"උත්පාතය" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්

11:21, 17 නොවැම්බර් 2025 වන විට නවතම සංශෝධනය

සේවා නියුක්ති ප්‍රමාණය, මූර්ත ආදායම, මිල, නිෂ්පාදනය ආදිය කාලයෙන් කාලයට චක්‍රාකාරව උච්චාවචනය වීම ධනවාදී ආර්ථික ක්‍රමයක ලක්ෂණයකි. ආර්ථික කටයුතු මට්ටම කලක දී ඉහළ නැඟ එක්තරා මුදුනක් කරා එළඹ නැවත ක්‍රමයෙන් පහළ මට්ටම දක්වා ගමන් කරයි. මෙවැනි වෙළෙඳ චක්‍රයක එක් අවස්ථාවක් වන උත්පාතය ආර්ථික ක්‍රියාවලිය උච්චස්ථානයට පත් වන අවස්ථාවයි. ආර්ථික ක්‍රියාවලිය පහළ මට්ටමට වැටෙන අවපාතය මීට විරුද්ධ පැත්තය.

අවපාතයේ දී ආර්ථික කටයුතු පරිහානියට පත් වී උන්නතියේ දී නැවත දියුණු වීමට පටන් ගනී. උත්පාතය කරා ළඟා වන විට ආර්ථික ක්‍රියාවලිය ඉහළ ම මට්ටමට නැඟෙනු ඇත. මේ අවස්ථාවේ දී ප්‍රයෝජනයට නොගත් නිෂ්පාදන සාධක යෙදීමෙන් නිෂ්පාදනය තවදුරටත් වැඩි කළ නොහැකි ලෙස එය උපරිම මට්ටමට පත් වන අතර ශ්‍රමපලදාව වැඩි කරවන ආයෝජනයන්ගෙන් පමණක් නිෂ්පාදනය වැඩි කිරීමට හැකියාවක් ලැබේ.

උත්පාතයේ දී මිල, පිරිවැය, ආයෝජන වියදම් භා ලාභ ද ඉහළ නඟී. සේවාවියුක්ති මට්ටම පහළ බසී. ආදායම් වැඩිවීම හා ඉල්ලුම වැඩිවීම නිසා උද්ධමන ක්‍රියාවලිය වර්ධනය වීමට නම්‍රතාවක් ඇති විය හැකි නමුදු දැඩි උද්ධමන පීඩනයක් හෙවත් මිල නිබඳව ම ශීඝ්‍රයෙන් ඉහළ නැඟීමේ තත්ත්වයක් ඇති නොවීම මෙහි ලක්ෂණයකි. කෙටි කාලයක් මෙන් ම අවුරුදු දෙක තුනක් වුව ද උත්පාතයක් පැවතීමට ඉඩ තිබේ. ධනවාදී ආර්ථික ක්‍රමයක් යටතේ එක් උත්පාතයක සිට මූර්ත ආදායම, සේවානියුක්තිය, මිල නිෂ්පාදනය ආදිය වෙනස් වෙමින් තවත් උත්පාතයක් ඇති වීමට සාමාන්‍යයෙන් වර්ෂ හතත් දහයත් අතර කාලයක් ගත වෙයි.

එක් රටක ඇති වන උත්පාතයක්, විදේශීය වෙළෙඳාමේ මාර්ගයෙන් තවත් රටවල් කෙරෙහි බලපෑමට පුළුවන. 1929-32 කාලයේ ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපද රාජ්‍යයේ හා යුරෝපයේ ආර්ථික පරිහානියක් ඇති වී නැවත දියුණුව කරා යොමු වී 1937 දී උත්පාතයක් ඇති විය. නිර්යාත වෙළෙඳාමේ මාර්ගයෙන් මෙම උත්පාතයේ ලක්ෂණ ලංකාවට ද ‘ආනයනය’ විය. මෙම අවස්ථාවේ ලංකාවේ මූර්ත ආදායම, සේවානියුක්තිය, මුදල් සැපයුම, මිල වෙළෙඳ අනුපාතය ආදියේ ශීඝ්‍ර නැඟීමක් ඇති විය.

එසේම කොරියන් යුද්ධය නිසා 1949-51 කාලය තුළ ලංකාවේ උත්පාතයක ලක්ෂණ දක්නට ලැබිණි. කොරියන් යුද්ධ භීතිය පැතිරෙත් ම අමුද්‍රව්‍ය සඳහා වූ ඉල්ලුම හදිසියේ ඉහළ ගිය නිසා ලංකාවේ නිර්යාත භාණ්ඩ මිල ශීඝ්‍රයෙන් ඉහළ නැඟිණි. මෙයින් අභ්‍යන්තර ආර්ථික ක්‍රියාවලියේ වර්ධනය වීමක් ඇති විය. නිර්යාත මිල දර්ශකය 1949 දී 76ක් වුව ද (1958 = 100) 1951 දී එය 124 දක්වා ඉහළ නැංගේය. 1949 දී රු. දශලක්ෂ 964ක් වූ විදේශ වත්කම් ප්‍රමාණය 1951 දී රු. දශලක්ෂ 1,217ක් විය. මුදල් සැපයුම ද මෙම කාලය තුළ දී රු. දශලක්ෂ 649 සිට 1,006 දක්වා වැඩි විය. 1949-50 කාලයේ මූර්ත ආදායමේ වැඩිවීම සියයට විස්සකි. මෙසේ නිර්යාත අංශය සම්බන්ධයෙන් ඇති වූ උත්පාතය දේශීය ආර්ථික කටයුතු කෙරෙහි බලපෑමක් ඇති කරමින් මූර්ත ආදායමේ වර්ධනයක් ඇති කරවීය. 1951 අග දී උත්පාතය බිඳ වැටෙත් ම ආර්ථික ක්‍රියාවලියේ පසුබැස්මක් පෙනිණි. නිර්යාත මිල දර්ශකය ශීඝ්‍ර ලෙස අඩු වී ගිය අතර 1951 දී රු. දශලක්ෂ 1,006ක් වූ මුදල් සැපයුම 1953 දී රු. දශලක්ෂ 827 දක්වා පහළ වැටිණි. 1953 දී ලංකාවේ විදේශ වත්කම් ප්‍රමාණය රු. දශලක්ෂ 640කට සීමා විය.

ධනවාදී රටවල ආර්ථික ඉතිහාසයේ දක්නට ලැබෙන පරිදි වර්ෂ හතත් දහයත් පරතරය ඇතිව උත්පාත සහ අවපාත ඇතිවීම ආර්ථික ස්ථාවරත්වයට බාධාවකි. එබැවින් එම රටවල් ආර්ථික ස්ථාවරත්වය සඳහා මේවා වැළැක්වීමේ ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කර ඇත.

(කර්තෘ: පී.ටී. සිරිසේන)

(සංස්කරණය: 1970)