ජාබාල (Jabala)
සාමවේදයට අයත් උපනිෂද් ග‍්‍රන්ථයක් වන ඡාන්දෝග්‍යයෙහි සඳහන් වන ඍෂිවරයෙකි. ඔහුගේ සම්පූර්ණ නාමය ‘සත්‍යකාම ජාබාල’ නම් විය. ‘ජාබාල’ යනු ඔහුට මාතෘ පාර්ශ්වයෙන් ලැබුණු නාමයයි. ඔහුගේ මව ‘ජබාලා‘ නම් වූවා ය. එහෙයින් ජබාලාගේ පුත් ‘ජාබාල’ නම් විය.
‘සත්‍යකාම’ යනු අන්වර්ථ නාමයෙකි. ජාබාල නිතර ම සත්‍යය ප‍්‍රකාශ කිරීමට පි‍්‍රය කෙළේ ය. ඡාන්දෝග්‍ය උපනිෂදයේ එන මේ ජාබාල වෘත්තාන්තය තත්කාලීන බ‍්‍රාහ්මණ සමාජයේ උපනිෂද් දර්ශනය ඉගැන්වීමේ දී ඇතැම් ආචාර්යවරුන් අනුගමනය කළ කි‍්‍රයා පිළිවෙළ පැහැදිලි කරයි. නවයොවුන් වියෙහි පසු වූ ජාබාලට උපනිෂද් දර්ශනය ඉගැනීමෙහි ආශාවක් පහළ විය. සාමාන්‍යයෙන් එවැනි ශාස්ත‍්‍රයන් උගන්වන ලද්දේ බ‍්‍රාහ්මණ වංශිකයන්ට ය. ඡාත‍්‍රයා බ‍්‍රාහ්මණයෙක් දැයි ගුරුවරයා දැනගන්නේ ඔහුගේ ගෝත‍්‍ර නාමයෙනි. භාරද්වාජ, වෛශ්වාමිත‍්‍ර, ආත්‍රේය, කාණ්ව, වාශිෂ්ඨ ආදිය සුප‍්‍රසිද්ධ බ‍්‍රාහ්මණ ගෝත‍්‍ර කිහිපයකි. ගුරුවරයා වෙතට ගිය විට ගුරුවරයා තමාගේ ගෝත‍්‍ර නාමය විමසන බව ජාබාල දැන සිටියේ ය. එහෙයින් හේ මෑණියන් අමතා මෙසේ පැවසී ය.
‘මෑණියනි, මම බඹසර රැුකීමට කැමැත්තෙමි. එහෙයින් මාගේ ගෝත‍්‍ර නාමය කුමක් දැයි මට කියනු මැනවි.’ දරුවාගේ පියා කවරෙක් දැයි ජබාලා දැන සිටියේ නැත. එහෙයින් ඕ සත්‍යය ම ප‍්‍රකාශ කළා ය. ”දරුව, ඔබ කුමන ගෝත‍්‍රයකට අයත්දැයි මම නොදනිමි. මම නවයොවුන් වියෙහි පසුවන්නී බොහෝ තැන්වල මෙහෙකාරියක මෙන් සේවය කෙළෙමි. මට තොප ලැබුණේ ඒ අතරතුර ය. එහෙයින් තොපගේ ගෝත‍්‍ර නාමය මට පැවසිය නොහැකි ය. මම ජබාලා නම් වෙමි. තොපගේ නම සත්‍යකාම ය. එහෙයින් තොප සත්‍යකාම ජාබාල නම් වන බව පමණක් තොපට පැවසිය හැකි ය.”
සිය මව විසින් මෙසේ අමතනු ලැබූ ජාබාල හරිද්‍රැමත ගෞතම නම් ආචාර්යවරයා වෙත ගොස්, ”ස්වාමීනි, මම ඔබ යටතේ බ‍්‍රහ්මචාරියකු ලෙස වාසය කිරීමට කැමැත්තෙමි. මම ඔබේ ශිෂ්‍යයෙක් වන්නෙමි”යි පැවසී ය.
