අඔතල චක්‍රය
එක් එක් අරයෙහි පිහිටි අකුරු ක්‍රමයෙන් මුගටි, මහිෂ, බකමුහුණු, ව්‍යාඝ්‍ර, සර්ප, තුරඟ, කාක, මුව යන යෝනි අටට අයත්ය. මෙයින් ප්‍රථම යෝනිය පස්වැන්නට ද, දෙවැන්න සවැන්නට ද, තුන්වැන්න සත්වැන්නට ද සිව්වැන්න අටවැන්නට ද විරුද්ධය. ගණන් කිරීම කොතැන සිට කොයි අතට කළත් එය ආරම්භ කළ යෝනිය ඉන් පස්වැන්න හා ප්‍රතිවිරුද්ධය. යෝනි විෂයෙහි පවත්නා මේ විරුද්ධතාව ඒ ඒ යෝනිවලට අයත් අක්ෂරයන් කෙරෙහි ද බලපවත්වයි. විරුද්ධ යෝනිය හැර සෙසු සියල්ල ඔවුනොවුන්ට උදාසීන යයි සඳහන් වුව ද සිව්වන යෝනිය මිත්‍ර වශයෙන් සලකනු ලැබේ. ගද්‍ය පද්‍යාරම්භයෙහි ද ඉෂ්ට කාව්‍යකරණයේ දී පද්‍යාරම්භයෙහි හා කාව්‍යනායක, කාව්‍යකර්තෘ නාමයන්ගේ උභයපාර්ශ්වයෙහි ද අවිරුද්ධයෝනිවලට අයත් අක්ෂර යෙදීම නියමිතය. අනිෂ්ටකාව්‍ය (වස්කව්) නිබන්ධනයේ දී යථෝක්ත ස්ථානයන්හි විරුද්ධ යෝනිවලට අයත් අකුරු යෙදිය යුතුය. චක්‍රය මුදුනෙහි වූ මුගටි යෝනියට අයත් අ ඹ ත ල යන අක්ෂර සතරෙන් මේ චක්‍රය හඳුන්වා තිබේ.
(සංස්කරණය:1963)
