"ඉලංගකෝන්" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්

සිංහල විශ්වකෝෂය වෙතින්
වෙත පනින්න: සංචලනය, සොයන්න
('කෝට්ටේ රජුන් සමයෙහි ද අනතුරුව පෘතුගීසි, ඕලන්ද...' යොදමින් නව පිටුවක් තනන ලදි)
 
 
1 පේළිය: 1 පේළිය:
 
කෝට්ටේ රජුන් සමයෙහි ද අනතුරුව පෘතුගීසි, ඕලන්ද හා ඉංග්‍රීසි පාලකයන් යටතේ ද රජයේ ඉතා උසස් තනතුරු හෙබවූ ප්‍රභූන් බිහි කළ වංශ පරම්පරාවකි.
 
කෝට්ටේ රජුන් සමයෙහි ද අනතුරුව පෘතුගීසි, ඕලන්ද හා ඉංග්‍රීසි පාලකයන් යටතේ ද රජයේ ඉතා උසස් තනතුරු හෙබවූ ප්‍රභූන් බිහි කළ වංශ පරම්පරාවකි.
  
කව්මිණිකොඬොල් කතුවර සමරජීව පත්තායමේ ලේකම්වරයා පවසන පරිදි සේපාල අදිකාරීන්ගේ (සේපාල අදිකාරි VII වන බුවනෙක බාවන්ගේ මහමැතිව සිටි බව කුසදාවෙන් පෙනේ) පුත්‍රයන්ගේ පවිත්‍ර කුල ගෝත්‍රයෙහි උපන් 17 වන සියවසේ විසූ කපුගම වරාවත්තේ රාලහාමි නම් මන්ත්‍රීවරයාගේ පුත්‍ර ඉලංගකෝන් මුදලිඳු මෙම පෙළපතේ ආදිපුරුෂයාය. එහෙත් 16 වන සියවස්හි රජුන් පත් කිරීමට තරම් බලසම්පන්නව විසූ ඉලංගකෝන් මහමැති සේපාල අදිකාරි ම බව පෝල් ඊ. පීරිස් මහතා “Notes on Some Sinhalese Families” (ඇතැම් සිංහල පවුල් පිළිබඳ සටහන්) නමැති ග්‍රන්ථයෙන් පෙන්වා දෙයි. එහි දැක්වෙන පරිදි පෙළපත් චක්‍රය මෙසේයි;
+
කව්මිණිකොඬොල් කතුවර සමරජීව පත්තායමේ ලේකම්වරයා පවසන පරිදි සේපාල අදිකාරීන්ගේ (සේපාල අදිකාරි VII වන බුවනෙකබාවන්ගේ මහමැතිව සිටි බව කුසදාවෙන් පෙනේ) පුත්‍රයන්ගේ පවිත්‍ර කුල ගෝත්‍රයෙහි උපන් 17 වන සියවසේ විසූ කපුගම වරාවත්තේ රාලහාමි නම් මන්ත්‍රීවරයාගේ පුත්‍ර ඉලංගකෝන් මුදලිඳු මෙම පෙළපතේ ආදිපුරුෂයාය. එහෙත් 16 වන සියවස්හි රජුන් පත් කිරීමට තරම් බලසම්පන්නව විසූ ඉලංගකෝන් මහමැති සේපාල අදිකාරි ම බව පෝල් ඊ. පීරිස් මහතා 'Notes on Some Sinhalese Families' ('ඇතැම් සිංහල පවුල් පිළිබඳ සටහන්') නමැති ග්‍රන්ථයෙන් පෙන්වා දෙයි. එහි දැක්වෙන පරිදි පෙළපත් චක්‍රය මෙසේයි:
  
සේපාල අදිකාරි  
+
සේපාල අදිකාරි ඉලංගකෝන් - 1543 දී මිය ගියා
 
 
ඉලංගකෝන් - 1543 දී මිය ගියා
 
  
 
ශ්‍රියේන්ද්‍ර විජේවර්ධන ඉලංගකෝන් - 1593 දී ජීවත්ව සිටියා
 
ශ්‍රියේන්ද්‍ර විජේවර්ධන ඉලංගකෝන් - 1593 දී ජීවත්ව සිටියා
23 පේළිය: 21 පේළිය:
 
දොන් දාවිත් ජයතිලක අභයසිරිවර්ධන ඉලංගකෝන් 1773 දී බව්තීස්ම ලැබුවා. 1848 දී මිය ගියා.  
 
දොන් දාවිත් ජයතිලක අභයසිරිවර්ධන ඉලංගකෝන් 1773 දී බව්තීස්ම ලැබුවා. 1848 දී මිය ගියා.  
  