එවිට ගෞතමාචාර්යවරයා ඔහු අමතමින්, ”දරුව, තොපගේ ගෝත‍්‍ර නාමය කුමක් දැ”යි ප‍්‍රශ්න කෙළේ ය. එවිට ජාබාල පිළිතුරු දෙමින්, ”ස්වාමීනි, මාගේ ගෝත‍්‍ර නාමය කුමක් දැයි මම නොදනිමි. ඒ ගැන මා මවගෙන් විමසූ විට ඇය පැවැසූයේ ‘දරුව, තොප කුමන ගෝත‍්‍රයට අයත් දැයි මම නොදනිමි. මම යොවුන් වියෙහි පසුවන්නී බොහෝ තැන්වල මෙහෙකාරියක මෙන් සේවය කළෙමි. මට තොප ලැබුණේ ඒ අතරතුරයි. මම ජබාලා නම් වෙමි. තොපගේ නාමය සත්‍යකාම ය.’ එහෙයින් ආචාර්යතුමනි, මම සත්‍යකාම ජාබාල නම් වෙමි”යි පැවැසී ය.
එම පිළිතුරින් පැහැදුණු ගෞතම, ”බ‍්‍රාහ්මණයකු නොවන්නකුට මේ අයුරින් පැහැදිලි කිරීමට නොහැකියි. දරුව, ගොස් යාග දර රැගෙන එව. මම තොප උපනයනය කරමි (එනම්, පූන නූල ගැටගසා ශිෂ්‍යයකු ලෙස පිළිගන්නෙමි යනුයි). තොප සත්‍යයෙන් බැහැර වූයේ නැතැ”යි කී ය. මෙහි දී වැදගත් වනුයේ සත්‍යය ම ප‍්‍රකාශ කිරීම බමුණන්ගේ චරිත ලක්ෂණයක් බවට එකල සමාජයේ පැවති පිළිගැනීම ය. මේ බව භාසගේ ප‍්‍රතිඥායෞගන්ධරායණ නාට්‍යයෙන් ද තහවුරු වේ. එහි II වන අංකයෙහි, ප‍්‍රද්‍යෝත රජුගේ සේනාව විසින් රහස් උපක‍්‍රමයක් මගින් උදයන රජු ජීවග‍්‍රහයෙන් අල්ලා ගනු ලැබීමේ පී‍්‍රතිදායක ප‍්‍රවෘත්තිය අන්තඃපුර පාලක විසින් ප‍්‍රකාශයට පත් කරනු ලැබුව ද ප‍්‍රද්‍යෝත එය පිළිගැනීමට සූදානම් නොවී ය. එවිට ඇතොවුරු පාලක කඤ්චුකින් පැවැසූයේ ”සමාවෙන්න, රජතුමනි, මම මහල්ලෙක්, ඇරත් බ‍්‍රාහ්මණයෙක්. ඔබතුමා ඉදිරිපිට මම කවදාවත් බොරුවක් කියා නැත” යනුයි. කෙසේ වුව ද මෙහි දී ජාබාල නියත වශයෙන් ම බමුණෙක් දැයි දැනගැනීමට ගෞතමට ප‍්‍රබල සාක්ෂියක් නොතිබිණි. ජාබාල තම ශිෂ්‍යයකු වශයෙන් පිළිගැනීමෙන් ඔහු කිසියම් අවදානමක් ගත් බව පැහැදිලි ය. එහෙයින් මෙම වෘත්තාන්තය උපනිෂද් ගුරුවරුන් අවශ්‍ය තැන්හි දී ස්වකීය දැඩි ස්ථාවරයන් ලිහිල් කළ අවස්ථාවක් ලෙස සැලකිය හැකි ය.
වෝල්ටර් මාරසිංහ
