අමෘත්සාර් ස්වර්ණ මන්දිරය

අමෘත්සාර් නගරයෙහි පිහිටි මෙම පූජනීය ස්ථානය සික් ආගමික ගෘහනිර්මාණ සම්ප්‍රදාය පිළිබිඹු කරවන අද්විතීය නිර්මාණයකි. මන්දිරය පිහිටියේ 1761 දි අහමද් සා අබ්දාලි විසින් බිඳහෙලන ලද හර් මන්දිරය නමැති පැරැණි ගොඩනැඟිල්ලේ අඩිතාලම මතය. විශාල විලක් මධ්‍යයෙහි පිහිටා තුබූ හර් මන්දිරයට අක්බාර් සමයෙහි විසූ රාම්දාස් නැමැති සික් පූජකයකු විසින් ආරම්භ කරන ලද්දකි.

ස්වර්ණ මන්දිරය තැනීමේ කටයුතු 1764 දී ඇරඹිණ. මන්දිරයට පිවිසය හැකි එක ම මාර්ගය වූ පාලම දෙපස කිරිගරුඬ කුලුනුවලින් හා ස්වර්ණාලේප කළ පහන් අලංකාර වෙයි. පාලමට පිවිසෙන තැන දර්ශනීය තොරණක් ද දක්නට ලැබේ.

සීමා මැදුරු කවුළු, ආරක්කු තොරණ ආදියෙන් සමන්විත වූ මන්දිරය දෙමහල් ප්‍රාසාදයකි. මෙහි සැලැස්ම සමචතුරස්‍රාකාරය. ස්වර්ණාලේප කළ ලෝහ ස්තූපිකවක් පියස්ස කොට ඇති කාමරයක් උඩු මහලෙහි වේ. එහි සතර කොන්හි කුඩා ස්තූපිකා සහිත අට්ටාලයෝ වෙත්. පාත මාලයේ අභ්‍යන්තරය ප්‍රතිමා දේවරූප ආදියෙන් තොර වූ හිස් ශාලාවකි. 1802 දි අමෘත්සාර් නගරයට අල්ලා ගත් රංජිත්සිං විසින් විශාල ධනස්කන්ධයක් වියදම් කොට මෙම ගොඬනැගිල්ල අලංකාර කරවන ලදී. දර්ශනීය සිතුවම්වලින් හා කිරිගරුඬ, වීදුරු හා ලෝහ කැටයම්වලින් විසිතුරු වූ ස්වර්ණ මන්දිරය නිමාවට පැමිණියේ දහනවන ශත වර්ෂයේ දි ය.

(සංස්කරණය:1963)