අපරිහාණිය ධර්ම
ආධ්‍යාත්මික ගුණධර්මයන් ගේ පිරිහීම වැළැක්වීමට හේතුභූත වන්නාවූත් ගිහි පැවිදි කාගේත් සමගි සම්පන්න බවට හා දියුණුවට කරුණු වන්නාවූත් ගුණධර්ම රාශියක් මෙයින් හැඳින්වේ.
පෞද්ගලික ආධ්‍යාත්මික පාරිශුද්ධිය ලබාගැනීම සඳහා බුදුන් ඉදිරිපත් කළ ප්‍රතිපදාව අනුගමනය කිරීමට ඉදිරිපත් වූ ශ්‍රාවකයන්ගේ සංඛ්‍යාව අනුක්‍රමයෙන් දියුණු වීම හේතුකොට ගෙන කල්යෑමේ දී ගිහි ජීවිතය අත්හළ විශාල පැවිදි පරපුරක් බිහිවිය. බුදුන්වහන්සේ වැඩ සිටිය දී මේ පැවිදි පරපුර හසුරුවාලීම අපහසු කාර්‍ය්‍යයක් නොවූ නමුත් උන්වහන්සේගේ පරිනිර්වාණයෙන් පසු සංඝ සමාජයේ සමගිය හා ආයති අභිවෘද්ධිය ආරක්ෂා කරලීම් වස් අවවාදානුශාසනාවන් දීමෙන් අවශ්‍ය විධිවිධාන සැලැස්වීමට උන්වහන්සේට සිදු විය.
පිරිහීම වළක්වන ගුණධර්ම සතක් බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් වජ්ජි ජනපදයේ ලිච්ඡවි රජදරුවන් සඳහා වදාරන ලදි. ඔවුන් එය බොහෝ කලක් රැක ගෙන ආ බවත්, එය රක්නා තෙක් ඔවුන්ගේ පිරිහීමක් නොවන බවත් දක්වමින් බුදුන් වහන්සේ එම පාලන ක්‍රමය ආදර්ශ කොට ගෙන ස්වකීය සංඝ පරම්පරාවෙහි ද එබඳු ම පාලන ක්‍රමයක් ඇති කරවීමට විධිවිධාන යෙදූ අයුරු දීඝනිකායෙහි මහා පරිනිබ්බාන සූත්‍රයෙහි ද අංගුත්තර නිකායෙහි සත්තක නිපාතයෙහි ද වෙනත් නොයෙක් සූත්‍රාන්තවල ද දක්නට ලැබේ.
යථෝක්ත ගුණධර්ම සත නම්:
(1) නිතරම පාහේ රැස්වීම් පැවැත්වීම;
(2) සමගිව රැස්ව සමගිව විසිරී සමගිව ස්වකීය කටයුතු කිරීම;
(3) නොපැනවූ නීති නොපනවා පැනවූ නීති නොපිරිහෙළා පනවන ලද සැටියට ම පැරණි සිරිත් පිළිපැද පැවතීම;
(4) ස්වකීය වැඩිමහලු අයට ගරුසැලකිලි කිරීම හා ඔවුන්ගේ අවවාදානුශාසනාවලට ඇහුම්කන් දීම;
(5) කුල කාන්තාවන්ට, කුල කුමාරිකාවන්ට බලාත්කාරකම් නොකිරීම;
(6) ස්වකීය චෛත්‍යස්ථානවලට ගරුසත්කාර කොට ඒවාට පෙර පටන් පවත්වා ගෙන එන ලද දැහැමි පූජා පැවැත්වීම;
(7) නොආ රහතන්ට ආගිය හැකි වන ලෙසටත් සිය රටෙහි වෙසෙන රහතන්ට සුවසේ විසිය හැකි ලෙසටත් ධාර්මික ආරක්ෂා සංවිධාන සැලසීම යනුයි.
