දාඨාධාතුවංසය

දළදා වහන්සේගේ ඉතිහාසය හා ඊට කෙරෙන පුද පූජා විස්තර කරමින් සිංහල භාෂාවෙන් පැවැති දැනට අප්‍රකට කෘතියකි. මෙය පොළොන්නරු රාජධානි සමයට පෙරාතුව රචනා වන්නට ඇති බව පෙනේ. දළදා වහන්සේ ලක්දිවට වැඩම කරවීම සම්බන්ධ පුවත විස්තර කරන මහාවංසය (37 පරි. 93 ගාථා), “දාඨාධාතුවංසයෙහි කී පරිද්දෙන් සිරිමෙවන් (කිත්සිරි) රජු දවස දළදා වහන්සේ මෙරටට රැගෙන ආ බව” සඳහන් කරයි. ඒ අනුව මහාවංසයේ දෙවන භාගය රචනා වන විටත් දාඨාධාතු වංසය රචනා වී තිබී ඇත. තව ද දළදා ඉතිහාසය පිළිබඳ ප්‍රමාණාත්මක කෘතියක් ලෙස එකල වියතුන්ගේ සම්භාවනාවට පාත්‍ර ව තිබූ බව පෙනේ.

පොළොන්නරු රාජධානි සමයෙහි වැඩ විසූ සුප්‍රකට තෙරනමක වූ ධර්මකීර්ති හිමියන් ස්වකීය පාලි දාඨාවංසයට අත්පොත ලෙස ගෙන ඇත්තේ දාඨාධාතුවංසයයි. දාඨාවංසය ආරම්භයෙහි පෙර හෙළ බසින් කියන ලද දළදා වහන්සේ පිළිබඳ විස්තරය දීපාන්තර වාසීන්ගේ ප්‍රයෝජනය උදෙසා පාලි භාෂාවට නගන බව දක්වා ඇත. (දාඨා වංස 1 පරි. 10 ගාථා). පාලි දාඨාවංසයට කරන ලද සිංහල සන්නයෙහි ද “හෙළ කවීන් කරන ලද දළදාවංශ නම් කාව්‍යය බලා...” යනුවෙන් දැක්වේ. පාලි දාඨාවංසයෙහි මෙන් ම එම සන්නයෙහි ද දැක්වෙන දළදාවංසය මෙම දාඨාධාතුවංසය විය හැකි ය. පාලි ග්‍රන්ථයන් රචනා වීමෙන් අනතුරුව හෙළ අටුවා, එළු මහාවංසය, එළු දීපවංසය ආදී බොහෝ සිංහල ග්‍රන්ථයන් අභාවයට ගිය පරිද්දෙන් ම හෙළ දාඨාධාතුවංසය ද අභාවයට යන්නට ඇතැයි සිතිය හැකි ය.

(කර්තෘ: දුනුකේදෙණියේ කුසලධම්ම හිමි: )

(සංස්කරණය නොකළ)