“විජයබා කොල්ලයෙන්” අනතුරුව ලක් සිහසුනට පත් බුවනෙකබාවන් ඉලංගකෝන් මහමැතිගේ ඔවා බස් පරිදි මායාදුන්නේ තම යටත් රජකු වශයෙන් පත් කළ බව ක්වේරොස් මතයෙහි පිහිටමින් පෝල් ඊ. පීරිස් මහතා ඉහත කී කෘතියෙහිත් " Portuguese Era '' (පෘතුගීසි යුගය) නම් ග්‍රන්ථයෙහිත් සඳහන් කරයි. වැඩිදුරටත් කරුණු දක්වන පීරිස් මහතා ක්වේරොස් පමණක් ම එම මැතිගේ නම සඳහන් කරන බවත් තම පිටපතෙහි එම නම “Itãcon” (ඉතංකෝන්) වශයෙන් දැක්වෙන බවත් එය වූකලි පිටපත් කරන්නකු අතින් '' Ilãcon '' (ඉලංකෝන්) යන්න ලිවීමේ දී වූ අත්වැරැද්දක් බව පැහැදිලි බවත් (පෘතුගීසි යුගය, 463 පිට, 52 අධෝලිපිය) පවසයි. එහෙත් ඉතංකෝන් යන නාමය ක්වේරෝස්ගේ “Conquest of Ceylon” (ලංකා විජයග්‍රහණය) නම් කෘතියෙහි කිහිප වරක් සඳහන් වන අතර ඉලංගකෝන් නාමය Inlamgamkom '' (ඉන්ලංගංකෝං) යනුවෙන් එහි වෙසෙසා ලියා තිබෙනු පැහැදිලිව පෙනීයයි. මෙසේ බලත් ම පෝල් ඊ. පීරිස් මහතා අදහස් කරන ඉලංගකෝන් මහමැතිවරයා බුවනෙකබාවන්ගේ සෙක්‍රතාරිස්දෝ රේයි (රජුගේ ලේකම්) පදවිය දරමින් එතුමන්ට අනුශාසනා කෙළේ යයි ද පසුව වීදිය බණ්ඩාරයන් යටතේ උඩරටට විරුද්ධව යවා තිබුණු සේනාවක නායකත්වය පවරාගැනීමට රාජ නියමය පරිදි ගොස් ඔහු අතින් මැරුම් කෑවේයයි ද ක්වේරොස් කියන ඉතංකෝන් මහමැති ම බව ඉඳුරා කීම දුෂ්කරය. එහෙත් අනික් අතට කුසදා සඳහන පිරිස් මහතාගේ තර්කය සනාථ කරයි.
+
'විජයබා කොල්ලයෙන්' අනතුරුව ලක් සිහසුනට පත් බුවනෙකබාවන් ඉලංගකෝන් මහමැතිගේ ඔවා බස් පරිදි මායාදුන්නේ තම යටත් රජකු වශයෙන් පත් කළ බව ක්වේරොස් මතයෙහි පිහිටමින් පෝල් ඊ. පීරිස් මහතා ඉහත කී කෘතියෙහිත් 'Portuguese Era' ('පෘතුගීසි යුගය') නම් ග්‍රන්ථයෙහිත් සඳහන් කරයි. වැඩිදුරටත් කරුණු දක්වන පීරිස් මහතා ක්වේරොස් පමණක් ම එම මැතිගේ නම සඳහන් කරන බවත් තම පිටපතෙහි එම නම 'Itãcon' (ඉතංකෝන්) වශයෙන් දැක්වෙන බවත් එය වූකලි පිටපත් කරන්නකු අතින් 'Ilãcon' (ඉලංකෝන්) යන්න ලිවීමේ දී වූ අත්වැරැද්දක් බව පැහැදිලි බවත් (පෘතුගීසි යුගය, 463 පිට, 52 අධෝලිපිය) පවසයි. එහෙත් ඉතංකෝන් යන නාමය ක්වේරෝස්ගේ 'Conquest of Ceylon' ('ලංකා විජයග්‍රහණය') නම් කෘතියෙහි කිහිප වරක් සඳහන් වන අතර ඉලංගකෝන් නාමය 'Inlamgamkom' (ඉන්ලංගංකෝං) යනුවෙන් එහි වෙසෙසා ලියා තිබෙනු පැහැදිලිව පෙනීයයි. මෙසේ බලත් ම පෝල් ඊ. පීරිස් මහතා අදහස් කරන ඉලංගකෝන් මහමැතිවරයා බුවනෙකබාවන්ගේ සෙක්‍රතාරිස්දෝ රේයි (රජුගේ ලේකම්) පදවිය දරමින් එතුමන්ට අනුශාසනා කෙළේ යයි ද පසුව වීදියබණ්ඩාරයන් යටතේ උඩරටට විරුද්ධව යවා තිබුණු සේනාවක නායකත්වය පවරාගැනීමට රාජ නියමය පරිදි ගොස් ඔහු අතින් මැරුම් කෑවේයයි ද ක්වේරොස් කියන ඉතංකෝන් මහමැති ම බව ඉඳුරා කීම දුෂ්කරය. එහෙත් අනික් අතට කුසදා සඳහන පිරිස් මහතාගේ තර්කය සනාථ කරයි.
  
