අනුබිස්
මිසර දේශවාසීන් විසින් අදහනු ලැබූ දෙවියෙකි. ඔසයිරිස්ගේ පුත්‍රයාය. අනුබිස් දෙවියාට පුද පූජා පැවැත්වීමේ සිරිත ඇරඹුණේ මිසරයෙහි වුව ද එය පසු කාලයෙහි ග්‍රීසිය, ඉතාලිය යන දේශවල ද පැතිර ගියේය. එක්තරා කාන්තාරයක පිහිටි සුසාන භූමියකට සිවලුන් ගෙන් ඇතිවූ පීඩා මැඩ පැවැත්වීම සඳහා අනුබිස් බලවත් උනන්දුවක් දැක්වූ බැවින් සිවල් හිසක් හා මිනිස් සිරුරක් සහිතව ඔහුගේ රූපය අඹන බව කියති. මේ නිසා සිවල්ලු ද මිසර වැසියන්ගෙන් පුද පූජා ලැබූහ. සිවලකුගේ ස්වරූපයෙන් උපන් අනුබිස් මළවුන් අනුභව කරතැයි ද මෘතශරීරයන්ට අධිගෘහීත යයි ද මිසර දේශවාසීහු සැලකූහ. හෙතෙම මළවුන්ගේ රාජ්‍යය කරා මියගියවුන් පැමිණවීමේ කාර්‍ය්‍යය තෝස් නමැති දෙවියා සමඟ එක්ව කරයි. ඔසයිරිස්ගේ (මිසරයන්ගේ යමරජුගේ) ශාලාවට මළවුන් පැමිණවූ පසු විනිශ්චයකාරයන් දෙසාලිස් දෙනකු යුක්තිය පසිඳ අවසානයෙහි ආරු නමින් හැඳින්වෙන ස්වර්ගයට හෝ නරකයට ඔවුන් යවන බව මිසරවාසීහු විශ්වාස කරති.
පස්වන, සවන රාජවංශවලට අයත් පාරාවෝ රජවරුන් විසින් රචිත "මළවුන්ගේ පොත" නමැති ග්‍රන්ථයෙහි සිවල් හිසක් සහිත අනුබිස් තරාදියකින් කිරන ආකාරය ද සත්‍යය හා ධර්මිෂ්ඨතාව හඟවන චිහ්නයක් වූ පිහාට්ටක් ද සිතුවම් කර තිබේ.
සමහර ග්‍රීකයෝ අනුබිස් තමන්ගේ හර්මීස් දෙවියා වශයෙන් සලකති. එසේ සැලකීමට හේතු වූයේ හර්මීස් මෙන් ම අනුබිස් ද අතින් යෂ්ටියක් ගෙන සිටින්නකුගේ ආකාරයෙන් නිරූපණය කර තිබීමය. කෙනෙක් ඔහු ඔසයිරිස්ගේ සොහොයුරෙකැයි ද කෙනෙක් ඔහුගේ පුත්‍රයෙකැයි ද කියති. සියුට් ප්‍රදේශය හාත්පස පිහිටි කාන්තාරයෙහි මිනීවළවල් අසල එහා මෙහා හැසිරෙන දෙවියකු හැටියට ද ඇතැමෙක් ඔහු හඳුන්වති.
(සංස්කරණය:1963)
