් මෙනමින් හැඳින්වේ. 1825 පමණේ දී එක්බාවරුන් විසින් පිහිටුවා ගනු ලැබූ ආබෙයෝකූටා ජනාවාසය 1904 වන විට එම ගෝත්‍ර නායක (අලකේ) යටතෙහි සංවිධානය වූ ආණ්ඩුවක් මඟින් පාලනය විය. මෙම පාලන ප්‍රදේශය හා අවට ප්‍රදේශ කීපයක් එක්රැස් කිරීමෙන් 1914 දී ආබෙයෝකූටා පළාත පිහිටුවනු ලැබී ය. ආබෙයෝකූටා පළාතේ ප්‍රධාන ආදායම් මාර්ගය කෘෂිකර්මයයි. අලවර්ග, කපු, කොකෝවා, පාම් මද හා පාම් තෙල් මෙහි ප්‍රධාන වෙළෙඳ ද්‍රව්‍යයි (නයිජිරියාව බ.)
උත්තර අක්ෂාංශ 7°9´ හා නැගෙනහිර දේශාංශ 3°21´ ආශ්‍රිතව ඕගුන් ගං ඉවුරේ ආබෙයෝකූටා නගරය පිහිටියේය. මීට දකුණින් වූ ලාගොස් නගරයට මෙහි සිට දුම්රිය මාර්ගය ඔස්සේ දුර සැතැපුම් 60කි. 1825 පමණේ දී වහලුන් සොයා ඩැහෝමි හා ඉබදාන් ප්‍රදේශවලින් පැමිණියවුන්ගෙන් ආරක්ෂා වීම සඳහා යොරුබා ගෝත්‍රයට අයත් එබ්බා උපගෝත්‍රිකයන් තනාගත් බලකොටුවකින් මේ නගරය ආරම්භ විය. ආබෙයෝකූටා දැනුදු එක්ඛාවරුන්ගේ ප්‍රධාන මධ්‍යස්ථානයයි. එහෙයින් ආබෙයෝකූටා පළාතේ පාලන හා වෙළෙඳ මධ්‍යස්ථානය වශයෙන් ද මේ නගරය වැදගත් වේ.
(සංස්කරණය: 1965)