දොන් ජෝන් අභයසිරිවර්ධන මහමුදලි: කව්මිණිකොඬොල කිරීමෙහි ලා පත්තායමේ ලේකම් තැන මෙහෙය වූයේ මොහුය. 1700 දී මියගිය වරාවත්තේ ඉලංගකෝන්ගේ පුත්‍ර, අතපත්තු මුදලි පදවිය හා මාතර දිසාවේ වාසල මොහොට්ටි පදවිය හෙබවූ, පසුව ලන්දේසීන් විසින් තූත්තුකුඩියට පිටුවාසල් කරනු ලැබූ දොන් සිමන් ඉලංගකෝන් මොහුගේ මුත්තණුවෝය. ජෝන් ඉලංගකෝන්ගේ පියා වූ දොන් සිමන් විජේවර්ධන ඉලංගකෝන් ලස්කිරිඤ්ඤ සෙබළ රංචු සතරක් භාරව සිටි මුදලිවරයෙක් විය. 1728 දී බව්තීස්ම ලැබූ දොන් ජෝන් ලන්දේසීන්ගේ විශ්වාසය දිනා ගත්තේ තරුණ වියේ දී ම මාතර දිසාවේ තෝල්ක පදවියත් මහමොහොට්ටි මුහන්දිරම් පදවියත් අභයසිරිවර්ධන නමත් සමඟ බද්දේකෝරනේ (බද්දේතෝරු) හා මාතර වාසල තෝල්ක පදවියත් ලද්දේය. 1748 දී වැන් ගොලනෙස්සී නිකුත් කළ අක්තපත්‍රයෙන් මුදලි පදවියට ඔසවනු ලැබූ මොහුට ලස්කිරිඤ්ඤ රංචු 5ක් හා කොඩිතුවක්කුකාර රංචුවක් ද භාර වූහ. කෙසේ වුව ද මාතර පෙදෙසේ ඇති වූ වියවුල් තත්වයක් සම්බන්ධයෙන් සැකයට භාජන වූ මෙතෙම 1758 දී ලන්දේසි වෙළඳ සමාගම විසින් අවුරුදු 50කට රටින් පිටුවාසල් කොට කේප්ටවුමෙන් ඔබ්බෙහි වූ රොබොන් නම් දිවයිනට යැවීම සඳහා තූත්තුකුඩියට යවනු ලැබීය. පසුව දෙවසකින් බතාවියේ ආණ්ඩුව විසින් ආපසු කැඳවනු ලැබූ ජෝන් අතපත්තු මුදලි, මාතර දිසාවේ වාසල මහ මොහොට්ටි හා ප්‍රධාන තෝල්ක යන පදවිවලින් පුදනු ලැබීය. අනතුරුව මහමුදලි පදවිය දිනූ මෙතෙම ජොහන්නස් අල්විස් මහමුදලි හා හෙන්රිකස් පිලිප්ස් දේවගැතිවරයා ද සමග එක්ව සිංහල ඇමතිවරුන් සමග ලන්දේසීන් පැවැත්වූ සාකච්ඡාවන්හිත් ඉන් පසු සම්මුති ගිවිසුම (1766) සැකසීමෙහිත් මුල්තැන ගෙන ක්‍රියා කෙළේය. සිංහල සාහිත්‍යයේ උන්නතියට ක්‍රියා කළ මෙම මුදලිවරයා පත්තායමේ ලේකම්, කටුවානේ දිසානායක යන සමකාලීන කවීන්ට දිරි දුන් බව ද පෙනේ. 1728 දී බව්තීස්ම ලැබ 1782 දී මිය යෑමෙන් පසු මාතර පල්ලියේ භූමදාන කරනු ලැබූ දොන් ජෝන් මුදලි ක්‍රිස්තු භක්තිකයකු වුව ද මෙරැටියන්ගේ භාෂා සාහිත්‍යයෙහි මෙන් ම බෞද්ධ සමයෙහි ද දියුණුවට කටයුතු කළ බව කව්මිණිකොඬොලෙහි 57 - 64 කව්වලින් පැහැදිලි වේ. ''වෙහෙර සහ සැපත් - කරවමින් ලෙස පැහැපත්", " නේරුවන් වැයමින් - මුනි පිළිබිඹු කරවමින් "; “නිසි මෙමැති විසිනා - මුනිබණක් සියබසිනා, කව් කරන ලෙසිනා - කළෙන් ආරා දනා තොසිනා” යනාදි පැදි කියවත් ම ඔහු ඇත්තෙන් ම බෞද්ධයෙක් ම නොවී දැයි කෙනකුට සිතෙන තරම්ය.
+
== දොන් ජෝන් අභයසිරිවර්ධන මහමුදලි ==
 +
කව්මිණිකොඬොල කිරීමෙහි ලා පත්තායමේ ලේකම් තැන මෙහෙයවූයේ මොහුය. 1700 දී මියගිය වරාවත්තේ ඉලංගකෝන්ගේ පුත්‍ර, අතපත්තු මුදලි පදවිය හා මාතර දිසාවේ වාසල මොහොට්ටි පදවිය හෙබවූ, පසුව ලන්දේසීන් විසින් තූත්තුකුඩියට පිටුවාසල් කරනු ලැබූ දොන් සිමන් ඉලංගකෝන් මොහුගේ මුත්තණුවෝය. ජෝන් ඉලංගකෝන්ගේ පියා වූ දොන් සිමන් විජේවර්ධන ඉලංගකෝන් ලස්කිරිඤ්ඤ සෙබළ රංචු සතරක් භාරව සිටි මුදලිවරයෙක් විය. 1728 දී බව්තීස්ම ලැබූ දොන් ජෝන් ලන්දේසීන්ගේ විශ්වාසය දිනා ගත්තේ තරුණ වියේ දී ම මාතර දිසාවේ තෝල්ක පදවියත් මහමොහොට්ටි මුහන්දිරම් පදවියත් අභයසිරිවර්ධන නමත් සමඟ බද්දේකෝරනේ (බද්දේතෝරු) හා මාතර වාසල තෝල්ක පදවියත් ලද්දේය. 1748 දී වැන් ගොලනෙස්සී නිකුත් කළ අක්තපත්‍රයෙන් මුදලි පදවියට ඔසවනු ලැබූ මොහුට ලස්කිරිඤ්ඤ රංචු 5ක් හා කොඩිතුවක්කුකාර රංචුවක් ද භාර වූහ. කෙසේ වුව ද මාතර පෙදෙසේ ඇති වූ වියවුල් තත්වයක් සම්බන්ධයෙන් සැකයට භාජන වූ මෙතෙම 1758 දී ලන්දේසි වෙළෙඳ සමාගම විසින් අවුරුදු 50කට රටින් පිටුවාසල් කොට කේප්ටවුමෙන් ඔබ්බෙහි වූ රොබොන් නම් දිවයිනට යැවීම සඳහා තූත්තුකුඩියට යවනු ලැබීය. පසුව දෙවසකින් බතාවියේ ආණ්ඩුව විසින් ආපසු කැඳවනු ලැබූ ජෝන් අතපත්තු මුදලි, මාතර දිසාවේ වාසල මහ මොහොට්ටි හා ප්‍රධාන තෝල්ක යන පදවිවලින් පුදනු ලැබීය. අනතුරුව මහමුදලි පදවිය දිනූ මෙතෙම ජොහන්නස් අල්විස් මහමුදලි හා හෙන්රිකස් පිලිප්ස් දේවගැතිවරයා ද සමග එක්ව සිංහල ඇමතිවරුන් සමග ලන්දේසීන් පැවැත්වූ සාකච්ඡාවන්හිත් ඉන් පසු සම්මුති ගිවිසුම (1766) සැකසීමෙහිත් මුල්තැන ගෙන ක්‍රියා කෙළේය. සිංහල සාහිත්‍යයේ උන්නතියට ක්‍රියා කළ මෙම මුදලිවරයා පත්තායමේ ලේකම්, කටුවානේ දිසානායක යන සමකාලීන කවීන්ට දිරි දුන් බව ද පෙනේ. 1728 දී බව්තීස්ම ලැබ 1782 දී මිය යෑමෙන් පසු මාතර පල්ලියේ භූමදාන කරනු ලැබූ දොන් ජෝන් මුදලි ක්‍රිස්තු භක්තිකයකු වුව ද මෙරැටියන්ගේ භාෂා සාහිත්‍යයෙහි මෙන් ම බෞද්ධ සමයෙහි ද දියුණුවට කටයුතු කළ බව කව්මිණිකොඬොලෙහි 57-64 කව්වලින් පැහැදිලි වේ. "වෙහෙර සහ සැපත්-කරවමින් ලෙස පැහැපත්"; "නේරුවන් වැයමින්-මුනි පිළිබිඹු කරවමින්"; "නිසි මෙමැති විසිනා-මුනිබණක් සියබසිනා, කව් කරන ලෙසිනා-කළෙන් ආරාදනා තොසිනා" යනාදි පැදි කියවත් ම ඔහු ඇත්තෙන් ම බෞද්ධයෙක් ම නොවී දැයි කෙනකුට සිතෙන තරම්ය.
  
