ධූර
'ධූර'(සංස්.) හෙවත් 'ධුර' (පාළි) ශබ්දය වියදඬු, අධිකාර (තනතුරු), වීර්ය, ප්‍රධාන, සමීප යන අර්ථයන්හි භාවිත වේ. "යුගෙධිකාරෙ විරියෙ ප්‍රධානෙ වාන්තිකෙ ධුරො" යනු අභිධානප්පදීපිකායි. ග්‍රන්ථ ධූරය, විදර්ශනා ධුරයයි ශාසනික ධුර දෙකකි. මෙදෙක සසුන් බර ඉසිලීමට වහල් වන බැවින් යුගාර්ථයෙහි ද ශාසනික තනතුරු වන බැවින් අධිකරාර්ථයෙහි ද ගත මැනවි.
1.ග්‍රන්ථධූර
ස්වකීය ප්‍රඥාවට අනුව නිකාය එකක් දෙකක් හෝ පිටකත්‍රයෙහි එන සියලු බුද්ධ වචනය උගෙන දැරීම, කීම, වණපොත් කිරීම, ග්‍රන්ථ ධුර නම්.
2.විදර්ශනාධූර
ප්‍රාන්ත සෙනාසනයන්හි ඇලුණු සැහැල්ලු පැවැතුම් ඇතියහු විසින් ආත්මභාවයෙහි ක්ෂය, ව්‍යාය පිහිටුවා බවුන් වඩා අනිත්‍ය, දුඃඛ, අනාත්ම බව ප්‍රත්‍යක්ෂ කොට ගෙන අභීතවයට පැමිණීම විදර්ශනා ධුර නම්. අනිත්‍ය, දුක්ඛ, අනාත්ම ලක්ෂණ වෙසෙසින් දැකීම, දැනීම, අවබෝධ කිරීම යනු 'විදර්ශනා' ශබ්දයාගේ අර්ථයයි (ධම්මපදට්ඨකථා 4 පිටුව).
(සංස්කරණය නොකළ)
