අනුන්ත්සියෝ, ගබ්රියේලේ ද (1863-1938)
ඉතාලි ජාතික කවියකු, නවකථාකරුවකු, දෘශ්‍ය කාව්‍ය රචකයකු, රණශූරයකු හා පාලකයකු වූ අනුන්ත්සියෝ 1863 මාර්තු 12 වැනි දින පෙස්කාරා නගරයෙහි දී උපත ලැබුවේය. ඔහු සොළොස්වන වියෙහිදී "ප්‍රීමෝ වේරේ" නමැති ස්වකීය මුල් පද්‍ය සංග්‍රහය පළ කෙළේය. ඉන් පසු කාව්‍ය, නවකථා හා දෘශ්‍යකාව්‍ය රචනය ජීවන වෘත්තිය කර ගත් ඔහු තම එක්තිස්වන වියෙහි (1894) දී ප්‍රකාශයට පැමිණ වූ "ඉල් ත්‍රියෝන්ෆෝ දෙල්ලා මෝර්තේ" (මරණයේ ජයග්‍රහණය) නමැති කෘතිය නිසා එවක ඉතාලියේ සුප්‍රකට ලේඛකයා බවට පැමිණියේය.
අනුන්ත්සියෝ ගත කෙළේ අත්‍යන්ත කාමභෝගී ජීවිතයකි. ඔහුගේ හැම කෘතියක් ම වාගේ ස්වකීය ජීවන දර්ශනය වූ මේ කාමාසක්තතාව පිළිබඳ වාර්තාවක් වැන්න. මේ කෘතීන්හි ප්‍රධාන වශයෙන් දක්නා ලැබෙන මාතෘකාව අන්තරාත්මයේ ජයග්‍රහණයයි. එහෙත් ඔහු දක්වන අන්තරාත්මය වූකලී හුදෙක් ඉන්ද්‍රියබද්ධ වූවකි. අනුන්ත්සියෝ තාරුණ්‍යයේ මූර්තියක් බඳු විය. වයස බෙහෙවින් ඉක්ම ගොස් තිබිය දීත් ඔහු හැසුරුණේ තරුණයකු මෙනි. පළමුවන ලෝක සංග්‍රාමයෙහි දී ඔහු දිය ගොඩ හා අහස් යන තුන් හමුදාවන්හි ම සේවය කොට ස්වකීය ශූරවීරභාවය පළ කෙළේය.
අනුන්ත්සියෝ සිය ජීවිතයෙහි පසු කාලය තුළ ජාතිවාදය හා පැසිස්ට්වාදය ප්‍රචාරය කිරීමෙහි ව්‍යාපෘත විය. වර්සේල්ස් ගිවිසුමට විරුද්ධ වූ ඔහු 1919 දී ෆ්‍යුමේ වරාය ඉතාලිය යටතේ තබා ගනු පිණිස ෆ්‍යුමේ නගරය අල්ලා ගෙන 1920 වන තුරු එය පාලනය කෙළේය. 1924 දී ඉතාලි රජය විසින් "මෝන්තෙනෙවෝසෝහි කුමාරයා" යන ගෞරව නාමය ඔහුට පිරිනමන ලදි. 1937 දී තදබල ලෙස රෝගාතුර වූ අනුන්ත්සියෝ 1938 දී අවසන් හුස්ම හෙළීය.
අනුන්ත්සියෝගේ ඉතා මුල් යුගයේ කාව්‍යයන්හි කර්දූච්චි (බ.) ගේ ආභාසය දක්නා ලැබෙතුදු ඔහු 1882 දී පළ කළ "කාන්තෝ නෝවෝ" නමැති පද්‍ය ග්‍රන්ථයෙන් පළමු වරට ඔහුගේ නිවහල් කවිත්වය පිළිබිඹු විය. මිණිමුතු අවුණන්නාක් මෙන් පරෙස්සමින් කළ මාහැඟි පදඝටනාව නිසා ඔහුගේ කාව්‍ය අතිශයින් ප්‍රාණවත්ය, මනහරය. භාවගීත රචනයෙහි ලා ඔහු කෙරේ වූයේ අනුපම කුශලතාවකි. කාණ්ඩ හතරකින් යුත් "ලවුදි" (පැසසුම්, 1903-12) නම් කෘතියෙන් ඔහුගේ කවිත්වයෙහි විශිෂ්ටතම අවස්ථාව දක්නට ලැබේ. අනුන්ත්සියෝගේ නවකථා අතුරෙහි විශේෂයෙන් සඳහන් කළ යුත්තේ "ඉල් ත්‍රියෝන්පෝ දෙල්ලා මෝර්තේ" (මරණයේ ජයග්‍රහණය, 1894) හා "ඉල් ෆුවෝකෝ" (ගිනිසිළුව, 1900) යන කෘති දෙකයි. ඔහුගේ දෘශ්‍යකාව්‍ය නාට්‍යමය ශක්තියෙන් හීනය. එහෙත් ඒවායේ පසුබිම් දර්ශන ඉතා චමත්කාරජනකය. අබ්‍රැත්සි ප්‍රදේශයේ පරිසරය ඉතා දර්ශනීය අන්දමින් නිරූපණය කෙරෙන "ලා ෆීලීයා දි යෝරීයෝ" (ජෝරියෝගේ දුව, 1904) නමැති දෘශ්‍ය කාව්‍යය පමණක් ඉහත කී දුර්වලකමින් මිදුණේ වේ.
"මරණයේ ජයග්‍රහණය" ශෝකාන්ත නව කථාවකි. නීට්ෂ හා ෂෝපෙන්හවර් යන දාර්ශනිකයන්ගේ අදහස් පිළිබිඹු කෙරෙන මේ ප්‍රේම වෘත්තාන්තයෙහි කථානායකයාගේ චරිතය බොහෝ සෙයින් අනුන්ත්සියෝගේ චරිතය හා ගැළපෙයි. මේ කථාවෙන් පෙන්වන්නේ අනුරාගයේ ජයග්‍රහණය මරණය බවය. "ගිනිසිළුව" ද ශෝකාන්ත ප්‍රේමකථාවකි. ඵලෙයොනෝරා දුසේ නම් නළඟන හා අනුන්ත්සියෝ හා අතර වූ ප්‍රේමසම්බන්ධය ඊට පසුබිම වූයේය.
(සංස්කරණය:1963)
