අරිකමේඩු
අග්නිදිග ඉන්දියාවේ පොන්ඩිවෙරි නගරයට සැතපුම් දෙකක් පමණ දකුණෙන් කොරමැන්ඩල් වෙරළබඩ පිහිටි ඉපැරණි පුරාවස්තු වලින් ගැවසී ගත් නගරයකි. අරිකමේඩු යන නාමය නෂ්ටාවශේෂයන්ගෙන් සෑදුණු උස්බිම යන අර්ථය ඇති "අරුක්කු මේඩු" යන්න හෝ ගං ඉවුරක පිහිටි උස්භුමිය යන අර්ථය ගෙන දෙන "අරුක්කු මේඩු" ශබ්දය හෝ ප්‍රභව කොට ඇතැ යි යනු කේ.ආර්. ශ්‍රීනිවාසන් මහතාගේ මතයයි. අරිකමේඩු නගරය ක්‍රිස්තුවර්ෂාරම්භයේ සිට ඉන්දු-රෝම වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයක් වශයෙන් ප්‍රසිද්ධියක් ඉසුලූ බව මෙම ස්ථානයෙන් සොයා ගෙන ඇති පුරාවස්තු වලින් හා පැරණි ද්‍රවිඩ (සංගම්) සාහිත්‍යයෙන් ද පැහැදිලි වේ. ගංවතුර ගැලීම හා වැවිලි කර්මාන්ත ආදිය නිසා ද පුරාණ ගොඩනැඟිලිවල ගඩොල් ආදිය ඉවත් කිරීම නිසා ද මෙහි පුරාවස්තුවලට බොහෝ හානි සිදුවී ඇත.
දහඅටවන සියවසේ පටන් අරිකමේඩු පෙදෙසින් පුරාවස්තු සොයාගන්නා ලද නමුදු පුරාවිද්‍යාඥයන්ගේ විශේෂ අවධානය මේ ප්‍රදේශය කෙරෙහි යොමු වූයේ 1937 දීය. මේ උනන්දුවට හේතු වූයේ රෝම අධිරාජයකු වූ ඔගස්ටස් රජුගේ (ක්‍රි.පූ.63-ක්‍රි.ව. 14) හිස දැක්වෙන මැණිකක් හා වෙනත් පුරාවස්තු කිහිපයක් එම වර්ෂයේ දී මේ ප්‍රදේශයෙන් සොයා ගනු ලැබීමයි. 1944 දී මෝටිමර් වීලර් විසින් මෙම ස්ථානයේ දී කරන ලද පරීක්ෂණවල ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් ක්‍රිස්තු වර්ෂාරම්භයට අයත් ඇරටින් නම් වූ ඉතාලි මැටි බඳුන් විශේෂයක් හා මධ්‍යධරණී ප්‍රදේශය ආශ්‍රිත ප්‍රදේශ වල තනන ලද බඳුන් කැබලි ද රෝම ලාම්පු ද අනංගයා සහ පක්ෂියකු (රාජාලියකු?) දැක්වෙන පළිඟුවක් ද සොයා ගන්නා ලදි. ප්‍රථම වරට දකුණු ඉන්දියානු පුරාවිද්‍යාව පිළිබඳ කාල නිර්ණයක් කිරීමට හැකි වූයේ ඉහත සඳහන් ඇරටීන් මැටි බඳුන් විශේෂය සොයාගැනීම නිසාය. ඉන්දියාවේ පුරාවිද්‍යා ද‍ෙපාර්තමේන්තුව මගින් ක්‍රමවත් සංවිධානයකට අනුව අරිකමේඩුහි පරීක්ෂණ පැවැත්වීම 1945 දී ආරම්භ කරන ලදී. මේ හේතු කොටගෙන නගරයේ පැරණි තත්වය ද ක්‍රිස්තුපූර්ව ශතවර්ෂවල සිට ඉන්දියාව හා බටහිර රාජ්‍යයන් අතර වූ වෙළඳ සම්බන්ධකම් පිළිබඳ කරුණු රැසක් ද අනාවරණය වී ඇත.
ක්‍රිස්තු වර්ෂ 50 පමණේ දී ගොඩනඟන ලද විශාල බඩු ගබඩාවක නටබුන් ද ගෘහ නිර්මාණ අවධි සතරකට අයත් පස්තට්ටු සතරක් ද ප්‍රාකාර වලින් වට කළ විශාල මිදුලක් හා වේදිකා සහිත පොකුණු දෙකක් ද පුරාවිද්‍යාත්මක කැණීම්වල දී සොයාගන්නා ලදි. එසේ සොයාගත් වස්තූන් අතර කැටයම්, අක්ෂර ආදියෙන් අලංකාර කළ රෝමවරුන්ගේ මැටිභාණ්ඩ ද ප්‍රදීප, වීදුරු භාජන හා දේශීය මැටි භාණ්ඩ ද ගල්, ලෝහ හා ලී යන මේවායින් නිමකළ භාණ්ඩ ද මැණික් වර්ග, ඌරා කැට ළිං හා ඇටකටු ආදිය ද විය. ක්‍රිස්තු වර්ෂයෙන් නව වන සියවසට වඩා පැරණි කාසි මෙහි සම්බ නොවීම සැලකිය යුතු කරුණකි. යටකී වේදිකා සහිත පොකුණු දෙක අතීතයේ දී විදේශවලින් ගෙන්වන ලද කපුපිළී ආදිය සායම් කිරීම සඳහා යොදන්ට ඇතැයි පුරාවිද්‍යාඥයෝ නිගමනය කරති. පබළු සෑදීම මෙහි බහුල වශයෙන් පැවති කර්මාන්තයක් බව පෙනේ. මෙහි තිබී සම්බ වූ පැරණි මැටි භාණ්ඩ වලින් හා වීදුරු භාණ්ඩවලින් වැඩි කොටසක් ඉතාලිය හා මධ්‍යධරණී වෙරළබඩ ප්‍රදේශවලට අයත්ය. නවවන හා දොළොස්වන ශතවර්ෂයන් අතර කාලයේ දී චීනයෙහි සෑදූ මැටි භාණ්ඩ විශේෂයක් ද පුරාවස්තු අතර විය. මෙහි දී සොයාගත් ඇතැම් කැබිලිති කටුවල කුරුටු ගා ඇති ලිපි (graffiti) දකුණු ඉන්දියාවෙහි ව්‍යවහාර වූ ද්‍රවිඩ භාෂාවේ ඉපැරණි ස්වරූපය හැදෑරීම පිණිස උපයෝගී වේ. ඒවායේ අකුරු බ්‍රාහ්මී අක්ෂරවලට වැඩියෙන් පැරණි ද්‍රවිඩ අක්ෂර වලට ආසන්න බව කියත්. ක්‍රිස්තුපූර්ව පළමුවන සියවස පමණේ දී ඉන්දියාව හා රෝමය අතර වෙළඳ බඩු හුවමාරු වූ ප්‍රසිද්ධ වෙළඳපළක්ව පැවති අරිකමේඩු නගරය ක්‍රිස්තු වර්ෂ 200න් පසුව ඇති වූ සතුරු ආක්‍රමණ හේතුකොටගෙන තරමක් දුරට පිරිහීයන්ට ඇතැයි පුරා විද්‍යාඥයෝ සලකති.
