එඩ්වර්ඩ් ෆ්‍රෙඩ්රික් ලින්ඩ්ලි වුඩ් හැලිෆැක්ස් සඳහා මුලාශ්‍රය නරඹන්න

(Edward Frederick Lindley Wood) (1881.04.16 – 1959.12.23). 1929 සිට 1931 දක්වා ඉන්දියාවේ ප්‍රතිරාජ ධුරය දැරූ මෙතෙම දේශපාලඥයකු වශයෙන් ප්‍රකට බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයෙකි.

එංගලන්තයේ යෝර්ක්ෂයර්හි උපන් එඩ්වර්ඩ් ෆ්‍රෙඩ්රික් ලින්ඩ්ලි වුඩ් හැලිෆැක්ස් ස්වකීය අධ්‍යාපනය ලබා ගත්තේ ඊට්න් විද්‍යාලයේ සහ ඔක්ස්ෆර්ඩ් විශ්වවිද්‍යාලයෙහි ය. ඔහු දේශපාලන ජීවිතය ආරම්භ කළේ 1910 කොන්සර්වේටිව් පාක්ෂිකයකු ලෙස පාර්ලිමේන්තුවට ඇතුළු වීමෙනි. 1925 දක්වා පාර්ලිමේන්තුවේ සේවය කළ හැලිෆැක්ස් යටත් විජිත භාර උපඇමති පදවියේ ද අධ්‍යාපන ඇමති පදවියේ ද කටයුතු කළේ ය. 1926 දී ඔහු ඉන්දියාවේ ප්‍රතිරාජ ධුරයට පත් කොට යවන ලදි. ඒ අවධියෙහි ම ඔහුට බැරන් පදවියක් පිරිනැමුණි. 1931 වනතුරු ඔහු ඉන්දියාවේ ප්‍රතිරාජ පදවිය මැනැවින් හෙබැවූවා පමණක් නොව එම කාලය තුළ එරට දේශපාලන සහ ජාතිභේද ආදී අවුල් වියවුල් පැන නගින්නට වූයෙන් බොහෝ දෙනා සිරභාරයට ගැනීමට සිදුවිය. සිරභාරයෙහි තුබූ ජනනායකයන් අතර මහාත්මා ගාන්ධි ද විය. හැලිෆැක්ස් සාමිගේ ඉන්දීය පාලන ප්‍රතිපත්තිය, බ්‍රිතාන්‍ය කොන්සර්වේටිව් පක්ෂයේ මතභේදයට හේතු විය. අවසානයේ සිදු වූයේ හැලිෆැක්ස් එංගලන්තය බලා ආපසු යෑමයි. එංගලන්තයට ගිය මුල් අවධියෙහි ඔහු කෙරෙහි සිය පක්ෂයේ සැලකිල්ල හීන ව පැවැතුණි. 

කෙසේ වුව ද හැලිෆැක්ස් 1932 දී කෘෂිකර්ම ඇමති පදවියට නැවතත් පත් කර ගන්නා ලදි. අනතුරුව දේශපාලන භූමියෙහි අප්‍රමාද ව පියවර නගන්නට වූ හෙතෙම කෘෂිකර්ම ඇමති ධුරයෙන් යුද්ධ ඇමති පදවියට ද එයින් රාජ්‍ය මුද්‍රාව භාර ඇමති පදවියට ද පත් කරනු ලැබී ය. ඔහුගේ නැගීම මෙතෙකින් නතර නොවී ය. සාමි මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ සභානායක පදවියට පත් වූ හැලිෆැක්ස් තදනන්තර ව මන්ත්‍රණ සභාවේ සාමි සභාපති පදවියට ද පත් විය. 1936 දී ඔහු ප්ත කරනු ලැබුයේ විදේශ ඇමතිවරයා වශයෙනි. හිට්ලර්ගේ ජර්මනිය සමඟ යුද්ධයකට නොපටලැවෙන අරමුණින් අග්‍රාමාත්‍ය නෙවිල් චෙම්බර්ලෙන් ගත් සෑම පියවරක් ම අනුමත කළ හැලිෆැක්ස්, පෝලන්තය රෙුමේනියාව, ග්‍රීසිය සහ තුර්කිය යන රටවල නිදහස රැකීමට අවිචාරවත් ලෙස පොරොන්දු විය. 

අවසාන මොහොත දක්වා ම රුසියාව අමතක කර දමා සිටියෙන් එරට සමඟ ගිවිසුමකින් බැඳෙන්නට ඔහුට ඉඩක් නොලැබිණ.

දෙවැනි ලෝක මහා සංග්‍රාමය ආරම්භ විමෙන් පසු පිහිටුවන ලද මහා බ්‍රිතාන්‍යයේ යුද්ධ කැබිනට් මණ්ඩලයෙහි ද ආසනයක් හැලිෆැක්ස්ට අත් වූයේ ය. 1940 දී වොෂින්ටන් නුවර බ්‍රිතාන්‍ය තානාපතිවරයා වශයෙන් පත් වී ගිය හැලිෆැක්ස් 1946 වන තුරු එම පදවියේ කටයුතු ඉතා සාරිථක අන්දමින් කර ගෙන ගියේ ය. තානාපතිවරයකු වශයෙන් ඔහුගේ සේවය ඉතා උසස් වූයේ පැරැණි රදළ සම්ප්‍රදායත් නවීන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ප්‍රතිපත්තීනුත් එකට ගටා කටයුතු කොට ඇමරිකානුවන්ගේ සිත් දිනා ගැනීමට පොහොසත් වූ බැවිනි. ඇමරිකාවේ සියලු ම ප්‍රාන්තවල සංචාරය කිරීමට අවස්ථාව ලත් පළමුවැනි බ්‍රිතාන්‍ය තානාපතිවරයා හැලිෆැක්ස් සාමිවරයා ය. 

(කර්තෘ: [[විමල් අබේසුන්දර]]: 1956)

(සංස්කරණය නොකළ)

[[ප්‍රවර්ගය: ඉන්දියානු දේශපාලනය-චරිත]] 

[[ප්‍රවර්ගය: හ]]