අම්බලම්පාළුවා
මේ නමින් හඳුන්වන කෘමියා සිලොකොපා (Xylocopa) ගණයට අයත් මීමැසි විශේෂයකි. ඌ මීමැසි කුලයට (අපිඩෙ) අයත් විශාලතම කෘමියාය. එකෙක් අඟල් දෙකක් පමණ දිග ය. රෝම ස්වල්පයකින් වැසුණු උදරයකින් සහිත ඝන වූ, තරමක් පැතලි පළල් ශරීරයක් ඌට ඇත. සාමාන්‍යයෙන් ඌ කළු හෝ මඳ නිල් පාටයි. ලෝහයක වැනි දීප්තියකින් උගේ ශරීරය දිලිසේ. පරාග ගෙන යාම පිණිස ගෑනු සතාගේ පස්සාගාතයෙහි පැසක් වෙනුවට රෝමවලින් සෑදුණු බුරුසුවක් තිබේ.
මී මැස්සන් මෙන් අම්බලම්පාළුවෝ වදවල වාසය නොකරත්. හුදකලාව ජීවත් වන්නා වූ ඔවුහු ඝෝෂා සහිතව ගුමු ගුමු නාද දෙමින් ගෙවලට පැමිණ පරාළ හා යටලී විදිති. නොයෙක් විට ඉතා තද ලීවල පවා අම්බලම්පාළුවෝ වටකුරු සිදුරු සාදති. මේ සිදුරක් අඩියක් පමණ දිග විය හැකි ය. උන් එය හාරන්නේ ඉතා හෙමිහිටය. ලී හෑරීම කරන්නේ උන්ගේ ඉතා ශක්තිමත් අධෝහනුවලිනි. සිදුරක් ඇතුළේ බිල කීපයක් තිබේ. මේවා වෙන් කර ඇත්තේ ලී කුඩු සහ කෘමියාගේ කෙළ මිශ්‍ර කර සාදා ගත් බදාමෙන්ය. එක් එක් බිලයක එක බිත්තරයක් බැගින් දමනු ලැබේ. බිත්තරයෙන් බිහිවන පැටියාට ආහාර වශයෙන් පරාගවලින් හා මධුවලින් සාදන ලද පාප්ප එක් එක් බීලයේ තබා තිබේ. මේ කෘමියාට අම්බලම්පාළුවා කියා නම් දී ඇත්තේ ඌ අම්බලම් වැනි පාළු ගෙවල යටලී පරාළ ආදිය සිදුරු කොට බෙන සාදා ගැනීමෙන් ඒවා විනාශ මුඛයට පත් කරවන නිසා විය හැකිය.
මධු සහ පරාග එකතු කිරීමට අම්බලම්පාළුවා විශාල මල් සොයා යයි. මේ ක්‍රියා මාර්ගයට උපකාරී වන පිණිස කෘමියාත් මලත් පුදුමාකාරයට හැඩ ගැසී ඇති බැව් පෙනේ. නිදසුනක් වශයෙන් කියතොත් ලංකාවේ සිටින අම්ලම්පාඵවා (සිලොකොපා ටෙනුඉස්කාපා - Xylocopa tenuiscapa) තුන්බ'ගියා ග්‍රන්ඩිෆ්ලෝරා (Thunbergia grandflora) නමැති විශාල මලෙන පරාග හා මධු ලබා ගැනීමට ඉතා සුදුසු ලෙස හැඩ ගැසී ඇත. (පරාගණය බ.)
කසිටේස් ඩේබියි (Cassites debyi) නමැති කුරුමිණියා අම්බලම්පාළුවා විසින් හාරන ලද සිදුරුවලට බලාත්කාරයෙන් වැදී ජීවත් වෙයි.
(සංස්කරණය:1963)
