නාමාවලිය (පුරාණ)
නාමාවලිය (පුරාණ)
පහළොස්වන සියවසට අයත් සිංහල පද්‍යමය නිඝණ්ටුවක නමයි. ග්‍රන්ථාරම්භයෙහි හා ග්‍රන්ථාවසානයෙහි කර්තෘ විසින් මෙයට යොදන ලද්දේ නාමාවලිය (3 සහ 286 පද්‍ය) යන නාමයයි. 1778 දී මාතර රතන නම් තෙරකෙනෙකුන් විසින් නව නාමාවලිය නම් නිඝණ්ටුව ලිවීමෙන් පසු මෙයට පුරාණ නාමාවලිය යන දෙවන නාමය එය මුද්‍රණයෙන් ප්‍රකාශයට පත් කළ එච්. ජයතිලක ආදී සංස්කාරකයන් විසින් යොදන ලද්දේ ය. නාමාවලිය (නම් වැළ) යන්න රත්නාවලී, පූජාවලී ආදී සාම්ප්‍රදායික වූ ග්‍රන්ථ නාමයන්ට අනුකූලව (‘නාම+ආවලී’ යන සකු වදන් සන්ධි කොට) නිපදවන ලද සමස්ත පදයෙකි.
මෙහි කතුවරයා ජයවර්ධනපුර කෝට්ටේ සවන සිරි පැරකුම්බා මහරජුගේ රාජ සභාඝ ද සන්නස් ලියන මැති ය. ඔහු නන්නුරු තුන්මිණි සන්නස් මැතිඳු සඳ (286 ප.) යයි මෙහි පද්‍ය ගත කොට ඇත. කෝට්ටේ රාජකීය සන්නස් රැසක් රාජ නියමයෙන් සම්පාදනය කොට සිය නමින් නිකුත් කළ මොහු සැලළිහිණි සන්දේශයෙහි ‘ගරුතර නන්නුරු තුනයා නමැති මැති’ (96 ප.) යැයි සඳහන් ය. සිරි පැරකුම් රජුගේ දූ වන ලෝකනාථා (උළකුඩය) දේවියගේ සැමියා වූ මොහු රජුගේ බෑණනුවෝ ය.
පද්‍ය දෙසිය අනූ හයකින් හා තුදුස් වගකින් ද මුල අග විඥප්ති පද්‍ය පහකින් ද යුතු සම්පූර්ණයෙන් ම පද්‍යමය වූ මේ කෝෂ ග්‍රන්ථය ලියැවුණේ පාදාන්ත එළිසමය සහිතව මාත්‍රා දහඅටින් බැඳුණු සමුදුර ගොස් විරිතිනි. ග්‍රන්ථාරම්භයේ දී ග්‍රන්ථ පරමාර්ථය දක්වන කතුවරයා “ලෝ වැඩ පිණිස පොරණැදුරන් මෙතින් මතින් කළ නම්”, පාලියෙන් යුතු නිසාත් ඒවා (සිංහලයට නඟා) කවි නොකළ නිසාත් මේ සිංහල නාමාවලිය පද්‍යයෙන් ලියන්නේ එය වනපොත් කර වියත් බව ලබනු සඳහා යයි පවසයි.
“ලෝ වැඩ පිණිස පොරණැදුරන් මෙතින් කළ
නම් පාළියෙන් යුත් බැව්නුදු කවි නෙකළ
වනපොත් කර වියත් බැව් වන ලෙස ල කළ
පද බැඳ කියමි නාමාවලිය සිංහල (3 ප.) යනුවෙන් ග්‍රන්ථාරම්භයේ සඳහන් කරයි.
මෙයින් ඉතා වැදගත් කරුණු කිහිපයක් අනාවරණය වේ. එකක් නම් මෙයට පෙර පද්‍යමය සිංහල කෝෂග්‍රන්ථය මෙරට නොවූ බවත් මේ (පුරාණ) නාමාවලිය පද්‍ය මාධ්‍යයෙන් ලියැවුණු ප්‍රථම සිංහල කෝෂග්‍රන්ථ බවත් ය. අනෙක පොරණැදුරන් ලෝ වැඩ පිණිස පාළි භාෂාවෙන් හා පාළි පද්‍ය මාධ්‍යයෙන් ලියූ නිඝණ්ටු මෙරට පැවැති බව ය. මෙය පද බැඳ (පද්‍ය මාධ්‍යයෙන්) ලියන්නේ ද, කට පාඩම් කර ගැන්මටත් එමඟින් (පද්‍ය බන්ධනයෙහි හා අර්ථ ව්‍යාඛ්‍යාන විෂයෙහි) ව්‍යක්තභාවය හෙවත් භාෂා විශාරදත්වය වර්ධනය කර ගැනීම සඳහාත් ය. මෙය ලියන ලද්දේ පද්‍ය කාව්‍ය නිර්මාණය සඳහා යයි කෙළින් නොකියතත් එය ද සමුදායාර්ථ වශයෙන් හැඟේ.
