අද්භූතධර්ම
ත්‍රිපිටක බුද්ධවචනය අඞ්ග වශයෙන් බෙදෙන කල්හි සුත්ත-ගෙය්‍යාදි අඞ්ග නවයෙක් වෙයි. එහි අටවැන්නට පැමිණියේ අබ්භුතධම්මාඞ්ගයයි. "චත්තාරො මෙ භික්ඛවෙ අච්ඡරියා අබ්භුතා ධම්මා ආනන්දෙති ආදිනයප්පවත්තා සබ්බෙපි අච්ඡරියඅබ්භුතධම්මපටිසංයුත්තා සුත්තන්තා අබ්භුතධම්මන්ති වෙදිතබ්බා" (මනොරථපූරණී). මහණෙනි, ආනන්දයන් කෙරෙහි සතර ආශ්චර්‍ය්‍ය අද්භුත ධර්ම කෙනෙක් වෙති යනාදි නයින් පැවැති ආශ්චර්‍ය්‍ය අද්භුතධර්ම ප්‍රතිසංයුක්ත වූ සූත්‍රාන්තයෝ අද්භුතධර්ම යයි දත යුතුය යනු එහි තේරුමය. අපූර්ව වූ හෙවත් පෙර නොවූ විරූ විස්මය උපදවන කරුණ ආශ්චර්‍ය්‍ය නමුදු අද්භුත නමුදු වෙයි. එබඳු අද්භුතධර්ම පිළිබඳ වූ සූත්‍රාන්ත අඞ්ගුත්තර චතුක්කනිපාතාදියෙහි ද මජ්ඣිමනිකාය උපරිපණ්ණාසකයෙහි ද දක්නට ඇත.
ඒ අනුව සක්විති රජක්හු කෙරෙහි ආශ්චර්‍ය්‍ය අද්භුතධර්ම සතරෙක් වෙයි. එනම්: (1) ක්ෂත්‍රිය පිරිස සක්විති රජහු දක්නට පැමිණේ නම්, රජු දැකීමෙන් ම එපිරිස සතුටු සිත් ඇති වෙයි; ඉදින් සක්විති රජ එපිරිස සමඟ බෙණේ නම්, රජුගේ කථාවෙනුදු සතුටු වෙයි; දැකීමෙන් හෝ බස් ඇසීමෙන් තෘප්තියට නොපැමිණෙයි. මේ සක්විත්තකු කෙරෙහි පවත්නා එක් ආශ්චර්‍ය්‍ය අද්භුතධර්මයෙකි. (2) බ්‍රාහ්මණ (3) ගෘහපති (4) ශ්‍රමණ පිරිස් පිළිබඳව ද සක්විති රජහුගේ ආශ්චර්‍ය්‍ය අද්භුත ස්වභාව එබඳු ම ය.
සක්විත්තකු කෙරෙහි මෙන් ආනන්ද තෙරුන් කෙරෙහි ද ආශ්චර්‍ය්‍ය අද්භූතධර්ම සතරෙක් වෙයි: භික්ෂු, භික්ෂුණී, උපාසක, උපාසිකා යන සිවු පිරිස ආනන්ද තෙරුන් වෙත එළඹ දැකීමෙන් හා බස් ඇසීමෙන් තෘප්තියට නොපැමිණීමය. මෙබඳු දහම් කොටස් ප්‍රකාශිත සූත්‍රාන්තයෝ අද්භුත ධර්මාඞ්ගයෙහි සංග්‍රහ වෙත්. (නවාඞ්ගශාස්තෘශාසනය ද බලනු.)
(සංස්කරණය:1963)