දොන් දාවිත් ජයතිලක අභයසිරිවර්ධන ඉලංගකෝන් : ඉහත සඳහන් කළ දොන් ජෝන් ඉලංගකෝන් මහමුදලිගේ දෙවන විවාහයෙන් ලත් පුතුන් සිව්දෙනා අතුරෙන් වැඩිමහල් පුත්‍රයාය. 1772 දී මෙලොව එළිය දැක, 1773 දී බව්තීස්ම ලැබ, 1848 දී මිය ගිය මෙතෙම එවක ලන්දේසීන්ගේ මෙන් ම අනතුරුව පැමිණි ඉංග්‍රීසීන්ගේ ද විශ්වාසය දිනා සම්මාන බහුමාන ලත් රාජ්‍ය සේවකයෙක් විය. මුලින් ලන්දේසීන් යටතේ අතපත්තු මුදලි පදවිය ඉසුලූ මොහුට ලන්දේසීහු සිය අවසන් සමයේ දී මාතර දිසාවේ පාලනය සම්පූර්ණයෙන් පැවරූහ.  
+
== දොන් දාවිත් ජයතිලක අභයසිරිවර්ධන ඉලංගකෝන් ==
 +
ඉහත සඳහන් කළ දොන් ජෝන් ඉලංගකෝන් මහමුදලිගේ දෙවන විවාහයෙන් ලත් පුතුන් සිව්දෙනා අතුරෙන් වැඩිමහල් පුත්‍රයාය. 1772 දී මෙලොව එළිය දැක, 1773 දී බව්තීස්ම ලැබ, 1848 දී මිය ගිය මෙතෙම එවක ලන්දේසීන්ගේ මෙන් ම අනතුරුව පැමිණි ඉංග්‍රීසීන්ගේ ද විශ්වාසය දිනා සම්මාන බහුමාන ලත් රාජ්‍ය සේවකයෙක් විය. මුලින් ලන්දේසීන් යටතේ අතපත්තු මුදලි පදවිය ඉසුලූ මොහුට ලන්දේසීහු සිය අවසන් සමයේ දී මාතර දිසාවේ පාලනය සම්පූර්ණයෙන් පැවරූහ.  
  
