"ජෝර්ජ් වෝල්" හි සංශෝධන අතර වෙනස්කම්

21:41, 13 දෙසැම්බර් 2023 වන විට නවතම සංශෝධනය

(George Wall) (1821.12.22-1894.12.18). ව්‍යාපාරිකයෙකු, කෝපි වැවිලිකරුවෙකු, දේශපාලකයකු, ආධුනික තාරකා විද්‍යාඥයකු, උද්භිද විද්‍යාඥයකු මෙන් ම මානව හිතවාදියකු වූ මොහු ලංකාවෙහි වාසය කළ එංගලන්ත ජාතිකයෙකි. එංගලන්තයේ උතුරු ශීල්ඩ්ස්හි (North Shields, England) දී මෙතුමා උපත ලැබී ය. ඔහුගේ දෙමාපියන් වූවාහු ජෝර්ජ් වෝල් (George Wall, 1773–1852) හා ඈන් නී ලීතම් (Ann née Leetham) ය. වෝල් අධ්‍යාපනය ලැබුවේ හැරෝ විද්‍යාලයෙනි (Harrow School).

වයස අවුරුදු 18 දී ඉංජිනේරු සමාගමකට සම්බන්ධ වූ මොහු ව්‍යාපාරික කටයුතුවලට දැක්වූ නිපුණතාව නිසා වසර 08ක් තුළ දී එම සමාගමේ කනිෂ්ඨ කොටස්කරුවකු බවට පත්විය. එහෙත් ශීතාධික නොවන දේශගුණයක් සහිත ප්‍රදේශයක ජීවත් වීම ඔහුට වඩාත් සුදුසු බව වෛද්‍යවරුන්ගේ තීරණය විය. එම නිසා ඔහු 1948 දී සිලෝන් ප්ලාන්ටේෂන් සමාගමට අයත් වතු සමුහයක් පාලනය කිරිම සඳහා වැඩ බලන කළමනාකරුවකු වශයෙන් ලංකාවට පැමිණියේ ය. මෙම සමාගම ලංකාවේ කෝපි වතු ගණනාවක ම ඒජන්තවරයා ලෙස කටයුතු කළේ ය. 1850 දී ජෝර්ජ් වෝල් විසින් තමාගේ ම සමාගම වූ 'ජෝර්ජ් වෝල් සමාගම' ආරම්භ කරන ලදි. ආරම්භයේ දී ම මෙම සාමාගම ශීඝ්‍රයෙන් දියුණු වුවත් කෝපි කර්මාන්තයේ යෙදී සිටි අනෙකුත් සමාගම්වලට මෙන් ම ‍මෙම සමාගමට ද කෝපි පරිහානි යුගයේ දී දුෂ්කරතාවන්ට මුහුණ දීමට සිදුවිය. ඒ අනුව, ජෝර්ජ් වෝල්ගේ සමාගම ඔහුගේ සංචාරක ඒජන්තවරයා (Visiting Agent) විසින් මිලදී ගන්නා ලදි.

සෑහෙන කලක් මහනුවර ප්‍රදේශයේ ජීවත් වු ජෝර්ජ් වෝල්, 'ලංකා වැවිලිකරුවන්ගේ සංගමය' පිහිටුවීමට මුල් වී කටයුතු කළේ ය. මෙම සංගමයේ නීතිමාලාව සම්පාදනය කොට එහි සභාපතිත්වයට පත් වූ ප්‍රථම ඉංග්‍රීසි ජාතිකයා වීමේ ගෞරවය ද ජෝර්ජ් වෝල්ට හිමි වේ. එමෙන් ම සභාපති තනතුරට පත්වෙමින් වෙනත් ඉංග්‍රීසි ජාතිකයෙකුට වඩා වැඩි වාර ගණනක් සභාපති තනතුරට ඡන්දයෙන් පත් වූ පුද්ගලයා විමේ ගෞරවය ද හිමි වන්නේ ජෝර්ජ් වෝල්ට ය.

