අනුශාසනා අස්න
බණ පිරිත් කතිකාවතෙහි දැක්වෙන පරිදි සතියක් මුළුල්ලෙහි බණපිරිත් පින්කමක් සිදුකරන ස්ථානයෙහි සත්වැනි දිනයට නියමිත කර්තව්‍යයන් අතුරෙන් විහාර අස්න, දේවාලතල්පත, දොරකඩ අස්න, අනුශාසනා අස්න හා ආටානාටිය සූත්‍ර දේශනාව යන මේ කරුණු ප්‍රධාන වෙයි. සඞ්ඝයාවහන්සේගේ පණිවුඩය රැගෙන දෙවියනට ආරාධනා කරනු සඳහා දෙවොලක් වෙත ගොස් දේවාරාධනය කොට පැමිණි දේවදූතයා “දොරකඩ අස්න” ප්‍රකාශ කිරීමෙන් දෙවියන් පැමිණි බව දැන්වූ කල්හි ව්‍යක්ත වූ භික්ෂූන්වහන්සේ කෙනෙක් සතියක් මුළුල්ලෙහි දායකයන් විසින් තුනුරුවන් විෂයෙහි පූජෝපහාර පැවැත්වීමෙන් ලබාගත් කුශලය ඒ ඒ දෙවිදේවතාවන්ගේ නාම කීර්තනය කොට ඔවුන් විසින් අනුමෝදන් වියයුතු යයි ද යළි දායකාදීන්ට සිදුවිය හැකි උපද්‍රව දුරු කොට සකලෛශ්වර්‍ය්‍යාභිවෘද්ධි වර්ධනය කටයුතු යයි ද ප්‍රකාශ කෙරෙති. මේ සඳහා පැරණි ආචාර්‍ය්‍යවරයන් විසින් රචනා කරන ලදැයි සලකන ඕජෝගුණ බහුල වූ රචනායෙක් වෙයි. එය “අනුශාසනාව” හෙවත් අනුශාසනා අස්න යයි ප්‍රකාශ කරනු ලැබේ.
රෝග අමනුෂ්‍ය දුර්භික්ෂ යන තුන්භයින් පීඩිත වූ විශාලා මහනුවරට වැඩි බුදුරදුන් විසින් ඒ උපද්‍රව සන්හිඳුවනු සඳහා සත් දිනක් ම රතනසූත්‍රය දෙසන ලද්දේය. එයින් ඒ උපද්‍රව සන්හිඳී එහි වැසියනට සෙත් විය. තව ද සත් දවසකින් අමනුෂ්‍යයකුට ගොදුරු වීමට සිටි දීඝායු කුමරහට ආරක්ෂා පිණිස බුදුරදුන්ගේ විධානයෙන් භික්ෂූන් ලවා සත්දිනක් පිරිත් දේශනා කරවීමෙන් එකුමරා මරණව්‍යසනයෙන් මිදී එක්සිය විසි හවුරුද්දකට ආයු ලැබීය. මේ කරුණු නිමිත්ත කොටගෙන ලක්දිව බෞද්ධ නරපතීන් විසින් මහාසඞ්ඝයාවහන්සේගේ අනුශාසනා පරිදි සත්දවසේ බණ පිරිත් පින්කම් ක්‍රමය මෙකල පවත්නා පරිදි සකස් කරන ලද්දේය. මේ පින්කම් ක්‍රමයට දොරකඩ අස්න අනුශාසනා අස්න ආදි විශේෂාඞ්ගයන් පසු කලෙක එක්ව ගිය බව දක්නා ලැබේ. මේ අස්නවල මහපැරකුම්බා රජුගේ විජිතයන් සඳහන්ව ඇති බව ද එහි භාෂාරීතිය මහනුවර යුගයට වඩා පැරණි බව ද සිතිය යුතුය. පරංගි ඕලන්දාදි දේශ නාමයන් ඇතුළත් වීම සෙංකඩගල රාජ්‍ය සමයෙහි දී පමණ කාලානුරූප වශයෙන් සකස් වී යෑමෙන් ඇති වූවක් බව සිතිය හැකියි.
(සංස්කරණය:1963)
