උපසේන (2)
(වගන්තපුත්ත). බුද්ධශ්රාවක රහතන් වහන්සේලා අතර සමන්තපාසාදික භික්ෂූන්ට අග්ර වූ මුන්වහන්සේ නාලක ග්රාමයෙහි වංගන්ත නම් බ්රාහ්මණයකුගේ හා සාරී නම් බ්රාහ්මණියකගේ පුත්රයෙකි. සැරියුත් මහරහතන්වහන්සේගේ බාල සොහොයුරෙකි. බුදුන් වෙතින් බණ අසා පැවිදිව රහත් වූ මුන්වහන්සේ ස්වකීය අධිගම ලාභය පැවැසීම සඳහා උදන් ඇනූ අයුරු උදානපාළියෙහි සඳහන්ව ඇත. ඒ අවස්ථාවේ බුදුන්වහන්සේ ද උදානයක් පහළ කළහ. ඉතා දක්ෂ ධර්ම කථිකයකු වූ මුන්වහන්සේගෙන් ධර්මය ඇසූ බොහෝ දෙන බුදුසමය වැලඳගෙන පැවිද්ද ඉල්ලූහ. එහෙත් තමන් රක්නා ආරඤ්ඤික, පිණ්ඩපාතික, පංසුකූලිකාදි ධුතාංග රැකීමට කැමති අය පමණක් ම පැවිදි කොට උපසම්පදා කළහ. විනය පිටකයට අයත් ශික්ෂාපද කිහිපයක් ම මුන්වහන්සේ මුල්කොට පනවන ලද බව පෙනේ. භික්ෂු ශාසනය ව්යාප්ත කිරීමෙහි උනන්දු වූ උපසේන හිමියෝ තමන්ගේ උපසම්පදාවෙන් වර්ෂයක් ගිය තැන තවත් කෙනකුන්ගේ උපාධ්යාය තනතුර දැරීමට කැමති වූහ. මේ බව දත් බුදුන් වහන්සේ උපසේන හිමියන්ට දොස් පවරා තමන්ගේ උපසම්පදාවෙන් දසවසක් ගත නොවූවකු අන්යයන් උපසම්පදා නොකළ යුතු යයි නීති පැනවූ බව විනය මහාවග්ග පාළියෙහි සඳහන් වෙයි. තවත් වරෙක මුන්වහන්සේගේ ප්රතිපත්ති කෙරෙහි පැහැදුණු බුදුරජාණන්වහන්සේ ආරඤ්ඤික, පිණ්ඩපාතික, පංසුකූලික අංග රක්ෂා කරන භික්ෂුවකට තමන් හමුවට ඕනෑ ම විටක ආ හැකි බව සම්මත කළ බව විනය පිටකයේ සුත්තවිභංගයෙහි නිස්සග්ගිය ඇවැත් විස්තරයෙහි සඳහන් වේ. ජීවිතයේ අවසාන කාලයෙහි රජගහනුවර අසල සිත වනයෙහි සප්පසොණ්ඩික පබ්භාරයෙහි භාවනානුයෝගිව ගත කළ උපසේන වංගන්තපුත්ත හිමියෝ ස්පෘෂ්ට විෂ ඇති සර්පයකු ස්පර්ශ වීම හේතුකොටගෙන පිරිනිවන් පෑසේක. උන්වහන්සේගේ ශරීරය දහයියා මිටක් සේ විසිර ගිය බව සංයුත්ත නිකායෙහි සඳහන්ය. මුන්වහන්සේ විසින් කියන ලද සේ දැක්වෙන ගාථා කිහිපයක් ථෙරගාථාවෙහි සඳහන්ව ඇත.
(සංස්කරණය: 1970)
