තන්හෝවා

(Thanh Hóa). උතුරු වියට්නාමයේ මෙනම් දරන පළාතේ අගනුවරයි. එහි ආර්ථික, දේශපාලන, සංස්කෘතික, අධ්‍යාපන සහ විනෝදාස්වාදය සැපයීමේ පහසුකම් ඇති ව ඓතිහාසික වශයෙන් ගොඩනැඟුණු ප‍්‍රධාන මධ්‍යස්ථානයයි. හැනෝයිහි (බ.) සිට දකුණු දෙසට වන්නට කිමී. 137ක් දුරින් රතු නදියේ (රතු නදිය බ.) ඩෙල්ටාවෙන් (ඩෙල්ටාව බ.) දකුණට වන්නට මා නදියේ (බ.) අතු ගංගාවක පිහිටියේ ය. උතුරු-දකුණු දිශානුගත ව දිවෙන හැනෝයි සහ හෝ චි මිං (සයිගෝන්) (බ.) නගර යා කරන දුම්රිය මාර්ගය ඇතුළු ප‍්‍රවාහන මාර්ග මඟින් අගනුවර හා සම්බන්ධ වේ. දියුණුවෙමින් පවතින වෙළෙඳ හා කාර්මික මධ්‍යස්ථානයකි.

ලා ඕසයෙන් ආරම්භ වන මා සහ චූ ගංගා නැගෙනහිර දෙසට මෙම නගරබද ප‍්‍රදේශ හරහා ගලාගොස් ටොන්කින් බොක්කෙන් (බ.) මුහුදට වැටේ. වනාන්තරවලින් සපයා ගනු ලැබෙන ද්‍රව්‍ය සහ කෘෂි නිෂ්පාදනයන්ගෙන් පොහොසත් මෙම ප‍්‍රදේශයේ පොස්පේට් (බ.) නිධි ද ඇත. කපු, දුම්කොළ සහ රටකජු යන වාණිජ භෝගවලට අමතර ව 1976 සිට බතල, ජූට්, මල්බෙරි, තෘණ වර්ගයේ සපුෂ්පිත ශාක (rushes) සහ බඩඉරිඟු වගා කෙරේ. 2013 වාර්තාවනට අනුව, නාගරික ආර්ථිකයේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 7.6%ක් කෘෂිකාර්මික අංශයෙන් සැපයෙන අතර කාර්මික අංශයෙන් 46%ක් ද සේවා අංශයෙන් 46.4%ක් ද සැපයේ. ලෙ මොංල ඩිං හුවෝංග් ආදි කර්මාන්ත කලාප තුනකි. වාර්ෂික ආර්ථික වර්ධන වේගය 15% (2013) කි.

ලෝකඩ යුගයට අයත් පුරාවස්තු (artifacts) ඩොන්ග් සොන්හි කැණීම්වලින් සොයාගෙන තිබේ. ඓතිහාසික ව මෙම නගරය අයත් ප‍්‍රදේශය ලේ රාජවංශයේ කේන්ද්‍රස්ථානය බවට පත් ව තිබිණ. එම රාජවංශයේ සොහොන් ගැබ් ලැම් සොන්හි වෙයි. චීනයේ මින් රාජවංශයේ ආක‍්‍රමණයට එරෙහිව වියට්නාම ජාතික වීරයකු වශයෙන් සම්භාවනාවට පාත‍්‍රවන ලේ ලෝයි (Lê Lợi) නායකත්වය දුන් කැරැල්ලේ කේන්ද්‍රස්ථානයයි. 1945 දී දෙවන ලෝක සංග‍්‍රාමය නිමවීමෙන් පසු වියෙට් මිං (Viet Minh) හමුදාවේ බලකොටුවක් බවට පත්විය. එනයින් දෙවන ඉන්දුචීන යුද්ධය ලෙස හැඳින්වෙන වියට්නාම් යුද්ධයේ දී (වියට්නාමය ඉතිහාසය බ.) නිරන්තරයෙන් ඇමෙරිකානු ගුවන් හමුදාවේ උපායමාර්ගික බෝම්බ ප‍්‍රහාරයනට ලක්විය. 'මකර මුඛ' නමැති පාලම ආසන්නයේ පිහිටීම හේතුකොට ගෙන මෙකී යුද සමයේ දී මෙම නගරය ප‍්‍රකට විය. එකල මුළුමනින් විනාශපත් මෙය පසුව ප‍්‍රතිස්ථාපනය කෙරිණ. මෙහි නුබ ගැබෙහි දී ඇමෙරිකානු ගුවන් යානා රාශියක් ද බිම හෙළනු ලැබිණ.

ඝර්ම කලාපික මෝසම් දේශගුණයක් සහිත මෙම නගරයෙහි උණුසුම් (අප්‍රේල්-ඔක්තෝබර්) සහ ශීත (නොවැම්බර්-මාර්තු) ලෙස ප‍්‍රධාන ඍතු දෙකක් බලපවත්වයි. මධ්‍ය වාර්ෂික උෂ්ණත්වය සෙ.අ. 23.3-23.6ක් වේ. විවිධ දිශානතීන් ඔස්සේ හමන මෝසම් සුළං ධාරා තුනක බලපෑමට මෙම නගරය නතු වේ.

කණ්ඩායම් වශයෙන් පැමිණි අභිගුණ්ඨික ගෝත‍්‍රිකයින් ස්ථාවර ව මෙහි පදිංචි කරවීමේ ප‍්‍රතිපත්තියක් රජය අනුගමනය කරයි. 2012 දී නගර ප‍්‍රදේශය පුළුල් කිරීමෙන් පසු නාගරික පාලන බල ප‍්‍රදේශ 37කින් සමන්විත වේ. ඉනික්බිති උතුරු මැද ප‍්‍රදේශයේ වෙරළ තීරයේ පිහිටි වැඩි ම ජනගහනයෙන් යුතු නගරය බවට පත්විය. ජනගහනය 406,550 (2014)කි. 2030 දී අපේක්ෂිත ජනගහනය 800.000කි.

කර්තෘ: රන්ජන දේවමිත‍්‍ර සේනාසිංහ

(සංස්කරණය නොකරන ලද-2022)