 
අනතුරුව 1797 දී ඉංග්‍රීසීහු මෙරට සිය අණසක පිහිටුවූ පසු දොන් දාවිත්ගේ සේවය දිගට ම ලබාගත්හ. කලින්, වැන් ද ග්‍රාප් විසින් ප්‍රදානය කරන ලද අක්තය අනුව මාතර තෝල්ක මුදලිව හා මහමුදලිව සිටි ඔහු 1797 නොවැම්බරයේ දී අතපත්තු මුදලි, මහමොහොට්ටි, ප්‍රධාන තෝල්ක, අදිකාරි මඩුවේ හා වෙඩික්කාර රංචුවේ නායක යන පදවි ලැබීය.
 
අනතුරුව 1797 දී ඉංග්‍රීසීහු මෙරට සිය අණසක පිහිටුවූ පසු දොන් දාවිත්ගේ සේවය දිගට ම ලබාගත්හ. කලින්, වැන් ද ග්‍රාප් විසින් ප්‍රදානය කරන ලද අක්තය අනුව මාතර තෝල්ක මුදලිව හා මහමුදලිව සිටි ඔහු 1797 නොවැම්බරයේ දී අතපත්තු මුදලි, මහමොහොට්ටි, ප්‍රධාන තෝල්ක, අදිකාරි මඩුවේ හා වෙඩික්කාර රංචුවේ නායක යන පදවි ලැබීය.
35 පේළිය: 35 පේළිය:
 
1817 ඌවේ මහ කැරැල්ල සමයේ දී පරදේශීන්ගේ ග්‍රහණයෙන් මිදීමේ මාරාන්තික පොරයක යෙදී සිටි සිංහලයන්ගේ පාර්ශ්වය නොගෙන කැරැල්ල මර්දනය කිරීම පිණිස ඉංග්‍රීසි රජයට අචල භක්තියෙන් සේවය කළ ඉලංගකෝන් මහමුදලි තෙමේ බ්‍රවුන්රිග් අතින් රන්පදක්කම් ලැබීය. 1848 දී අසූහත් හැවිරිදි ඉලංගකෝන් මහමුදලි ජන්මාන්තර ගත විය.
 
1817 ඌවේ මහ කැරැල්ල සමයේ දී පරදේශීන්ගේ ග්‍රහණයෙන් මිදීමේ මාරාන්තික පොරයක යෙදී සිටි සිංහලයන්ගේ පාර්ශ්වය නොගෙන කැරැල්ල මර්දනය කිරීම පිණිස ඉංග්‍රීසි රජයට අචල භක්තියෙන් සේවය කළ ඉලංගකෝන් මහමුදලි තෙමේ බ්‍රවුන්රිග් අතින් රන්පදක්කම් ලැබීය. 1848 දී අසූහත් හැවිරිදි ඉලංගකෝන් මහමුදලි ජන්මාන්තර ගත විය.
  
