උත්සාදනය
ශරීරාඞ්ගප්රත්යඞ්ගයන් මර්දනය කිරීම හෙවත් ඇඟමැඩීම (මිරිකීම) උත්පාදනය නම් වේ. එය ක්රීඩාදියෙහි යෙදීමට යෝග්ය වන පරිදි ශරීරය සකස් කර ගැනීමට උපකාරී වූ ව්යායාමයක් වශයෙන් ද රෝග නාශක පිළියමක් වශයෙන් ද ව්යවහාර වූවකි. වාත්ස්යායන කාමසූත්රයෙහි එය සූසැට කලාවන්ගෙන් එකක් හැටියට හඳුන්වා තිබේ.
රෝගීන්ට උත්පාදනය කිරීම ප්රෝඩිකස් නමැති ග්රීක් ජාතිකයකු විසින් පළමුවෙන් යොදන ලදැයි රෝම ග්රන්ථ කර්තෘවරයකු වූ ප්ලිනි (ජ්යෙෂ්ඨ) කියයි. ප්රෝඩිකස් ජීවත්ව සිටි කාලය නිශ්චය වශයෙන් කිව නොහැකි වුව ද ඔහු හිපොක්රටීස්ගේ ශිෂ්යයකු බව ප්ලිනි සඳහන් කරන බැවින් ක්රිස්තු පූර්ව පස්වන හෝ සතරවන සියවසේ දී විසූවකු හැටියට සැලකිය හැකිය.
ෂඩ්වර්ගීය භික්ෂූන් අතර ද උත්සාදනාදි කර්මයන් පැවැති බවත් ඒ බව බුදුරජාණන් වහන්සේට දැන්වූ විට ඇතැම් උත්සාදන ක්රම තහනම් කළ බවත් රෝගී වූ අවස්ථාවක දී පමණක් මල්ලකය (උළන උපකරණයක්?) උපයෝගී කරගැනීමට ඉඩ දුන් බවත් විනය පිටකයේ සඳහන් වේ.
යුධිෂ්ඨිර රජු ස්නාන සහායකයන් ලවා උත්සාදනය කරවාගෙන සුවඳ ජලයෙන් ස්නානය කළ බව මහාභාරතයේ ද්රෝණ පර්වයෙන් ද භාරද්වාජ සෘෂිවරයාගේ මෙහෙයීමෙන් භරත කුමරුගේ එක් එක් හේවායා තරුණියන් හත්අට දෙනකුන් ලවා උත්සාදනය කරවූ බව හා ඔහුගේ යුද්ධ හමුදාවෙහි උත්සාදකයන් (අඞ්ගමර්දනය කරන්නන්) සිටි බව රාමායණයේ අයෝධ්යා කාණ්ඩයෙන් ද පැවැසේ. ගෘහ්යසූත්ර රචනා කළ කාලයේ දී ද උත්සාදනය ව්යවහාරයෙහි පැවැති බව ස්නාතක බ්රාහ්මණයකු විසින් ඇඳුමෙන් සැරසිය යුත්තේ උත්සාදනයෙන් පසුව යයි පැවසෙන මානව ගෘහ්ය සූත්රයෙන් ද උත්සාදනය කරන අවස්ථාව අනධ්යාය කාලයක් හැටියට හඳුන්වන ශාඞ්ඛායන ගෘහ්ය සූත්රයෙන් ද හෙළි වේ. ශිෂ්යයකු විසින් ගුරුවරයාගේ භාර්යාවට නොකටයුතු ක්රියාවන් වශයෙන් විෂ්ණු ස්මෘතියෙහි ගාත්රෝත්සාදන, අඤ්ජන, කේශ සංයමන, පාදප්රක්ෂාලනාදිය ද මනුස්මෘතියෙහි තෙල් ඇඟගෑම, නැහැවීම, ගාත්රෝත්සාදනය හා කේශප්රසාධනය ද සඳහන් වෙයි. මෘච්ඡකටිකාවෙහි උත්සාදන කර්මයෙහි නිරත වූ උජ්ජයිනියේ වෙළෙඳකු ගැන සඳහන් වේ.
උත්සාදනය ද්වාදශාකාරයකින් දේහෝපකාරක යයි මල්ල පුරාණයෙන් පැවැසේ. එය වාත, කඵ, මේදස් පහ කරයි; ශක්තිය ගෙන දේ; ගන්ධකරය; අග්නිදීපනය කරයි; ශරීරප්රභාව වඩයි; අලසගතිය, කැසීම්, මල, අරුචි හා ස්වේද පහ කරයි.
(සංස්කරණය: 1970)