1862 දී මොහු ව්‍යවස්ථාදායක සභාවේ වාණිජ කණ්ඩායම නියෝජනය කරන සාමාජිකයා ලෙස තේරී පත්විය. අනෙකුත් ව්‍යස්ථාදායක සභාවේ නිල නොලත් සාමාජිකයන් සමඟ ඉතා සමීප සබඳතාවකින් මොහු කටයුතු කළේ ය. හමුදා වියදම් පිළිබඳ ඉදිරිපත් කළ ඇස්තමේන්තු සම්බන්ධයෙන් ව්‍යවස්ථාදායක සභාවේ බහුතර නිල ලත් සභිකයන්ට විරුද්ධ ව තමන්ගේ අදහස් ඉදිරිපත් කළ ජෝර්ජ් වෝල් එම අදහස් ක්‍රියාත්මක කර ගැනීමට නොහැකි වීම නිසා අවශේෂ නිල නොලත් සාමාජිකයන් සමඟ ව්‍යවස්ථාදායක සභාවෙන් ඉල්ලා අස්විය. මෙම ඉල්ලා අස්වීම ලංකා සංගමය බිහිවිමට හේතුපාදක විය. ව්‍යවස්ථාදායක සභාවේ නිල නොලත් සභිකයන්ට පුළුල් බලතල ඉල්ලා උද්ඝෝෂණ මෙහෙයවීම සඳහා ලංකා සංගමය යොදා ගන්නා ලදි. උදාහරණ වශයෙන් 1868 සහල් හිඟයක් නිසා ඇති වූ සාගත අවස්ථාවේ ජෝර්ජ් වෝල්, බ්ලු මැන්ඩල් පිහිටි තමාට අයත් සහල් මෝල්වලින් කම්කරුවන් හයසියයක් පමණ යොදා සහල් බෙදා හැරීමේ වැඩ පිළිවෙළක් සකස් කළේ ය. තවද නිරිත දිග දිය කඩනය පළමුවෙන් බ්‍රිතාන්‍ය රජය ඉදි කිරීමට අදහස් කළේ ගාල්ලේ ය. එහෙත් ජෝර්ජ් වෝල්ගේ විරුද්ධතාව නිසා එය අනතුරුව කොළඹ ඉදි කෙරිණි.

'සිලෝන් ඉන්ඩිපෙන්ඩන්ට්' පත්‍රයේ කර්තෘවරයා වශයෙන් වසර 06ක කාලයක් කටයුතු කරමින් ඔහු විසින් පුවත්පත් කලාව නව ආරකින් හඳුන්වා දෙන ලදි. මේ කාලසීමාව තුළ විවිධ විෂය ක්ෂේත්‍රයන් කෙරෙහි ඔහු තුළ පැවති නිපුණතාව ප්‍රදර්ශනය කරන ලදි. මෙම පත්‍රය මගින් ඔහු විසින් ගෙන යන ලද උද්ඝෝෂණයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස වී බද්ධ අහෝසි කරන ලදි. ඔහු ලංකාවේ පොදු ජන කටයුතුවල නියැලෙමින් විවිධ ජන කණ්ඩායම් අතර අන්‍යොන්‍ය සම්බන්ධතාවක් ඇති කිරීමට උත්සුක විය.

ව්‍යාපාරිකයකු, පුවත්පත් කලාවේදියකු සහ දේශපාලඥයකු හැරුණු විට ජෝර්ජ් වෝල් තාරකා ශාස්ත්‍රඥයෙක් සහ ජීව විද්‍යාඥයෙක් ද විය. ඔහු රාජකීය තාරකා විද්‍යාඥයන්ගේ සංගමයේ සාමාජිකත්වය ද ලබා සිටියේ ය. මීට අමතරව රාජකීය ආසියාතික සංගමයේ ලංකා ශාඛාවේ උපසභාපති ලෙස ද, කොළඹ මහ නගර සභාවේ සාමාජිකයකු ලෙස ද ක්‍රියා කර ඇත.

සාමාන්‍ය ජනතාව වෙනුවෙන් කළ උදාර සේවයට දානපතීන් සඳහා පිරිනමනු ලබන 'කොබිඩන් රන් පදක්කම' මොහුට පිරිනමනු ලැබී ය.

ඔහුගේ පුත්‍රයා වූ කර්නල් ෆ්‍රැන්ක් වෝල් ඉන්දීය වෛද්‍ය සේවයට සම්බන්ධ වී කටයුතු කළ අතර 'The Snakes of Ceylon' ('ලංකාවේ සර්පයෝ') නමැති ග්‍රන්ථයේ කතුවරයා ද වේ.

ජෝර්ජ් වෝල්ගේ අවසාන මහජන කටයුත්ත වූයේ 1893 මහනුවර පැවැති රාජ්‍ය භෝජන උත්සවයකට සහභාගී වීමයි. එහි දී ඔහුව හඳුන්වා දුන්නේ වැවිලිකරුවන්ගේ සංගමයේ පියා සහ ආරම්භකයා හැටියටයි. තිදරු (Rowena, Arnold, Frank) පියකු වූ ජෝර්ස් වෝල් එංගලන්තයේ ලන්ඩන් නුවර දී වයස අවුරුදු 74 දී මිය ගියේ ය.

(කර්තෘ: සරත් වික්‍රමනායක)

(සංස්කරණය නොකළ)