ඇත්පඹ

[ලිගෝඩියුම් කිර්කිනාටුම් - Lygodium circinatum (Burm.) Sw.]. බූව සහිත කඳක් (රෛසෝමයක්) ඇති ආරෝහක මීවනයකි. මේ ශාකයෙහි කොළ විශාලය, සංයුක්තය; සිමාරහිතව දික් වී වැඩෙන අක්ෂයකින් යුක්තය. මේ අක්ෂය ඒකපාද ලෙස ශාඛාවලට බෙදී නොයෙක් දේ වටේ එතෙමින් වැලක් වශයෙන් උඩට නඟී. කොළයෙහි බීජානු (spores) නොසෑදෙන පක්ෂක (pinnae) පාණිවත් ලෙස බෙදී ඇත. බීජාණුධානි (sporangia) ශ්‍රෙණි දෙකක් බැගින් පිහිටා තිබේ. කොළයෙහි වූ කසුව හෙවත් ඉන්දුසිය (indusium) නම් ප්‍රසරයකින් බීජාණුධානි වැසී ඇත.

ලංකාවේ පාතරට තෙත් ප්‍රදේශවල ඇත්පඹ වැවේ. මෙය අලංකාර වැල් විශේෂයක් හෙයින් තොරන් ආදි සැරසිලිවලට බෙහෙවින් ගනු ලැබේ.

ඇත්පඹ ෆිලිකාලේස් ගෝත්‍රයෙහි ෂිසෙයාසේ (Schizaeaceae) කුලයට අයත්ය. ලිගෝඩියුම් යන පදය බිඳී ආ ග්‍රීක් වචනයෙහි අදහස ‘එතීම’ යනුයි.

(සංස්කරණය: 1967)