(සංස්කරණය: 1965)
+
(සංස්කරණය: 1970)
  
[[ප්‍රවර්ගය:]]  
+
[[ප්‍රවර්ගය: පුද්ගල පරම්පරා සහ චරිත - ලංකා ඉතිහාසය ]]  
  
[[ප්‍රවර්ගය:]]
+
[[ප්‍රවර්ගය: ]]

13:22, 29 අප්‍රේල් 2025 වන විට නවතම සංශෝධනය

කෝට්ටේ රජුන් සමයෙහි ද අනතුරුව පෘතුගීසි, ඕලන්ද හා ඉංග්‍රීසි පාලකයන් යටතේ ද රජයේ ඉතා උසස් තනතුරු හෙබවූ ප්‍රභූන් බිහි කළ වංශ පරම්පරාවකි.

කව්මිණිකොඬොල් කතුවර සමරජීව පත්තායමේ ලේකම්වරයා පවසන පරිදි සේපාල අදිකාරීන්ගේ (සේපාල අදිකාරි VII වන බුවනෙකබාවන්ගේ මහමැතිව සිටි බව කුසදාවෙන් පෙනේ) පුත්‍රයන්ගේ පවිත්‍ර කුල ගෝත්‍රයෙහි උපන් 17 වන සියවසේ විසූ කපුගම වරාවත්තේ රාලහාමි නම් මන්ත්‍රීවරයාගේ පුත්‍ර ඉලංගකෝන් මුදලිඳු මෙම පෙළපතේ ආදිපුරුෂයාය. එහෙත් 16 වන සියවස්හි රජුන් පත් කිරීමට තරම් බලසම්පන්නව විසූ ඉලංගකෝන් මහමැති සේපාල අදිකාරි ම බව පෝල් ඊ. පීරිස් මහතා 'Notes on Some Sinhalese Families' ('ඇතැම් සිංහල පවුල් පිළිබඳ සටහන්') නමැති ග්‍රන්ථයෙන් පෙන්වා දෙයි. එහි දැක්වෙන පරිදි පෙළපත් චක්‍රය මෙසේයි:

සේපාල අදිකාරි ඉලංගකෝන් - 1543 දී මිය ගියා

ශ්‍රියේන්ද්‍ර විජේවර්ධන ඉලංගකෝන් - 1593 දී ජීවත්ව සිටියා

ඉලංගකෝන් මුදලි - 1638 දී ජීවත්ව සිටියා 1656 දී මිය ගියා

වරාවත්තේ රාලහාමි?

වරාවත්තේ ඉලංගකෝන් 1699 දී මිය ගියා

දොන් සිමන් ඉලංගකෝන් 1717 දී මිය ගියා

දොන් සිමන් විජේවර්ධන ඉලංගකෝන් 1749 දී මිය ගියා

දොන් ජෝන් අභයසිරිවර්ධන මහමුදලි 1728 දී බව්තීස්ම ලැබුවා. 1782 දී මිය ගියා

දොන් දාවිත් ජයතිලක අභයසිරිවර්ධන ඉලංගකෝන් 1773 දී බව්තීස්ම ලැබුවා. 1848 දී මිය ගියා.

'විජයබා කොල්ලයෙන්' අනතුරුව ලක් සිහසුනට පත් බුවනෙකබාවන් ඉලංගකෝන් මහමැතිගේ ඔවා බස් පරිදි මායාදුන්නේ තම යටත් රජකු වශයෙන් පත් කළ බව ක්වේරොස් මතයෙහි පිහිටමින් පෝල් ඊ. පීරිස් මහතා ඉහත කී කෘතියෙහිත් 'Portuguese Era' ('පෘතුගීසි යුගය') නම් ග්‍රන්ථයෙහිත් සඳහන් කරයි. වැඩිදුරටත් කරුණු දක්වන පීරිස් මහතා ක්වේරොස් පමණක් ම එම මැතිගේ නම සඳහන් කරන බවත් තම පිටපතෙහි එම නම 'Itãcon' (ඉතංකෝන්) වශයෙන් දැක්වෙන බවත් එය වූකලි පිටපත් කරන්නකු අතින් 'Ilãcon' (ඉලංකෝන්) යන්න ලිවීමේ දී වූ අත්වැරැද්දක් බව පැහැදිලි බවත් (පෘතුගීසි යුගය, 463 පිට, 52 අධෝලිපිය) පවසයි. එහෙත් ඉතංකෝන් යන නාමය ක්වේරෝස්ගේ 'Conquest of Ceylon' ('ලංකා විජයග්‍රහණය') නම් කෘතියෙහි කිහිප වරක් සඳහන් වන අතර ඉලංගකෝන් නාමය 'Inlamgamkom' (ඉන්ලංගංකෝං) යනුවෙන් එහි වෙසෙසා ලියා තිබෙනු පැහැදිලිව පෙනීයයි. මෙසේ බලත් ම පෝල් ඊ. පීරිස් මහතා අදහස් කරන ඉලංගකෝන් මහමැතිවරයා බුවනෙකබාවන්ගේ සෙක්‍රතාරිස්දෝ රේයි (රජුගේ ලේකම්) පදවිය දරමින් එතුමන්ට අනුශාසනා කෙළේ යයි ද පසුව වීදියබණ්ඩාරයන් යටතේ උඩරටට විරුද්ධව යවා තිබුණු සේනාවක නායකත්වය පවරාගැනීමට රාජ නියමය පරිදි ගොස් ඔහු අතින් මැරුම් කෑවේයයි ද ක්වේරොස් කියන ඉතංකෝන් මහමැති ම බව ඉඳුරා කීම දුෂ්කරය. එහෙත් අනික් අතට කුසදා සඳහන පිරිස් මහතාගේ තර්කය සනාථ කරයි.

