අන්ද්‍රෙයෆ්, ලියොනිත් නිකොලයෙවිච්
(1871 – 1919). මහත් වූ සහජ බුද්ධි ප්‍රභාවයක් පෑ උසස් රුසියානු ලේඛකයෙකි. ස්නායු දුර්වලතාවයෙකින් පෙළුණු ඔහුගේ හැම කෘතියෙකින් ම වාගේ මානුෂික පරමාදර්ශයන් හුදෙක් අභූත කල්පනාවන් බවත් එක ම ඒකාන්ත ධර්මතාව මරණය බවත් දැක්වෙයි. ඔහුගේ කෘතීන්හි මේ සර්වාශුභවාදී මුහුණුවර දක්නට ලැබෙන්නේ ඔහු ගත කළ ජීවිතය කම්කටොලු සහිත වීමත් ඔහුගේ ස්නායු දුර්වලතාවත් නිසාය. ලිංගික සම්බන්ධය අශෝභන ජුගුප්සාජනක දෙයක් වශයෙන් සැලකූ අන්ද්‍රෙයෆ් ලිංගික ප්‍රේමය ශිෂ්ටත්වයත් ආත්මගෞරවයත් යන දෙකින් මනුෂ්‍යයා කෙරේ ඉතිරිව ඇති ලේශමාත්‍රය පවා මකා දමන තිරිසන් කාමාශාවක් වශයෙන් හඳුන්වයි.
1871 දී මධ්‍යම රුසියාවේ ඔරෙල් නුවර දී මෙලොව එළිය දුටු අන්ද්‍රෙයෆ් පීට'ස්බ'ග් විශ්වවිද්‍යාලයෙහි නීතිය හදාරා පසුව මොස්කව් විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළු වී එහි දී නීති උපාධියක් ලබා ගත්තේය. ඔහුගේ තරුණ කාලය මහත් අභාග්‍යසම්පන්න අසාර්ථක එකක් විය. තුන් වතාවක් ම ඔහු සියපණ නසා ගැනීමට තැත් කෙළේය. පුවත්පත් කලාකරුවකු වශයෙන් ලැබූ සුළු ආදායමකින් අවුරුදු කීපයක් ම ජීවිතය ගෙන ගිය ඔහු ගෝර්කි (බ.) විසින් උද්‍යෝගවත් කරන ලදුව 1901 දී ඔහුගේ මුල් කෙටිකථා ප්‍රසිද්ධ කෙළේය. ඊළඟ අවුරුද්දේ පළ කළ "මීදුම පවතිද්දී" නමැති කෙටිකථාව ඔහුට විශාල ප්‍රසිද්ධියක් ලබා දුන් නමුත් අනතුරුව එය මහත් දෝෂදර්ශනයකට භාජන විය. මේ කෙටිකථාවේත් "අගාධය" නමැති කෙටිකථාවේත් නිරූපණය කොට ඇති ඇතැම් ලිංගික ජවනිකාවන් නිසා අශිෂ්ටයෙක දුෂ්ටයෙක ආදි ඇනුම්බැණුම්වලට පවා මූණපෑමට ඔහුට සිදුවිය. මින් කෝපයටත් කළකිරීමටත් පැමිණි අන්ද්‍රෙයෆ් ෆින්ලන්තයේ ක්වොක්කලා නගරයට ගොස් පදිංචි විය. 1919 දී මොළයේ නහරයක් පිපිරීම හේතුකොටගෙන කලුරිය කරන තුරු ඔහු විසූයේ එහිය.
තරුණ කාලයේ දී නිහස් සටන වෙනුවෙන් උද්‍යෝගයෙන් ක්‍රියා කළ ඔහු ව්‍යර්ථ වුණු 1905හේ විප්ලවයෙන් පසු සුළු කලක් සිරගෙයි ලනු ලැබීය. 1917 න් පසු ඔහු බෝල්ෂේවික් පක්ෂයෙන් සදහට ම බැහැර විය. තම ජීවිතයේ අවසාන සමයේ දී අන්ද්‍රෙයෆ් සෝවියට් පාලනයට බරපතළ අන්දමින් පහර ගසන්නට වන.
