අම්පිස්බේනා
(Amphisbaena) අම්පිස්බේනා වනාහි පොළොව යට ජීවත් වීමට අනුවර්තනය වූ පණුවන් වැනි උරග ගණයෙකි. නිවර්තන ඇමෙරිකාව, නිවර්තන හා උතුරු අප්‍රිකාව, මධ්‍යධරණී රටවල් යනාදි ප්‍රදේශවල මොව්හු දක්නා ලැබෙත්.
මේ ගණයට අයත් නොයෙක් විශේෂ අඟල් හයේ සිට අඩි දෙක දක්වා දික් විය හැකිය. කෙටි වලිගයකින් යුත් මේ උරගයන්ගේ ශරීරයේ ගනකම සැම තැන ම වාගේ එක සමානය. හිසත් වලිගය මෙන් මොටය. ඒ නිසා බ්රැසිල් ජාතිකයන් මේ සතුන්ට හිස් දෙකක් සහිත සර්පයෝය යන නම දී තිබේ. මොවුන්ගේ හිස්කබල තදින් අස්ථිභූත වී ඇත. හම යට සැඟවී තිබෙන ඇස් මුළුමනින් ම වාගේ ක්‍රියා විරහිතය.
අම්පිස්බේනයෝ පොළොවේ බෙන හාරාගෙන පණුවන් මෙන් ජීවත්වෙති. මොවුන් පොළොව මතුපිටට පැමිණෙන්නේ කලාතුරකිනි. මොවුන්ට ඉස්සරටත් පස්සටත් යා හැකිය. වේයන්, කුහුඹුවන් හා පස් යට ජීවත්වන වෙනත් කුඩා සතුන් ආහාර කොට ගනිති. අම්පිස්බේනයන්ගේ ප්‍රජනන ක්‍රම පිළිබඳ තොරතුරු අප්‍රකටය.
අම්පිස්බේනා ගණය අම්පිස්බෙනිඩෙ කුලයෙහි ඇතුළත් වේ. විශේෂ 70කින් පමණ සමන්විත වූ මේ කුලය ගණ දොළසකට බෙදා තිබේ. මේ කුලයට අයත් සතුන්ගෙන් වැඩි දෙනකුන්ට ගාත් නැති වුවත් බිපේස් (Bipes) නමැති ගණයට අයත් සතුන්ට කෙටි ඉස්සරහ ගාත් ජෝඩුව බැගින් තිබේ. බිපේස් විශේෂ මෙක්සිකෝවේත් කැලිෆෝනියාවේත් දක්නට ලැබේ. අම්පිස්බෙනිඩෙ කුලයට අයත් සතුන්ට නෑකම් දක්වන වෙනත් සත්තු උරගයන් අතර නැත්තාහ. ඔවුන්ගේ සම්භවය පිළිබඳව ද කිසිදු අවබෝධයක් නොමැත.
(සංස්කරණය:1963)
