ටහිටි භාෂාව
ටහිටි භාෂාව (Tahitian Language). ප්‍රංස පොලිනීසියාවට අයත් සොසයිටි දූපත්වල, විශේෂයෙන් ටහිටි දූපත්වල භාවිත වන ස්වදේශික භාෂාවක් වන මෙය ඇස්ට්‍රොනීසියන් භාෂා පවුලේ මලයො-පොලිනීසියන් උපපවුලට අයත් ය. අප දන්නා මැලේ භාෂාව (බ.), ටග‍ලොග් භාෂාව (බ.), හවායි භාෂාව (බ.) හා නවසීලන්ත මවුරි භාෂාව (බ.) ද මෙම භාෂා උපපවුලට අයත් ය. භාෂණයට පමණක් සීමා ව පැවති ටහිටි භාෂාවට ලේඛන ක්‍රමයක් සපයන ලද්දේ ලන්ඩන් මිෂනාරි සමිතියේ (London Missionary Society) මිෂනාරිවරුන් විසින් 19 වන සියවසේ දී ය. මිෂනාරින් අතර සිටි හෙන්රි නොට් (Henry Nott) (1774-1844) ටහිටි භාෂාව උගෙන බයිබලය ටහිටි භාෂාවට පරිවර්තනය කර ඇත.
ටහිටි භාෂාව සමන්විත වන්නේ සුළු ශබ්දිම සංඛ්‍යාවකිනි. එය ස්වර පහකින් සහ ව්‍යඤ්ජන නවයකින් යුක්ත වේ. සංයුක්ත ස්වර සහ දීර්ඝ ස්වර මෙහි දී ගණන් නොගැනේ. වායුධාරා අවරෝධනයෙන් නිෂ්පන්න වන “?” ශබ්දය අර්ථ භේදයට තුඩු දෙන ව්‍යඤ්ජනයක් ලෙස සැලකීම මෙහි විශේෂ ලක්ෂණයකි. ටහිටි භාෂාවේ මෙම ලක්ෂණය ‘eta’ ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ. මෙය ලේඛන සංකේතයක් ලෙස ‘'’ සලකුණින් නිරූපණය කෙරෙන අතර භාෂාව නොදන්නා බොහෝ දෙනා උච්චාරණයේ දී මෙම ශබ්දය වරද‍වා ගනිති.
ටහිටි භාෂාවේ තවත් විශේෂ ලක්ෂණයක් වන්නේ ආඝාතය (Accent) අර්ථ භේදයට තුඩු දීමයි. මෙය ස්වභාෂාවේ ‘ta:rava’ ලෙස හැඳින්වේ. ස්වරය මත යෙදෙන ආඝාතයේ ප්‍රමාණය මත සමහර අර්ථ සම්පූර්ණයෙන් ම පාහේ වෙනස් වන අවස්ථා ඇත. මෙය සාමාන්‍යයෙන් පොලිනීසියානු පවුලේ (පොලිනීසියානු භාෂා පවුල බ.) භාෂාවල දක්නට ලැබෙන විශේෂ ලක්ෂණයක් ද වේ.
ටහිටි භාෂාව උත්තම පුරුෂ බහුවචන ප්‍රභේද දෙකක් සහිත භාෂාවකි. ඔබ සහ මම එක් ප්‍රභේදයක් වන අතර ඔබ හැර, මම සහ තවත් අයෙක් හෝ පිරිසක් අනෙක් ප්‍රභේදයයි. එමෙන් ම ටහිටි භාෂාව ව්‍යාකරණානුකූල ව සුවිශේෂිත වන්නේ ඒක වචන, ද්වි වචන සහ බහු වචන වශයෙන් අර්ථ ත්‍රිත්වයක් වෙන් කොට සැලකෙන බැවිනි.
ටහිටි හෝඩිය
අකුර උච්චාරණය...........අකුරේ නම
a....................අ‍ා
a/a:
e....................ඒ
e/e:
f....................ෆ‍ා
f
h....................හේ
h
i.....................ඊ
i/i:
m.....................මෝ
m
n.....................නූ
n
o.....................ඕ
o:/o
p.....................පී
p
r....................රෝ
r
t.....................ටී
t
u....................ඌ
u/u:
v.....................වී
v
,.....................එට
?
(කර්තෘ: ආර්.පී.අයි.එල්. පියරත්න)
(සංස්කරණය: 2019)
