අමේසිස් II
(රා.ස.ක්‍රි.පූ.569-525). මිසරය (ක්‍රි.පූ.524 දී පමණ) පර්සියන් අධිරාජ්‍යයට යටත් වීමට පෙර එහි විසූ බලවත් රජවරුන් කිහිපදෙනා අතුරෙන් අන්තිමයායි. අමේසිස් I මෙන් ම මොහු ද අහ්මෝස් යන දෙවන නමකින් හැඳින්වේ.
මොහු අයත් වූයේ මිසරයේ විසිහයවැනි රාජ වංශයටය. හෙරොඩෝටස්ගේ ඉතිහාසයට අනුව මොහුගේ උත්පත්තිය සිදු වූයේ සාමාන්‍ය පහත් පවුලකය. ස්වදේශික හේවායන් එකල මිසරයේ රජ කළ ඇප්රයිස් රජුට විරුද්ධව ඇරඹූ කැරැල්ලක් නිසා අමේසිස්ට රජකම ලැබුණු බව හෙරොඩෝටස් පවසයි. ස්වදේශික හේවායන්ගේ කැරැල්ල මැඩපැවැත්වීම පිණිස ඇප්රයිස් රජු විසින් යවන ලද්දේ අමේසිස්ය. එහි දී කැරලිකාර හේවායන් විසින් තම රජු හැටියට අමේසිස් පිළිගන්නා ලද බැවින් කැරැල්ල අවසන් විය. ඉන්පසු මේ ස්වදේශික හේවායන්ගේ ද ආධාර ඇතිව ඇප්රයිස් රජු සිංහාසනයෙන් පහකොට අමේසිස් රජකම ලබාගත්තේය.
අමේසිස් රජුගේ කාලයේ දී මිසර රාජ්‍යය හා ග්‍රීසිය අතර ඉතා කිට්ටු සම්බන්ධයක් පැවැති බව පෙනේ. සයිරීනියේ බත්තුස් නමැති ග්‍රික රජුගේ දියණියක වූ ලැඩිසි නම් කුමරිය හා අමේසිස් රජු විවාහ වූයේ සමහර විට මේ සම්බන්ධය නිසා ම විය හැකිය. මෙතෙමේ ග්‍රීක වෙළෙඳුන්ට හා ග්‍රීක කර්මාන්තකාරයන්ට මිසර රාජ්‍යයේ නෞක්‍රටිස් නම් ප්‍රදේශයේ පදිංචි වීමට අනුබල දුන්නේය.
අමේසිස් මිසරයේ රජකමට පත්වන විට මිසර රාජ්‍යයට අයත්ව තුබුණේ මිසරය පමණකි. එහෙත් පසුව මොහු විසින් සයිප්‍රස් දූපත ද මිසර රාජ්‍යයට ඈඳා ගන්නා ලදි. අමේසිස්ගේ දක්ෂ පාලනය යටතේ මිසරය සමෘද්ධත්වයේ ඉහළ ම හිණි පෙත්තට නැඟි බව හෙරොඩෝටස් පවසයි. මොහු විසින් ආගමික ගොඩනැඟිලි විශාල ගණනක් කරවන ලද බව හෙරොඩෝටස්ගේ කෘතියෙන් සහ පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂ්‍යවලින් ඔප්පු වේ.
(සංස්කරණය:1963)