මේ අනුව පද්‍යමය ප්‍රථම සිංහල කෝෂ ග්‍රන්ථය මෙය නම්, කෝට්ටේ යුගයේදී ම (සවන) සිරි සඟබෝ සිරි පැරකුම්බා මහරජු තමාම ලියූ බව කියනා (වියත පැරකුම්බා සිරිසඟබෝ නර පවර, සියබස් නම් රුවන්මල් පැහැයුම් වස් කෙළේ මේ රුවන්මල් නිඝණ්ටුව, ධර්මබන්ධු සං. - 1954, 750 ගීය) නාම රත්නමාලා නම් අනෙක් පද්‍යමය කෝෂ ග්‍රන්ථය මෙයට පසුව ලියූ බව පෙනේ. එහි ඇත්තේ පොත ලියූ වර්ෂය නොව තමා රජපත් බු.ව. 1953 (රාජ්‍ය වර්ෂ 1409) වසරයි.
එහෙත් දැනට වියතුන් පිළිගෙන ඇත්තේ, ප්‍රථම සිංහල නිඝණ්ටුව නාමාවලිය නොව, දඹදෙණි යුගයේ (13 ශ.ව.) අඥාත කතුවරයකු ලියා ඇති කාලය නොසඳහන් පියම්මල් නිඝණ්ටුව බවයි. එහි ප්‍රයුක්ත භාෂා ප්‍රයෝගය අනුව ඔවුන් මේ නිගමනයට බැස ඇත. සී.ආර්. ගොඩකුඹුරේ (SINHELESE LITERATURE, 1955 321-322) සහ පී.බී. සන්නස්ගල (සිංහල සාහිත්‍ය වංශය, 1961, පිටු 175-176) ආදී සාහිත්‍ය ඉතිහාසඥයෝ පියුම්මල දඹදෙණි යුගයේ රචිත ප්‍රථම කෝෂග්‍රන්ථය බව ඉඳුරා පිළිගනිත්. (ප්‍රයුක්ත භාෂා සන්දර්භයේ එන පුරණතර වෙනසට) අමතරව, පියුම්මල නාමාවලියට වඩා වෙනස් වන්නේ විශේෂයෙන් ගද්‍යයෙන් ලියූ කෝෂ ග්‍රන්ථයක් වූ හෙයිනි. මේ අනුව සිංහල ගද්‍යයෙන් ලියූ ප්‍රථම කෝෂ ග්‍රන්ථය දඹදෙණි යුගයේ (13 ශ.ව.) රචිත යයි පිළිගැනෙන පියුම්මල් නිඝණ්ටුවයි. එහෙත් සිංහල පද්‍ය මාධ්‍යයෙන් ලියූ ප්‍රථම කෝෂ ග්‍රන්ථය කෝට්ටේ යුගයේ (15 ශ.ව.) දී නන්නූරුතුන් මිණි සන්නස් මැති ලියූ මේ (පුරාණ) නාමාවලියයි. කෝට්ටේ සිරි පැරකුම් රජු ලියූ රුවන්මල තෙවැන්නයි.
අනුරාධපුර, පොළොන්නරු යුගවල නොපැවැති පියුම්මල නාමාවලිය ආදි ගද්‍ය පද්‍යමය කෝෂ ග්‍රන්ථ මාලාවක් සිංහල සාහිත්‍ය ක්ෂේත්‍රයට අලුතින් පිවිසි ප්‍රධාන සාධකය කුමක්ද? එකල ජනප්‍රිය ගී විරිත වෙනුවට මේ වන විට එළිසම සිව්පද රචනා ක්‍රමය ප්‍රධාන පද්‍ය මාධ්‍යය වශයෙන් අලුතින් සිංහල නිර්මාණ සාහිත්‍යයට ඇතුළුවීමයි. එළිසමය හා විරිත රැකීමට තෝරා ගත හැකි වන පරිදි පර්යාය වචන හැම ඒකරාශී කිරීම කාලීන අවශ්‍යතාවක් විය.
