මාඝ කාව්‍යය
ශිශුපාලවධ මහා කාව්‍යය යන නමින් විරචිත මහා කාව්‍යයයි. 1. මේ කාව්‍යයට මාඝකාව්‍ය යන නම ව්‍යවහාර කරන්නේ මාඝකවියාගේ රචනාවක් හෙයිනි. කාව්‍යකර්‍තෘ හු යෙදූ නාමය ශිශුපාලවටධ යනු බව සර්‍ගාන්ත ගi පාඨයෙන් පැහැදිලි වේ. ශ්‍රීකෘෂණයන් විසින් ශිශුපාල නම් අසුරයා මැරීමේ පුවත ඇසුරු කොට කළ මේ කාව්‍යයට ශිශුපාලවධ යනු ද ඔබින නමකි. 2. ශ්‍රී කෘෂ්ණයන් කෙරෙහි පැවැති කාව්‍යකර්‍තෘහුගේ භක්තිය මේ කාව්‍යය තැනීමට හේතු වූ බව පෙනේ. 3. මේ කාව්‍යයෙහි කර්‍තෘවරයා මහා කවි මාඝ ය. මොහු ගැන පවත්නා ජනප්‍රවාද බොහෝ ය. එයින් මොහු සිටි කාලය හෝ මොහුගේ තොරතුරු දැන ගැනීම අපහසු ය. එහෙත් මොහු සත්වන සියවසෙහි සිටින්නට ඇතයි සලකනු ලැබේ. මොහුගේ කවීත්වය ගැන විචාරකයන්ගේ මත විවිධ ය. උපමා අර්‍ථගාමාග©ය හා පදලාලිත්‍යය යන ගුණ තුනින් ම නිපුණත්වයක් මාඝ කෙරෙහි පැවැතුණේ යයි පුරාණ විචාරකයෝ සඳහන් කළහ. එහෙත් බටහිර විචාරකයන්ගේ හැඟීම මොහුගේ කවිත්වය බෙහෙවින් කෘතිම ය කියා ය. මාඝකවියා දත්තකගේ පුත්‍රයෙකි. සුප්‍රභාදෙවයාගේ මුනුබුරෙකි. සුප්‍රභදෙව චර්‍මලාත රජුගේ : ක්‍රි. ව. 600 - 26 : මන්ත්‍රීවරයෙකි. මාඝ උපන්නේ තුන්වන භොජ රජු දවස : 650 - 57 : ගුජරාතයේ ය. මාඝකාව්‍යයෙහි : 2 වන සර්‍ගයෙහි 112 වැනි ලොකය : කාශික වෘත්තිය ගැන සඳහන් වන පiය කවියා සිටි කාලය තීරණය කර ගැනීමට රුකුලකි. කාශිකා වෘත්තිකාරයා සිටියේ 7 වන සියවසෙහි : ක්‍රි. ව: 660 දී පමණ ය. 4. මෙහි සර්‍ග 20 කි. පi 1646 කි. 5. මෙය සංස්කෘත භාෂාවෙහි ප්‍රවීණත්වය ලබා ගනු කැමැති විiර්ථීන්ට මහත් ප්‍රයෝජනවත් කාව්‍යයකි. “මාඝයෙහි සර්‍ග නවයක් කියවූවකුට අලුත් සංස්කෘත වචනයක් හමු නොවේ” නවසගේ ගතෙ මාඝෙ නව ශබ්දෙ න විiතෙ” යන පුරාණ කියමනින් ද මේ කාව්‍යය පරිශීලනය කිරීමේ අගය පළ වේ. 