දොන් ජෝන් අභයසිරිවර්ධන මහමුදලි

කව්මිණිකොඬොල කිරීමෙහි ලා පත්තායමේ ලේකම් තැන මෙහෙයවූයේ මොහුය. 1700 දී මියගිය වරාවත්තේ ඉලංගකෝන්ගේ පුත්‍ර, අතපත්තු මුදලි පදවිය හා මාතර දිසාවේ වාසල මොහොට්ටි පදවිය හෙබවූ, පසුව ලන්දේසීන් විසින් තූත්තුකුඩියට පිටුවාසල් කරනු ලැබූ දොන් සිමන් ඉලංගකෝන් මොහුගේ මුත්තණුවෝය. ජෝන් ඉලංගකෝන්ගේ පියා වූ දොන් සිමන් විජේවර්ධන ඉලංගකෝන් ලස්කිරිඤ්ඤ සෙබළ රංචු සතරක් භාරව සිටි මුදලිවරයෙක් විය. 1728 දී බව්තීස්ම ලැබූ දොන් ජෝන් ලන්දේසීන්ගේ විශ්වාසය දිනා ගත්තේ තරුණ වියේ දී ම මාතර දිසාවේ තෝල්ක පදවියත් මහමොහොට්ටි මුහන්දිරම් පදවියත් අභයසිරිවර්ධන නමත් සමඟ බද්දේකෝරනේ (බද්දේතෝරු) හා මාතර වාසල තෝල්ක පදවියත් ලද්දේය. 1748 දී වැන් ගොලනෙස්සී නිකුත් කළ අක්තපත්‍රයෙන් මුදලි පදවියට ඔසවනු ලැබූ මොහුට ලස්කිරිඤ්ඤ රංචු 5ක් හා කොඩිතුවක්කුකාර රංචුවක් ද භාර වූහ. කෙසේ වුව ද මාතර පෙදෙසේ ඇති වූ වියවුල් තත්වයක් සම්බන්ධයෙන් සැකයට භාජන වූ මෙතෙම 1758 දී ලන්දේසි වෙළෙඳ සමාගම විසින් අවුරුදු 50කට රටින් පිටුවාසල් කොට කේප්ටවුමෙන් ඔබ්බෙහි වූ රොබොන් නම් දිවයිනට යැවීම සඳහා තූත්තුකුඩියට යවනු ලැබීය. පසුව දෙවසකින් බතාවියේ ආණ්ඩුව විසින් ආපසු කැඳවනු ලැබූ ජෝන් අතපත්තු මුදලි, මාතර දිසාවේ වාසල මහ මොහොට්ටි හා ප්‍රධාන තෝල්ක යන පදවිවලින් පුදනු ලැබීය. අනතුරුව මහමුදලි පදවිය දිනූ මෙතෙම ජොහන්නස් අල්විස් මහමුදලි හා හෙන්රිකස් පිලිප්ස් දේවගැතිවරයා ද සමග එක්ව සිංහල ඇමතිවරුන් සමග ලන්දේසීන් පැවැත්වූ සාකච්ඡාවන්හිත් ඉන් පසු සම්මුති ගිවිසුම (1766) සැකසීමෙහිත් මුල්තැන ගෙන ක්‍රියා කෙළේය. සිංහල සාහිත්‍යයේ උන්නතියට ක්‍රියා කළ මෙම මුදලිවරයා පත්තායමේ ලේකම්, කටුවානේ දිසානායක යන සමකාලීන කවීන්ට දිරි දුන් බව ද පෙනේ. 1728 දී බව්තීස්ම ලැබ 1782 දී මිය යෑමෙන් පසු මාතර පල්ලියේ භූමදාන කරනු ලැබූ දොන් ජෝන් මුදලි ක්‍රිස්තු භක්තිකයකු වුව ද මෙරැටියන්ගේ භාෂා සාහිත්‍යයෙහි මෙන් ම බෞද්ධ සමයෙහි ද දියුණුවට කටයුතු කළ බව කව්මිණිකොඬොලෙහි 57-64 කව්වලින් පැහැදිලි වේ. "වෙහෙර සහ සැපත්-කරවමින් ලෙස පැහැපත්"; "නේරුවන් වැයමින්-මුනි පිළිබිඹු කරවමින්"; "නිසි මෙමැති විසිනා-මුනිබණක් සියබසිනා, කව් කරන ලෙසිනා-කළෙන් ආරාදනා තොසිනා" යනාදි පැදි කියවත් ම ඔහු ඇත්තෙන් ම බෞද්ධයෙක් ම නොවී දැයි කෙනකුට සිතෙන තරම්ය.

