කැටපත් පවුර
පුරාණ සිංහලයාගේ ගෘහ නිර්මාණ කෞශල්‍යය පිළිබඳ අද්විතීය තැනක් ගන්නා සීගිරි පුරය පිළිබඳ විස්තරයේ දී අමතක නොකළ හැක්කකි එහි වූ ‘කැටපත් පවුර’ සීගිරි නිර්මාණයේ දී පැරණි සිංහල වාස්තු විද්‍යාඥයන් කළ දස්කම අතරින් මේ කැටපත් පවුර ශේෂ වී ඇති කොටසකි.
සෙල්මුවා පඩිපෙළින් යුතු සීගිරි ගලට නඟින ඇතුළු මාර්ගයේ ඉහළට නැඟීමේ දී වම් පසින් පෙනෙන බිහිසුණු ප්‍රපාතයෙන් රැකවරණ ගෙනදීමට ගඩොලින් සාදා හුණු බදාමෙන් නිමහම් කළ ප්‍රාකාරයක් වේ. ‘කැටපත් පවුර’ නමින් ප්‍රසිද්ධියට පත් වී ඇත්තේ මේ ප්‍රාකාරයේ ශේෂ වී ඇති කොටසය. මේ මාර්ගයේ මුල හරියේ අඩි 64ක පමණ කොටසක් කාල‍යාගේ ඇවෑමෙන් ගරාවැටී ගොස්ය. දැන් එම කොටසේ ඇත්තේ පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තු‍ව විසින් තහවුරු කිරිම් වස් අලුතින් සපයන ලද්දකි. මේ මාර්ගය වැටී ඇති වේදිකාව තැනිම සීගිරියේ අනික් කෘතියට නොදෙවෙනි විස්කම් කෘතියක් ලෙස පුරාවිද්‍යාඥයෝ සලකති.
එම මාර්ගය වැටී ඇති මළුව සහිත ප්‍රාකාරය බැඳීමට පිහිටි ගලේ ම තොල්ල නොතිබුණු හරියේ ඇතුළු මඟ සඳහා බැම්ම ගල පාමුල සිට ම බැඳගෙන ආ බව අනුමාන කළ හැකිය යනු නූතන පුරාවිද්‍යාඥ මතය වේ. මේ මාර්ගයේ ගලේ බටහිර කෙළවරින් හැරෙන තැන මෙසේ තනා තුබුණු කොටස දැන් නැත්තට ම නැත. මේ කොටසේ අඩුව පිරිමසන්නට දැන් යකඩ පාලමක් සපයා ඇත. සීගිරි සෞන්දර්යය නැරඹීමට යන නවීනයන්ගේ නෙත් සිත් වඩාත් ඇදගන්නා තැනකි උඩ සඳහන් කරන ලද මළුව. එයට හේතුව එහි එක් පසෙක වූ පැරණි කැටපත් පවුරත් එයට අඩි 42ක් පමණ ඉහළින් වූ සීගිරි ලඳුන්ගේ රූ සටහන් ඇඳි ගල් බිත්තියත්ය. මෙම මළුවේ අඩි 7ක් පමණ පළල පියගැට පෙළ නිර්මාණයට යොදා ඇත්තේ ද සීගිරි පෙදෙසේ වූ කළුගල් නොව අන්‍ය පෙදෙසකින් මෙහි ගෙනවුත් විශේෂ පරිශ්‍රමයෙන් මේ මළුව මුඳුන තෙක් සහ ඉන් ඔබ්බටත් ගෙනෙන ලද හුණුගල් විශේෂයකි.
මාර්ගය පසක වූ ප්‍රාකාරය ගඩොලින් බැඳ හුණු බදාමෙන් නිමවා ඇත. අඩි 9 ½ක් පමණ උසට බැද ඇති පවුර මුදුන් බොරදමකින් නිමවේ. එය ඇතුළු පැත්තෙන් සහ පිට පැත්තෙන් ද සිමෙන්ති වැනි බදාමකින් ඉතා සියුම්වත් සිනිඳුවටත් නිමවා ඔපමට්ටම් කර තිබේ. මේ සියුම් බදාම කෙතරම් සිනිඳුව නිමවා ඔපම්ටටම් කර තිබේ ද යත් (සීගිරිය පස්වන සිය‍වසේ කාශ්‍යප රජුගේ ම නිර්මාණයක් නම්) සියවස් පහළොවක් ඉක්ම ගිය පසුත් අද දින පවා කෙනකුගේ සේයාව එය තුළින් කැටපතකින් මෙන් දිස්වේ. එහෙයිනි එය කැටපත් පවුර යන අන්වර්ථ නාමයෙන් හඳුන්වනු ලබනුයේ. මේ නමින් මෙම පවුර මින් වසර දහසක කාලපරිච්ඡේදයක සිට ම සීගිරිය නැරැඹීමට ගිය ප්‍රේක්ෂකයන් හඳුන්වා තිබේ යයි පරණවිතාන සූරීහු පෙන්වා දෙති.
මෙම කැටපත් පවුරු බිත්තියෙහි පස්වන සිය‍වසේ සිට සියවස් ගණනාවක් තුළ සීගිරය නැරඹීමට ගිය විනෝදකාමීන් විසින් කුරු‍ටු හා ලියන ලද ලේඛන රැස කැටපත් පවුරේ ඔපයට හානිකර වූයේ වුව ද ඒවා නිසා ‘කැටපත් පවුර’ ඓතිහාසික, සමාජ හා සාහිත්‍යයික වශයෙන් අනුපම අගයකින් යුත් ජාතික දායාදයක් බවට පත්ව ඇත.
සිංහල බසේත් අක්ෂර වින්‍යාසයේත් පරිණාමය ද සිංහලයාගේ කලාරසිකත්වය, සභ්‍යත්වය සහ ශිෂ්ටාචාරය ද පිළිබඳ බොහෝ ගුප්ත කරුණු රැසක් එළි කරගත හැකි කැඩපතක් වීමට ද සීගිරි කැටපත් පවුරට හැකි වී තිබේ.
