අරුන්ධතී-2
සප්තර්ෂි තාරකා (බ.) හෙවත් අර්සා මේජර් (Ursa Major) නමින් දන්නා නක්ෂත්‍රය සමඟ උතුරු දිග අහසේ දක්නා කුඩා තරුවකි. බටහිර නක්ෂත්‍ර විද්‍යාඥයෝ මෙය ඇල්කෝර් (Aleor) නමින් හඳුන්වති. දීප්තියෙන් පස්වැනි ගණයෙහි ලා ගැණෙන මේ තරුව අර්සා මේජර් නක්ෂත්‍රයෙහි දක්නා ලැබෙන වලිගයක් බඳු කොටසෙහි වූ නැම්මෙහි ඇති මයිසාර් (Mizar) හෙවත් වසිෂ්ඨ නමැති වඩා කාන්තිමත් තරුවට ගෑවෙමින් වාගේ ඊට ඉතා ආසන්නව පිහිටියේය.
වෛදික යුගයෙහි විසූ භාරත දේශීයයෝ තාරකාවන් දේවත්වයෙහි හෝ ඍෂිත්වයෙහි ලා පිදූහ. තාරකා වනාහි පුණ්‍යකර්මයන්ගේ ඵල වශයෙන් ස්වර්ගයෙහි උපන් ස්ත්‍රීන්ගේ කාන්තිය යයි ශතපථ බ්‍රාහ්මණයෙහිත් ආපස්තම්බ ශ්‍රෞත සූත්‍රයෙහිත් කියැවේ. තාරකාවනට මෙසේ මනුෂ්‍ය ගුණ ආරෝපණය කිරීමෙහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් සප්තර්ෂීන් අතර ගැණෙන වසිෂ්ඨයන්ගේ පත්නිය වූ අරුන්ධතිය (අරුන්ධතී-1 බ.) ද තරුවක් බවට පෙරැළිණ. වෛදික යුගයේ ගෘහ්‍ය පූජා විධීන්හි ධිරුව තාරකාවත් සප්තර්ෂි තාරකාත් සමඟ අරුන්ධතී තාරකාව මහත් සැලැකිල්ලට පාත්‍ර වූයේය. විවාහ දින සන්ධ්‍යා කාලයෙහි දී මණාළයා මණාළියට ධ්රැව තාරකාවත් අරුන්ධතී තාරකාවත් දැක්විය යුත්තේ යයිද, එකල්හි මණාළිය ඇයගේ මෞනව්‍රතය හැර පියා "මගේ සැමියාට දිගාසිරි වේවා; මට දරුපල ඇති වේවා"යි කිව යුත්තේ යයි ද ඔවුන්ගේ සංස්කාර දැක්වෙන ග්‍රන්ථයන්හි සඳහන් වෙයි.
කෙනෙකුන්ට අරුන්ධතී තාරකාව දක්නට නොපිළිවන් වීම ඔහුට මරණය ළං වූ බවට ලකුණකැයි රාමායණ, යෝගරත්නාකර ආදි ග්‍රන්ථයන්හි දැත්වේ.
කර්තෘ: එස්.ඩබ්ලියු. ඈපා සෙන‍විරත්න
(සංස්කරණය: 1965)