දොන් දාවිත් ජයතිලක අභයසිරිවර්ධන ඉලංගකෝන්

ඉහත සඳහන් කළ දොන් ජෝන් ඉලංගකෝන් මහමුදලිගේ දෙවන විවාහයෙන් ලත් පුතුන් සිව්දෙනා අතුරෙන් වැඩිමහල් පුත්‍රයාය. 1772 දී මෙලොව එළිය දැක, 1773 දී බව්තීස්ම ලැබ, 1848 දී මිය ගිය මෙතෙම එවක ලන්දේසීන්ගේ මෙන් ම අනතුරුව පැමිණි ඉංග්‍රීසීන්ගේ ද විශ්වාසය දිනා සම්මාන බහුමාන ලත් රාජ්‍ය සේවකයෙක් විය. මුලින් ලන්දේසීන් යටතේ අතපත්තු මුදලි පදවිය ඉසුලූ මොහුට ලන්දේසීහු සිය අවසන් සමයේ දී මාතර දිසාවේ පාලනය සම්පූර්ණයෙන් පැවරූහ.

අනතුරුව 1797 දී ඉංග්‍රීසීහු මෙරට සිය අණසක පිහිටුවූ පසු දොන් දාවිත්ගේ සේවය දිගට ම ලබාගත්හ. කලින්, වැන් ද ග්‍රාප් විසින් ප්‍රදානය කරන ලද අක්තය අනුව මාතර තෝල්ක මුදලිව හා මහමුදලිව සිටි ඔහු 1797 නොවැම්බරයේ දී අතපත්තු මුදලි, මහමොහොට්ටි, ප්‍රධාන තෝල්ක, අදිකාරි මඩුවේ හා වෙඩික්කාර රංචුවේ නායක යන පදවි ලැබීය.

1809 දී කොළඹ මහමුදලිව සිටි ජොහැන්නස් ද සේරම් විජේසේකර අබේරත්න මහමුදලි තැනගේ අභාවයෙන් පසු ඉලංගකෝන් මුදලිහට සකල සිංහල ජනතාවගේ පාලනය භාර කරමින් මේට්ලන්ඩ් ආණ්ඩුකාරයා විසින් කොළඹ මහමුදලි පදවිය පිරිනමනු ලැබීය. අනතුරුව 1811 දී ඉංග්‍රීසීහු මාතර ලාන්ද්‍රාද් අධිකරණය පිහිටුවූ පසු එහි ප්‍රථම ස්වදේශීය සාමාජිකයා හැටියට පත්වීමේ ගෞරවය හිමි වූයේ ද ඉලංගකෝන් මුදලිහටය. 1815 දී මහනුවර අල්ලාගැනීමේ රණප්‍රයාණයෙහි යෙදුණු බ්‍රවුන්රිග්ගේ භාෂා පරිවර්තකයා වූයේ ද මොහුය.

1817 ඌවේ මහ කැරැල්ල සමයේ දී පරදේශීන්ගේ ග්‍රහණයෙන් මිදීමේ මාරාන්තික පොරයක යෙදී සිටි සිංහලයන්ගේ පාර්ශ්වය නොගෙන කැරැල්ල මර්දනය කිරීම පිණිස ඉංග්‍රීසි රජයට අචල භක්තියෙන් සේවය කළ ඉලංගකෝන් මහමුදලි තෙමේ බ්‍රවුන්රිග් අතින් රන්පදක්කම් ලැබීය. 1848 දී අසූහත් හැවිරිදි ඉලංගකෝන් මහමුදලි ජන්මාන්තර ගත විය.

(සංස්කරණය: 1970)

"http://encyclopedia.gov.lk/si_encyclopedia/index.php?title=ඉලංගකෝන්&oldid=7929" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි