සාගත තෙර
ගෞතම බුද්ධ ශාසනයෙහි අසූ මහා ශ්‍රාවකයන් අතුරෙහි ලා සැළකෙන මුන්වහන්සේ තේජෝධාතු සමාපත්තියට සමවැඳීමෙහි සමත් භික්ෂූන් අතර (තේජෝධාතුකුසලානං) අගතැන් ලැබූහ. මුන්වහන්සේගේ ඉපැදීම දෙමාපියනට සුභ සිද්ධියක් විය. සාගත (යහපත් පැමිණිම)යි නම් කරනු ලැබූයේ එහෙයිනි. කලක් බුදුන්ගේ පෞද්ගලික උපස්ථායක වශයෙන් කටයුතු කළ මේ තෙරුන් වැඩිකොට ම ජනාදරයට පාත්‍ර වූයේ සිය ඍද්ධිබලය හේතුකොට ගෙන ය. බිම්බිසාර රජතුමා ද මුන්වහන්සේ කෙරෙහි බෙහෙවින් පැහැදී සිටියෙකි.
සැවැත් නුවර බමුණු කුලයක උප්පත්තිය ලැබූ හෙතෙම බුදුන්ගේ බණ අසා, පැහැදී මහණ විය. පසුව අෂ්ට සමාපත්ති උපදවා එහි නිපුණ වූයේ ය. බුදුරදුන් සමීපයෙහි ඍද්ධිබල දක්වා බොහෝ දෙනා තුළ ප්‍රසාදය ජනිත කරලූ සාගත තෙරණුවෝ ඒ පිරිස අබියස දී ම බුදුරදුන්ට ගෞරව ප්‍රණාම දක්වා ශාස්තෘ ගෞරවය පළ කළහ.
එකල්හි කොසඹෑ නුවර සමීපයෙහි අම්බතිත්ථ නම් ප්‍රදේශයේ එක් දරුණු නාග රාජයෙක් විය. ඔහුගෙන් ප්‍රදේශවාසීන්ට බොහෝ උවදුරු පැමිණියේ ය. වර්ෂා කාලයෙහි පවා වැසි නැති විය. එහෙයින් ම ගොවිතැන් විනාශ වූයේ ය. මෙයින් තැති ගත් ගම්වැසි‍යෝ ඔහුගේ උවදුරුවලින් මිදෙනු වස් බලි තොවිල් ආදිය පවත්වා ඔහුගේ වාසය සඳහා වෙන ම ස්ථානයක් ද පිළියෙළ කළහ.
මේ පුවත ඇසූ සාගත තෙරණුවෝ එහි වැඩ තමන් වහන්සේගේ ඍද්ධි බලයෙන් නා රජු දමනය කළේ ය. ඉක්බිති නා රජතෙම තෙරුන් කෙරෙහි පැහැදී තෙරුව්න සරණ ගියේ ය. එතැන් පටන් ගම් වැසියෝ උවදුරු බියෙන් මිදුණාහ. මේ ඇසූ කොසඹෑ නුවරුන් විසින් තෙරුන් වහන්සේ මහත් භක්ත්‍යාදරයෙන් පිළිගනු ලැබුහ.
ඡබ්බග්ගිය භික්ෂුන්ගේ වචනය ඇදහූ ගම් වැස්සෝ වරෙක උන් වහන්සේට මත්පැන් වර්ගයක් පානය කිරීමට දුන්හ. එයින් මත් වූ තෙරුන් බුදුන් වෙතට ගියේ ද සිහියක් නැති ව ය. එහෙත් වෙරි සිඳුණු කල්හි සියලු විස්තර දැන සංවේගයට පැමිණි සාගත තෙරණුවෝ බුදුන් ක්‍ෂමා කරවා ගත්හ. පසුව විදසුන් වඩා රහත් වූහ. මේ සිද්ධිය අරභයා බුදුරජාණන් වහන්සේ සුරාපානයෙහි ආදීනව දැක්වෙන සුරාපාන ජාතකය දේශනා කොට වදාළහ. බුදුන් විසින් මත්පැනින් වැළකීමේ විනය නීතීය පනවන ලද්දේ මේ සිද්ධිය මුල් කරගෙන ය.
මේ තෙරුන් තේජෝධාතු සමවතට සමවැදීමේ සමත් (තේජෝධාතු කුසල) භික්ෂූන්ගේ අග්‍රස්ථානය ප්‍රාර්ථනා කළේ පදුමුත්තර කාලයේ ය. මුන් වහන්සේ විසින් දේශිත ගාථා සමූහයක් අපදානපාළියෙහි දක්නට ලැබේ.
(කර්තෘ: ජයන්ත විමලසේන: 1957)
(සංස්කරණය නොකළ)