6. මේ කාව්‍ය කර්‍තා 7 වන සියවසෙහි විසූ බැවින් මෙහි නිර්‍මාණය ද එකල විය යුතු ය. 7. මාඝකාව්‍යය ද කිරාතාජීනිය හා නෛෂර්‍ධයචරිතය හා සමකක්ෂයෙහි ලා ගණිනු ලැබේ. එහි ආශ්‍රය මහා භාරතයෙහි එන ශ්‍රී කෘෂණ ශිගුපාල නම් චේදි රට රජහු මැරීමේ පුවත යි. මේ කාව්‍යය ආරම්භ වන්නේ වස්තුනිදෙ_ශයෙනි. ශ්‍රීකෘෂණ දක්නට නාදරඍෂිහුගේ පැමිණීමේ පුවතිනි. නාරද ඍෂි ශිශුපාල රජුගෙන් දෙවියන් සහිත ලොකයාට වී තිබෙන විපත දන්වා ශ්‍රීකෘෂණගෙන් ඔහු වධයට පමුණුවන ලෙස ඉල්වීය. ශ්‍රීකෘෂණ සාක්ච්ඡා කොට පිටත් වෙයි. වනපර්‍වත නදී ඍතුශොභාදිය බලමින් යන හෙතෙම පාණ්ඩවයන් වෙත යයි. යුධීෂඨිර රජුගේ රාජසූය යාගයෙහි දී ශ්‍රීකෘෂණයාට අර්‍ඝය පිළිගැන්වීමේ යොග්‍යකම විදහා භීෂ්ම ඔහුගේ ගුණ උත්කර්‍ෂයෙන් වර්‍ණනා කරයි. වෙනත් ප්‍රබල රාජාදීන් ගැන නො සලකා යුධීෂ්ධීර රජ ශ්‍රීකෘෂ්ණ හට ම පූජා පිළිගන්වයි. එය චෙදි රටෙහි පාලන ශිශුපාල රජුගේ මහත් උදහසට හේතුවිය. හෙතෙම ශ්‍රීකෘෂණ - භීෂ්ම - යුධීෂ්ධීර යන රජ දරුවන්ට අවමන් කරයි. ශිශුපාල යුද්ධය ඇරඹෙයි. යුද්ධය ප්‍රබලය. වීරයන් දෙදෙන අතර යුද්ධය උදාවෙයි. ශිශුපාල රජතෙම ශ්‍රී කෘෂ්ණ විසින් මරනු ලබයි. මේ භාරතකථාව ඇසුරෙන් තැනූ මාඝයෙහි සමුද්‍ර, පර්‍වත ඍතු, ජලක්‍රීඩා, සන්ධ්‍යා, ප්‍රභාත, නිශා හා යුද්ධ පිළිබඳ වර්‍ණනා විචිත්‍ර ද කමනීය ද වේ. කිරාතාජුනිය අනුගමනය කොට රචිත විලාසය අතින් එහි පෙනෙන විශෙෂතා මෙහිදු දක්නට ලැබේ. මාඝ කවියකුට වඩා භා ෂාධිපත්‍යය ලත් ශාස්ත්‍රප්‍රවීණ පඬිවරයකු ලෙස පිළිගත හැකි ය. ඇතමෙක් මොහු භාරවී කවියා තරම් කවීත්වයෙන් උසස් නො වෙතැයි සලකති. කෙසේ වුව ද දුෂ්කරඛන්ධ ගැන ද ශබ්දාඩම්බරය ගැන ද විශේෂ ඇල්මක් මාඝ කෙරෙහි තුබූ බව සිතන්නට පුළුවන. සංස්කෘත භාෂාවෙන් ලලිත රචනා මෙන් ම කඨොර රචනා ද කළ හැකි බව මොහු තරම් පැහැදිලි කළ කවියෙක් නැත. එහෙත් මොහුගේ කඨොර රචනාවක පවා කවීත්වය මතුවී එයි. 8. මේ කාව්‍යය සංස්කෘත පාඨකයන් ආදරයෙන් කියවන කාව්‍යයෙකි. මේ පොතට ලියන ලද ටීකා කීපයකි. 1. මාඝ : සfන්‍දභවිෂෞෂධ ටිකා 2. ” : මල්ලිනාථ සර්‍වාංකෂාටිකා 3. ” : රංගරාජ ටිකා 4. ” : එකනාථ ටිකා 5. ” : චරිත්‍රවර්‍ධන ටිකා 6. ” : භරතමල්ලිකා : සුබොධ ටිකා 7. ” : දිනකර මිශ්‍ර : සුබොධිනී ටිකා 8. ” : ගොපාල : හසන්ති ටීකා
9. මාඝකාව්‍යය ලක්දිව ද පෙර සිට පරිශීලනය කළ කාව්‍යයකි. සිංහල ව්‍යාඛ්‍යාවක් ද මේ පොතට ලියා ඇත.
කොටහේනේ පඤ්ඤාකිත්ති හිමි