අන්ද්‍රෙයෆ් විසින් කෙටි නවකථා හා දෘශ්‍යකාව්‍ය රාශියක් ලියන ලදි. "රතු හිනාව", "එල්ලනු ලැබූ හත් දෙනා" හා "අතුල් පහර ලද්දා" යන කෘති ඒ අතර විශේෂයෙන් සඳහන් කළ යුත්තේය. ඔහු විසින් රචිත කෙටිකථා ද රාශියකි. ඉන් "මීදුම පවතිද්දී", "අගාධය", "ග්‍රෑන්ඩ් ස්ලෑමය", "බොරුව", "නිශ්ශබ්දතාව" ආදි කෙටිකථා සුප්‍රසිද්ධය. උපමාරූපක දෘෂ්ටාන්ත ආදියෙහි ඇති සාටෝප බවත්, අවස්ථා නිරූපණයෙහි දක්නා ලැබෙන අතිශයෝක්තියත් ඔහුගේ කෘතීන්හි වූ ප්‍රධාන දුර්වලකම් සේ පෙනේ.
"රතු හිනාව" (1904) වූකලි යුද්ධය හුදෙක් විනාශයත් භීතියත් ඇති කරවන මෙල්ල නොකළ හැකි පිස්සුවක් බව නිරූපණය කෙරෙන කෙටි නවකථාවකි. මෙය ලිවීමට හේතු වූයේ රුසියන් ජපන් යුද්ධයයි. දුඃඛවේදනාවත්, ලේ පිපාසයත්, විපරීත බුද්ධියත්, අනුකම්පා විරහිත ඉරණම යුද බිමෙහි දී මහා විනාශයක් කරලන අයුරුත් මෙහි බිහිසුණු වූත් උපහාසාත්මක වූත් "රතු හිනාවක්" ලෙසින් මූර්තිමත් කොට ඇත.
"එල්ලනු ලැබූ හත් දෙනා" (1908) නමැති කෙටි නවකථාව වූකලි තමන් කෙරේ එළඹ සිටුනා මරණය ගැන කිහිප දෙනකුන්ගේ හැඟීම් සූක්ෂ්ම ලෙසින් විවරණය කෙරෙන මානසික විග්‍රහයකි. මෙය විප්ලවයේ දී දිවි පිදුවන්ට කළ උපහාරයක් ද වෙයි. අවසානය වන තුරු එකිනෙක වෙන්ව තබමින් චින්තාප්‍රවාහ අටක් එකට වෙළීම සම්බන්ධයෙන් කරන ලද අත්හදා බැලීමක් වශයෙන් ද මේ කෘතිය වැදගත් තැනක් ගනී. මේ කෘතියෙහි දී අන්ද්‍රෙයෆ් මුළු මිනිස් ජීවිතය ම ගොදුරු කර ගන්නා වූ දූෂණයට එරෙහිව නැඟී සිටුනා මානුෂික සභ්‍යතාවත් උත්කෘෂ්ට අධ්‍යාශයත් හුවා ලීමට තැත් කරයි. මෙහි නිරූපණය වන විප්ලවකාරයන්ගේ නිර්භීතකමෙහි ආගමික ස්වරූපයක් වැනි කිසිවක් දක්නට ලැබේ. ඉන් බැහැර ආගමික වූ කිසිවක් ඔහුගේ කවර කෘතියක වුව ද දක්නට නොලැබේ.
සර්කස් කණ්ඩායමක බහුබූතයකුගේ චරිතය නිරූපණය කරන "අතුල් පහර ලද්දා" (1914) උසස් දෘශ්‍යකාව්‍යයකි. කළකිරුණු දුඃඛිත චරිතයන් නිරූපණය කිරීමෙහි අන්ද්‍රෙයෆ් කෙරේ වූ මහත් කුශලතාව මේ දෘශ්‍යකාව්‍යයෙන් විශේෂයෙන් ම මතුවී පෙනේ. කාගේ කවුරු දැයි නොදන්නාවූත් කවුරුන් වුවද "ඔහු"යි හඳුන්වන්නා වූත් බහුබූතයා ජීවිතයේ නොයෙක් හිංසා පීඩාවන්ට ගොදුරු වූවෙකි. සැබැවින් ම, මෙහි "ඔහු" අන්ද්‍රෙයෆ් ම ය; "ජීවිතය" වනාහි ජීවිතයෙහි "ඔහු" අගේ කළ සියල්ලක් ම "ඔහු"" කෙරෙන් පැහැර ගත් "මහත්මයා"යි. "අභිශාපය" හා "අප ගළවා ගනිවු" අන්ද්‍රෙයෆ් ලිවූ තවත් ප්‍රසිද්ධ දෘශ්‍යකාව්‍ය දෙකකි.
(සංස්කරණය:1963)
