"දිවි කදුරු" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්

13:33, 16 අප්‍රේල් 2024 වන විට නවතම සංශෝධනය

උද්භිද විද්‍යාත්මකව (Rajoua dichotoma) නමින් හැඳින්වේ. APOCYNACEAE උද්භිද කුලයට අයත් ය.

කුඩා ශාක වේ. බහු වාර්ෂික ය. ද්වී භාජී (APOCYNACEAE) ලෙස අතු බෙදී ඇත. කඳ මතු පිට පොත්ත දුර්වර්ණ අළු පැහැති ය, සුමට ය, පත්‍ර කැලැල් සහිත ය. පත්‍ර සරල ය. සම්මුඛ ය. පත්‍රයක් සෙ.මී.10-17.5 පමණ දිග ය. සෙ.මි.3.5-4.5 පමණ පළල ය. පත්‍ර තලය හැඩයෙන් ආයතලංසාකාර ය. පත්‍ර පාදය දෙසට ක්‍රමයෙන් සිහින් වේ. පත්‍ර අග්‍රය මොට ය, පත්‍ර ඍජු ය, චර්මල ය, මතු පිට තද කොළ පැහැති ය. පත්‍ර දාරය යටි අතට නැමී ඇත. ප්‍රධාන නාරටියෙන් හට ගන්නා සමාන්තර නාරටි සමූහයකි. දාරයේ දී නාරටි මතු වී පෙනෙයි. පත්‍ර වෘන්තය සෙ.මී.1.5-3.5 පමණ වේ. ශාකයේ පිට පොත්ත ඇල්කලොටිඩ සහිත ය. පුෂ්ප ද්වී ලිංගික ය, සුදු පැහැති දල සහිත ය, පිපුණු කළ මිහිරි සුගන්ධයක් විහිදුවයි. පුෂ්පයේ මුළු විෂ්කම්භය සෙ.මී.3.5-7.5ක් පමණ වේ.

පුෂ්ප මංජරිය බහු අක්ෂයකි. පුෂ්ප මංජරි හට ගන්නේ අග්‍රස්ථ පත්‍ර යුගලයේ කක්ෂීයව ය. පුෂ්ප මංජරි වෘන්තය සෙ.මි.5-15ක් පමණ දිග ය, මහත් ය, බූව රහිත ය. පුෂ්ප මංජරියක පුෂ්ප කිහිපයක් හටගනියි.

නිපත්‍ර කුඩා ය, අණ්ඩාකාර ය, මාංසල ය, ඉතා ලංව ඇහිරී ඇත, මනි පත්‍ර පහකි, මාංසල ය, බූව සහිත ය, අසමාවෘත ය, වෘත්තාකාර ය.

මුකුටය දල පහකි. සෙ.මී.1.8-2.5 පමණ දිගින් යුක්ත මුකුට තලයකින් යුක්ත ය. සුදු පැහැ දලයක් සෙ.මී.3ක් පමණ දිග ය, සෙ.මී.1ක් පමණ පළල ය, දාත්‍රාකාරව (falcatelly) ඇඹරී ඇත. ඇතැම් විට දලයේ දාරය ඛණ්ඩ සහිත වී වම් පැත්තට අතිපිහිතව (over apping) පිහිටයි. පූමාංගය රේණු පහකි, මුකුට නාලය මධ්‍යයේ පිහිටයි. විශිෂ්ට රේණු නිර්වෘන්ත වන තරමට සූත්‍රිකා ක්ෂීණ ය.

ඩිම්බ කෝෂ දන්තුර ය, මි.මි.3ක් පමණ දිග ය, බුව රහිත ය, අණ්ඩප දෙකකි. කීලය කෙටි ය. කලංකය හා ග්‍රීවය (clavate) ද්විභින්න ය.

ඵලය සෙ.මී.5ක් පමණ දිග ය, මාංසල ය, සිරස් ව එල්ලෙමින් පිහිටයි, සිරස්ව සමාන කොටස් දෙකකට බෙදී තිබෙයි. එක් කොටසක හැඩය විශිෂ්ට ය. මොට පැතලි පිට පොත්තේ උදරීය දාර ඇත. පරිණත ඵලය අමු කහ පැහැති වේ. උදරීය සීවන ඔස්සේ පැලී යාමෙන් බීජ ව්‍යාප්තිය සිදු වේ.

බීජ සෙ.මී.1.8ක් පමණ දිග ය, මතු පිට වයිරම් වැනි ස්වභාවයකින් යුක්ත ය, ක්‍රිම්සන් රතු පැහැති ජල්ලිමය ද්‍රව්‍යයකින් වට වී පිහිටයි.

පුෂ්ප පිපීම සිදු වන්නේ අප්‍රේල්-මැයි කාලයේ දී ය. ශ්‍රී ලංකාවේ උෂ්ණාධික ප්‍රදේශවල හා විශේෂයෙන් පහත රට ජලාශ්‍රිත ප්‍රදේශවල බහුල ව දැකිය හැකි ය.

ඇල්කලොයිඩ සහිත වන ශාකයේ පිට පොත්ත හා පත්‍ර අඹරා සර්පයන් හා පත්තෑයන් දෂ්ට කළ තුවාලවල ආලේප කරනු ලැබේ. ඔඩු දුවන වණ හා තුවාලවලට ද මේ ප්‍රතිකාරය භාවිත කෙරේ.

බීජ, බාහිර පවිත්‍රකාරක වේ. දිවි කඳුරු බීජ ශරීරගත වූවහොත් තද නිදිමත හා මානසික උමතු බව ඇති වන බව කියනු ලැබේ.

දිවි කඳුරු මුල්වල යුෂ දත් කැක්කුමට ද අක්ෂි ආසාදනවලට ද ප්‍රතිකාර වන බව ආයුර්වේද වෛද්‍ය මතයයි.

(කර්තෘ: පී.ජී.ඩී. ප්‍රදීපා සේරසිංහ)

(සංස්කරණය නොකළ)