"ඉස්කන්දර් මිර්සා" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්

10:17, 17 ජූලි 2025 වන විට නවතම සංශෝධනය

(1879- ). පකිස්ථාන් ඉස්ලාම් සමූහාණ්ඩුවේ ප්‍රථම ජනාධිපතිවරයාය. බොම්බායෙහි එල්ෆින්ස්ටන් විද්‍යාලයේ ශාස්ත්‍රෝද්ග්‍රහණය කළ මොහු සැන්ඩ්හ'ස්ට්හි රාජකීය යුද්ධාභ්‍යාස විද්‍යාලයෙන් යුද්ධ පුහුණුව ලද්දේය. එම විද්‍යාලයෙන් පුහුණුව ලැබ යුද්ධ සේවයට බැඳුණු ප්‍රථම ඉන්දියානු භටයා මොහුය.

ඉස්කන්දර් මිර්සාගේ ක්‍රියාකලාපය කාලපරිච්ඡේද දෙකකට බෙදා දැක්විය හැකිය. බ්‍රිතාන්‍ය ඉන්දියානු රජය යටතේ ඔහුගේ සේවය හා පකිස්ථාන් ආණ්ඩුව බිහි වීමෙන් පසුව එය යටතේ ඔහු කළ සේවය යනුවෙනි. යුද්ධ සේවයෙන් පසුව ඉන්දියානු දේශපාලන සේවයට ඔහු බැඳුණේ 1926 දී සහකාර අණදෙන නිලධාරියා වශයෙන් පත් කරනු ලැබූ විටය. බ්‍රිතාන්‍ය ඉන්දියානු රජය යටතේ ඔහු වැඩි කලක් ම සේවය කළේ වයඹ දිග ප්‍රාන්ත ප්‍රදේශයේය. 1931-36 දක්වා හසාරාහි සහ මර්දාන්හි නියෝජ්‍ය අණදෙන නිලධාරියා වශයෙන් ද 1938-40 දක්වා කයිබර්හි ඉන්දියානු රජයේ දේශපාලන නියෝජිතයා වශයෙන් ද 1940-45 දක්වා පේෂාවර්හි නියෝජ්‍ය අණදෙන නිලධාරියා වශයෙන් ද ඔහු සේවය කළේය. 1945 දී ඔරිස්සාවේ දේශපාලන ඒජන්ත පදවිය ද ඔහු ඉසිලීය. ඉන්දියාවට නිදහස ලැබීමට පෙර 1946 දී ආරක්ෂක කටයුතු පිළිබද ඇමැති ධුරයෙහි ද ඔහු කටයුතු කළේය. ෆිලිප් වුඩ්රෆ් නම් ලේඛකයා පෙන්වා දෙන අන්දමට මිර්සා වයඹ දිග ප්‍රාන්ත ප්‍රදේශය පාලනය කළේ අවස්ථාවාදියකු ලෙස දුරදිග නොබලා ඒ ඒ අවස්ථාවේ දී පැන නැගුණු ප්‍රශ්නයන් නිරාකරණය කිරීමට උත්සාහ දැරීමෙනි. බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුවට කරන ලද සේවා නිමිතිකොට ගෙන 1938 දී ඕ.බී.ඊ. නාමය ද 1945 දී සී.අයි.ඊ. නාමය ද ඔහුට ප්‍රදානය කරන ලදි.

1947 දී පකිස්ථානය යනුවෙන් අලුත් රාජ්‍යයක් බිහි වූවාට පසුව එම ආණ්ඩුවෙහි ආරක්ෂක ලේකම් පදවියට පත් වූයේ ඉස්කන්දර් මිර්සාය. 1954 අප්‍රේල් මස පකිස්ථානයේ නැගෙනහිර කොටසෙහි පැවැති මැතිවරණයෙන් පසුව උද්ගත වූ කලබලකාරී තත්ත්වය මඟ හැරවීමට එම ප්‍රදේශයේ ආණ්ඩුකාරවරයා වශයෙන් ඉස්කන්දර් මිර්සා යවනු ලැබුවේය. එම වර්ෂයේ ඔක්තෝබර් මස අලුතෙන් පිහිටුවන ලද මධ්‍යම කැබිනට් මණ්ඩලයේ ආභ්‍යන්තරික කටයුතු පිළිබඳ ඇති ධුරයට පත් වූයේ ද මොහු මය. පකිස්ථානයේ නියම බලවතකු වශයෙන් මිර්සාට පෙනී සිටින්නට හැකි වූයේ මෙයින් අනතුරුවයි. පකිස්ථානයට ටික කලක් යන තෙක් අවශ්‍ය වන්නේ සීමිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක්ය යන අදහස මිර්සා ප්‍රකාශ කළේ මේ කාලයේ සිටය. 1955 දී ඔහුට අග්‍රාණ්ඩුකාර ධුරය ද ලැබිණි. 1956 දී පකිස්ථානයට අලුත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් ලබාදීමෙහි දී මූලිකව කටයුතු කළ අයගෙන් මිර්සා ද එක් කෙනෙකි. අලුත් ආණ්ඩුක්‍රමය යටතේ පකිස්ථානය සමූහාණ්ඩුවක් වූ අතර අග්‍රාණ්ඩුකාර තනතුර අහෝසි විය. සමූහාණ්ඩුවේ ජනාධිපති ධුරයට පත් වූයේ ඉස්කන්දර් මිර්සාය. 1956 දී සූවස් අර්බුදය නිසා පකිස්ථානය පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලයෙන් ඉවත් වීමට සූදානම් වූ විට එම තත්ත්වය මඟහරවන ලද්දේ මිර්සාගේ මූලිකත්වයෙනි.

1958 ඔක්තෝබර් මස අයුබ් ඛාන් (බ.) ඇතුළු යුද්ධනායකයන් පකිස්ථානයේ බලය ලබා ගත් පසු ව්‍යවස්ථා මණ්ඩල විසුරුවා හැර දේශපාලන පක්ෂ තහනම් කොට මාර්ෂල් නීතිය පනවන ප්‍රකාශනය නිකුත් කරන ලද්දේ ඉස්කන්දර් මිර්සා විසිනි. එසේ ද වුවත් යුද්ධ පාලනය ඇති කිරීමෙන් සති තුනකට පසුව, ඔක්තෝබර් 26 වැනි දින, ඔහු ජනාධිපති ධුරයෙන් ඉවත් කරනු ලැබ එම තනතුරට අයුබ් ඛාන් පත් විය. ඉස්කන්දර් මිර්සා ලන්ඩනයට පිටත් කර හරින ලදි.

(සංස්කරණය: 1970)