අමරවංශ, තෙල්වත්තේ ශ්‍රී
1897 ජුනි මස 7 වැනි දා දොඩන්දූවේ නදී සිමාවෙහි දී උපසම්පදා කරනු ලැබූ තෙල්වත්තේ අමරවංශ භික්ෂූන් වහන්සේ ශ්‍රී සාරාලංකාර මහතෙරුන් වහන්සේ වෙතින් පාලි සිංහල සංස්කෘත භාෂාවන්හි ද ත්‍රිපිටක ධර්මයෙහි ද සංස්කෘත සාහිත්‍යයෙහි ද මනා පටුත්වයක් ලැබූහ. පසු කාලයෙහි ප්‍රාකෘත වංග සාහිත්‍යයන්හි ද බෞද්ධ සංස්කෘතයෙහි ද භාරතීය දර්ශනයන්හි ද ප්‍රවීණත්වයක් ලත් ශ්‍රී අමරවංශ ස්වාමීන්ද්‍රයෝ ස්වකීය පැවිදි සහෝදර තෙල්වත්තේ ශ්‍රී ආර්‍ය්‍යවංශ ස්වාමීන්ද්‍රයන් සමග එක්ව ධර්මශාස්ත්‍රයන් හදාරමින් ධර්මශාස්ත්‍රීය කරුණු පිළිබඳව සාකච්ඡා කරමින් විශාරදභාවයට පත් ව විචාර බුද්ධියත් පර්‍ය්‍යෙෂණ චාතුර්‍ය්‍යයත් නිසා කීර්තිධර වූහ.
සභාවන්හි පැලඹීමට වැඩිකැමැත්තක් නොදක්වා ධර්මශාස්ත්‍රීය ග්‍රන්ථ පරිශීලනයෙහි ම නිරත වූ ශ්‍රී අමරවංශ ස්වාමීන්ද්‍රයෝ තමන් වෙත ආ නවීන ප්‍රවීණ කාහටත් ඉගැන්වීමටත් කරුණු කියාදීමටත් උත්සුක වූහ. කවර ගැඹුරු විෂයයක් ගැන වුව ද ළපටියකුට පවා නිතැතින් වටහාගත හැකි වන අයුරින් කරුණු කියාදීමේ ශක්තියක් මේ හිමිපාණන් තුළ පැවතිණ. මුන්වහන්සේ තෙල්වත්තේ ශ්‍රී ආර්‍ය්‍යවංශ නායක ස්වාමීන්ද්‍රයන් සමඟ පද්‍ය චූඩාමණී, ජාතකමාලා යන බෞද්ධ සංස්කෘත ග්‍රන්ථ සංශෝධනය කළහ. මුන්වහන්සේ ලියූ "අශෝක චක්‍රවර්ති" නමැති ග්‍රන්ථය අසෝක මහරජතුමා පිළිබඳ ව සිංහලෙන් පළමුවෙන් ම ලියැවුණු සාරවත් නිබන්ධයකි. අමරවංශ යතීන්ද්‍රයෝ 1907 දී කොළඹ ගෝතමී විහාරයෙහි ආධිපත්‍යයට පත්වූහ. මේ කාලය තුළ ඇතැම් කීර්තිධර ගිහිපැවිදි උගත්තු මුන්වහන්සේ සමඟ සාකච්ඡාදියෙහි යෙදීමෙන් ධර්මශාස්ත්‍ර විෂයයන්හි නොඑක් ගැටලු තැන් නිරාකරණය කරගත්තාහුය. සිංහල මිලින්ද ප්‍රශ්නය වැනි පැරැණි පොත් සංශෝධනාදියෙහි දී මුන් වහන්සේ උපකාර වූ බව ඒ ග්‍රන්ථ ශෝධකවරු සඳහන් කළහ. මුන්වහන්සේ ප්‍රවෘත්තිපත්‍ර සඟරාවලට වරින්වර ලියන ලද ධර්මශාස්ත්‍රිය ලිපි රාශියකි. ඒවා උගතුන්, විචාරකයන් විසින් ඉතා අගය කරනු ලැබෙයි. බෞද්ධදර්ශනය හා භාරතීය දර්ශන ගැන විශේෂ අවබෝධයක් ලත් මුන්වහන්සේ සුපේශල ශික්ෂාකාමී වූ සංඝපිතෘවරයකු වශයෙන් ද මහත් ගෞරව සම්මානයට පත්වූහ. විද්‍යෝදය විද්‍යාලංකාර යන පිරිවෙන්හිත් ප්‍රාචීන භාෂෝපකාර සමිතියේත් විභාග පරීක්ෂකවරයකු වශයෙන් ක්‍රියා කළ මුන්වහයන්සේ ප්‍රාචීන භාෂෝපකාර සමිතියේ ගෞරව සාමාජිකයෙක් ද වූහ. භදන්තාචාර්ය තෙල්වත්තේ ශ්‍රී අමරවංශ ස්වාමීන්ද්‍රයෝ 1949 දී ගෝතමී විහාරයේ දී අපවත් වූහ.
කර්තෘ:කතලුවේ ධර්ම ශ්‍රී ස්ථවිර
(සංස්කරණය:1963)
