ඉන්ද්‍රජාලීය ලත්තෑරුම (ප්‍රකාශ දීපය) සඳහා මුලාශ්‍රය නරඹන්න

[Magic (Optical) Lantern]. මෙය වනාහි විනිවිද පෙනෙන (පාරදෘශ්‍ය) ඡායාරූපයක හෝ සිතුවමක විශාල කරන ලද යටිකුරු පිළිරුවක් කඩතිරයක් මත වැටෙන්නට සැලැස්වීමේ ශක්තියක් ඇති උපකරණයකි.

ලන්තෑරුම ඇතුළේ තිබෙන දීප්තිමත් ආලෝකය උපදවන ස්ථානයක් ද කොන්ඩෙන්සර කාච පද්ධතියක් ද ප්‍රදර්ශනය කරන්නට යන චිත්‍ර කදාව (slide) හෝ චිත්‍රපටය වැනි වස්තුව ද අවනෙත් (objective) කාච පද්ධතියක් ද පිළිරුව වැටෙන කඩතිරය ද ඉන්ද්‍රජාලීය ලන්තෑරුම නමැති උපකරණයෙහි අඩංගු වේ (රූප සටහන බලනු).

විද්‍යුත් ධාරාව ඇති තැනක නම් ආලෝකය උපදවන්නේ විද්‍යුත් චාපයකින් හෝ අධික දීප්තියක් ඇති සූත්‍රිකා බල්බයකින්ය.

කොන්ඩෙන්සරයෙහි විශාල තල-උත්තල (plano-convex) කාච දෙකක් අඩංගු වේ. මේවායේ සමතල පෘෂ්ඨ පිට පැත්තට හරවා තිබේ. ප්‍රභව ස්ථානයෙන් එන ආලෝකය කොන්ඩෙන්සරය මඟින් රැස් කරනු ලැබ එක් දිසාවකට නැමී අවනෙත කරා යයි. මේ ආලෝකය මෙසේ යන විට කොන්ඩෙන්සරය ඉදිරියෙහි කිට්ටුවෙන් පිහිටි රාමුවක තිබෙන චිත්‍ර කදාව මැදින් ද යයි. එවිට කදාවෙහි අඳුරු කොටස්වලින් අවශෝෂණය නොකරනු ලබන ආලෝක කිරණ අවනෙත (නාභිගාමක කාචයක්) මැදින් යයි. කදාව අවනෙතේ ප්‍රධාන නාභියට මඳක් එපිටින් තිබෙන සේ අවනෙත සකස් කරගනු ලැබේ. එවිට කදාවේ විශාල කරන ලද තාත්වික යටිකුරු පිළිරුවක් දුර තිබෙන කඩතිරයක නිර්මාණය වේ. පිළිරුව උඩුකුරුව කඩතිරයෙහි වැටීමට කදාව යටිකුරුකොට යොදනු ලැබේ. සුදු පාට බිත්තියක් කඩතිරය මෙන් පාවිච්චි කිරීම වඩා යහපත්ය.

අණ්වීක්ෂයක් සමඟ සම්බන්ධ කළ විට ප්‍රකාශ දීපය ප්‍රක්ෂේපණ අණ්වීක්ෂයක් (projection microscope) වේ. මේ උපකරණයේ මාර්ගයෙන් බොහෝ දෙනකුට එක විට ම අණ්වීක්ෂ කඩක් විශාල කර දකින්නට පුළුවන. පන්ති කාමරයේ කරනු ලබන නොයෙක් භෞතික, රසායනික හා ජීවවිද්‍යාත්මක පරීක්ෂණ ශිෂ්‍යයන්ට ප්‍රදර්ශනය කිරීම පිණිස ද ප්‍රකාශ දීපය යොදාගත හැකිය.

(සංස්කරණය: 1970)

[[ප්‍රවර්ගය: භෞතික විද්‍යාව]] 

[[ප්‍රවර්ගය: ඉ]]