අත්තනෝමතික ක්‍රියාවන් සමාජ ශුභසිද්ධියට අහිතකර බව වටහා ගත් වජ්ජීන් එබඳු ක්‍රියාවන්ගෙන් දූරීභූතව ඉහත සඳහන් මුල් ගුණධර්ම අනුව ස්වකීය ජනපදයෙහි පාලනය ගෙන ගිය බව පෙනේ. සතරවැනි ගුණධර්මයෙන් වජ්ජීන් පාරම්පරික සිරිත්විරිත්වලට හා සභ්‍යත්වයට ගරු කරමින් යම්කිසි සමාජ සංස්ථාවක් ආරක්ෂා කිරීමට ගත් ප්‍රයත්නය පැහැදිලි වෙයි. පස්වැන්න සමාජ දූෂණයන් තුරන් කරවීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් පුරුදු පුහුණු කරන ලද ගුණධර්මයකි. සවැනි, සත්වැනි ගුණධර්ම සමාජයෙහි වාසය කරන පුද්ගලයින්ගේ ආධ්‍යාත්මික පාරිශුද්ධියට හේතුවන කරුණුය.
සමාජයෙහි ජීවත්වන පුද්ගලයන් අතර අන්‍යෝන්‍ය සම්බන්ධයක් ඇති කරවීමටත් සෞභාග්‍ය සම්පන්න සමාජයක් ගොඩනැඟීමටත් මේ ගුණධර්ම සත හේතු වන අයුරු දුටු බුදුන්වහන්සේ ඒවා අපරිහාණිය ධර්ම ලෙස සලකා සංඝ සමාජයේ පරිහාණිය වැළැක්වීම සඳහා ද එබඳු ම ගුණධර්ම රාශියක් ඊළඟට ඉදිරිපත් කළහ. ආවාසයන්හි ගත කරන භික්ෂු ජීවිතය සාමාජික ජීවිතයක් වූයෙන් එම විශේෂ සමාජයේ ඒකාබද්ධතාව හා සමගිය ඇතිවන අන්දමේ ගුණධර්ම මුලින් ඉදිරිපත් කරමින් ක්‍රමයෙන් ආධ්‍යාත්මික දියුණුවට හේතුවන ගුණධර්ම ද වදාළහ.
(1) ආවාසයන්හි ජීවත්වන භික්ෂූන් නිතර ම පාහේ රැස්වීම:
(2) සමගිව රැස්ව සමගිව පොහෝ කර්මයන් කිරීම;
(3) බුදුන් විසින් නොපවන ලද්දක් නොපනවා, පනවන ලද ශික්ෂාවන් කඩ නොකොට, ඒවා පැනවූ පරිදි ම සමාදන්ව නොපිරිහෙළා රැකීම;
(4) සංඝ නායක වූ ස්ථවිර භික්ෂූන්ට ගරු බුහුමන් කිරීම, පිදීම හා භික්ෂූන්ගේ ධර්මානුශාසනාදියට සවන් දීම;
(5) නැවත ඉපදීම ඇතිකරන්නා වූ උපන් තෘෂ්ණාවන්ගේ වසඟයට නොපැමිණීම;
(6) ආරණ්‍යයන්හි වාසයට කැමැත්තෙන් සිටීම;
(7) නොපැමිණියාවූ සිල්වත් සබ්‍රහ්මචාරීහු එන්නාහු නම් ඉතා යෙහෙකැයි ද පැමිණියා වූ සබ්‍රහ්මචාරීහු පහසු සේ වාසය කරන්නාහු නම් ඉතා යහපතැයි ද තම තමන්ගේ සිත් තුළ ම සිහිය එළඹ සිටුවා වාසය කිරීම යන මේ ගුණධර්ම සත ආවාස ජීවිතයක් ගත කරන භික්ෂූන් වහන්සේගේ පරිහාණිය වළක්වන ගුණ ධර්ම ලෙස පළමුවෙන් වදාළහ.
ගිහි සමාජයේ අභිවෘද්ධියට හේතු වූ ගුණ ධර්මයන් සලකා බලා සංඝ සමාජයේ අභිවෘද්ධිය උදෙසා ද තදනුරූප ගුණධර්මයන් පුරුදු පුහුණු කිරීම අනුදත් බුදුහු ඉන්පසු ප්‍රත්‍යෙක පුද්ගලයින්ගේ ආධ්‍යාත්මික පාරිශුද්ධියට - අපරිහානියට - හේතුවන ධර්ම රාශියක් අනුක්‍රමයෙන් දේශනා කළහ. ඒ පිළිබඳ විස්තර අංගුත්තර නිකායයේ සත්තක නිපාතයෙහි ද දීඝනිකා‍යයෙහි මහා පරිනිර්වාණ සූත්‍රයෙහි ද දැක්වේ.
කර්තෘ:ඩී. ජේ. කළුපහන
(සංස්කරණය:1963)
