වාසල මුදලි සයිමන් ද සිල්වා
(1840.09.17–1922.09.23). එවකට ලංකාවේ පැවති බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුවේ මෙහෙයවීම අනුව පළමුවෙනි පන්තියේ සිට අටවෙනි පන්තිය දක්වා පාසල් සඳහා සිංහල පාඩම් පොත් පෙළක් පළමුවෙන් ලියුවේ වාසල මුදලි සයිමන් ද සිල්වා ය. මේ පාඩම් පොත් පෙළ මෑතක් වන තෙක් ම රජයේ පාසල්හි කියවීම් පොතක් වශයෙන් සාදරයෙන් භාවිත කරන ලදි. ‘සමාදානයට කැමති හාල්මැස්සා’ යන මාතෘකාව අනුව පළමුවෙනි පොතේ පළමු පාඩම ලියැවුණු එම පොත් පෙළ කාලානූරූප පරිදි ශාස්ත්‍රීය ලෙස සම්පාදනය කර තිබුණි. පුර්වා’පර දෙදිග භාෂා විශාරදයෙකු වූ සයිමන් ද සිල්වා මුදලි උපත ලබා ඇත්තේ දකුණු ලක වස්කඩුව නම් ගමේ ය.
ඔහු සිය ජීවිකා වෘත්තිය වශයෙන් මුලින් ම කරන ලද්දේ පාසල් ගුරුවරයෙකු වශයෙන් කටයුතු කිරීමයි. රජයේ සේවකයෙකු වශයෙන් සිව්පනස් වසක් සේවය කිරීම නිසා මෙතෙක් ඒ සා දීර්ඝ කාලයක් රාජ්‍ය කාර්යයෙහි යෙදී සිටීම් වශයෙන් ඔහු ඒ සම්බන්ධ වාර්තාවක් ද ඇති කළේ ය. උපතින් පසුව දෙවසක් ගෙවන තුරුත් හිස රදයකින් පමණවත් පීඩා නොලද ඔහු සෞඛ්‍ය අතින් ද වාර්තාවක් පිහිටුවන ලදැ’යි කීව ද නොවැරදි ය. ඔහු පාසල් ගණනක ම සේවය කර තිබේ. අන්තිමට ප්‍රධානාචාර්ය වශයෙන් සේවය කරනු ලැබුවේ බදුලලේ රජයේ පාසලේ ය. ඒ 1875 වර්ෂයේ දී ය. ඊළඟට ඔහුට කුරුණෑගල රජයේ පාසලේ ප්‍රධානාචාර්ය පදවිය භාර ගෙන එහි යන්නට සිදුවිය. පසුව රජයේ භාෂා පරිවර්තක හැටියට අධ්‍යාපන දෙපාර්තමේන්තුවට පත්විය. ඔහුගේ දක්‍ෂකම් නිසා පැහැදුණු රජය විසින් ඔහු ‘මුදලි’ නාමයකින් ද සම්මානිත ය. ඔහුගේ කීර්තිය වඩා නැඟී ගියේ මේ කාලයේ දී ය. විශිෂ්ට ශාස්ත්‍ර විශාරදයෙකු හැටියට දීප ව්‍යාප්ත කීර්තියක් ඔහුට හිමි වී තිබිණ. එකල විසූ රජයේ නිලධාරීහු සිංහල ඉගෙන ඇත්තේ මොහුගෙනි. එම නිසා රජයේ බොහෝ උසස් නිලධාරීහු එතුමා ආචාර්යයත්වයෙන් පිදූහ.
එකල රජයේ ප්‍රධාන භාෂා පරිවර්තක ව සිටි ඒ. මැන්දිස් ගුණසේකර මුදලිතුමාගේ අභාවයෙන් ඉක්බිතිව එම පදවියට පත් කරනු ලැබූවේ සයිමන්ද සිල්වා වාසල මුදලිඳු ය. මොහුගේ භාර්යාව වූයේ ගම්පොළ ප්‍රසිද්ධ වෙළද ව්‍යාපාරිකයෙකුගේ දියණියක් වූ ඇන්තනි නම් කාන්තාවකි. මේ විවාහයෙන් ඔහුට දරුවෝ සිව් දෙනෙක් ලැබුණාහ. ඔවුන්ගෙන් තිදෙනෙක් දූවරූ වූහ. බාල ම දරුවා පමණි පුතා. ගම්පහ නීතිඥ මණ්ඩලයේ සාමාජික සයිමන් ද සිල්වා පෙරකදෝරු මහතා එම පුත්‍රයා ය.
ඔහුගේ සමීප ආශ්‍රය වූයේ පෑලිය‌ගොඩ විද්‍යාලංකාර පිරිවේණාධීපතීන් වහන්සේ වූ රත්මලානේ ශ්‍රී ධර්මාරාම නාහිමි, සහ කොළඹ මාළිගාකන්දේ විද්‍යොදය පිරිවේණාධිපති වැ වැඩ විසූ හික්කඩුවේ ශ්‍රී සුමංගල නාහිමි ය. පෙරදිග භාෂා විශාරදයෙකු වූ සර් රෝබට් චාමරස් ආණ්ඩුකාරතුමා ද සයිමන් ද සිල්වා මුදලිඳු වෙත පැහැදී සිටි කෙනෙකි.
අසූ දෙවසක් ආයූ වින්දනය කළ මේ පඬිවරයා භාෂා ශාස්ත්‍ර විෂයයන්ට අනුපම සේවාවක් සිදු කොට අභාවප්‍රාප්ත විය.
(කර්තෘ: හපුගොඩ සුමනතිස්ස ස්ථවිර: 1961)
(සංස්කරණය නොකළ)