මාඝාක්‍රමණ භීතියෙන් දකුණු දඹදිව චෝල පාණ්ඩ්‍යාදී ද්‍රවිඩ රාජ්‍යවලට ගොස් සිටි සිංහල භික්ෂූන් වහන්සේ මෙකල යළිත් මෙරටට වැඩම කරවා ගත් බවත් ඔවුන්ගෙන් සාහිත්‍ය පෝණෂය සිදු වූ බවත් ඓතිහාසික ජාතක පොත ආදියේ සිට භාෂා සන්දර්භයන්, ගඩලාදෙණි, ලංකාතිලක ආදියේ වාස්තු නිර්මාණ ආදියත්, පෙර ශ්‍රී විරිත වෙනුවට නව එළිසම පද්‍ය බන්ධනයක් මේ ද්‍රවිඩ ආභාසයෙහි ප්‍රතිඵලය. (ද්‍රවිඩ එළිසම ක්‍රමයේ බලපෑම ගැන නිදර්ශන වැලිපටන්විල ශ්‍රී දීපංකර - මයුර සන්දේශය, විද්‍යාසාර, 2454, විඥප්ති v පිට)
මේ අනුව පාද සතරේ ආදී අවසාන වශයෙන් සමාන අකුරු යොදා කැරෙන එළිසම පද්‍ය ග්‍රන්ථ නිර්මාණයට අත්‍යාවශ්‍ය පසුබිම් වශයෙන් පළමුවරට සිංහලයෙන් කෝෂග්‍රන්ථ ලියැවෙන්නටත්, කෝට්ටේ යුගය වන විට එළිසම පද්‍ය මාධ්‍යය වඩ වඩා ජනප්‍රිය වීම නිසා වනපොත් කිරීමේ පහසුව සඳහා කෝෂග්‍රන්ථ කිහිපයක් මෙසේ පළමුවරට පද්‍ය මාධ්‍යයෙන් බිහිවන්නටත් පටන් ගත් බව පෙනේ.
කෝට්ටේ යුගයේ දී පළමුවරට පද්‍ය මාධ්‍යයෙන් නිඝණ්ටු ග්‍රන්ථ බිහිවීමට පෙර ඒවා පාලි පද්‍ය මාධ්‍යයෙන් තුබූහයි පැවසූ නාමාවලි මතය නිවැරදි බව පොළොන්නරු යුගයේ (12 ශ.ව.) දී පොළොන්නරුවේ ජේතවන විහාරවාසී මුගලන් තෙරුන් ලියා ඇති අභිධානප්පදීපිකා නම් පද්‍යමය පාළි නිඝණ්ටුවෙන් හා සමකාලීන යයි පිළිගන්නා (SL.P.331) නිඝණ්ටු සන්නයෙන් ද තහවුරු වේ. එපමණක් නොව, පාළි අභිධානප්පදීපිකාවේ ආකෘතිය, සැලැස්ම හා සුදුසු පාලි වචන ද සිංහල තද්භව රූපවලින් යොදා මේ සිංහල නාමාවලිය පද්‍ය මාධ්‍යයෙන් සිංහලයට සුදුසු පරිදි සකසා ලියා ඇති බව ද තුලනාත්මකව බැලූ විට පෙනෙන සත්‍යයකි. නාමාවලිය (1 සගවග 4-5 ප.)
බුදුරුවනට :-
සවණ, සතර, මරුරුපු, මොකැදුරු මුනිඳු
සමතැස්, පසැස්, දියබප්, දසබල දිනිඳු
සමන්, බඳුරු, සිරිගන, ලොවශ් සුගතිඳු
නරදම්සැරි, විනා, දම්රද, සුගත් බුදු
තිලෝගුරු, ලොවිඳු, සිදු සවැති සිරිමත්
දියනා, තිලෝනා, දින නම්ලු හැම සුගත්
ගෞතම බුදුන්ට :-
“මහමායා, තෙනේ, සෑසී, ගොයුම් ගොත්
සෑමුනි, සිදුහත් නම් වේය, අප සුගත්”
අභිධානප්පදීපිකා (සුභූති සංස්. 1938, 3-1)
බුදුරජ (32) :-
“බුද්ධෝ, දසබලෝ සත්ථා සබ්බඤ්ඤු, දීපදුත්තමෝ
මුනින්දෝ, භගවා නාථෝ චක්ඛුමා’ංගීරසෝ මුනි
ලෝකනාථෝ, නධිවරෝ මහේසී (ච) විනායකො
සමන්ත චක්ඛු සුගතෝ භූරිපඤ්ඤෝ (ච) මාරජි
නරසීහෝ නරවරෝ ධම්මරාජා මහාමුනි
දේවදේවෝ ලෝකගරු ධම්මස්සාමි තථාගතෝ
සයම්භු සම්මා සම්බුද්ධෝ වරපඤ්ඤෝ (ච) නායකො”
ගෞතම බුදුරජ (7) :-
ජිනෝ සක්කෝ (තු) සිද්ධත්ථෝ
සුද්ධෝදතී (ච) ගොතමෝ
සක්‍යසීහෝ (තථා) සක්‍ය
මුනිච’ච්චබන්ධු (ච)”
නාමාවලියට පෙර ගද්‍යයෙන් ලියැවුණු පියුම්මල් නිඝණ්ටුවට ද, අනතුරුව ලියැවුණු මේ නාමාවලියට ද ආදර්ශ වී ඇත්තේ එකම මූලාශ්‍රයකි. මේ පාළි “අභිධානප්පදීපිකාවයි පියුම්මලෙහි ද” බුදු, මුනිඳු ... පසතුර යනුවෙන් බුද්ධ පර්යාය වචන තිහ මෙසේම දක්වා ඇත. පියුම්මලෙහි ගෞතම බුදුන්ගේ පර්යාය නාම මෙහි ද එන අයුරින් ගද්‍යයෙන් දක්වා ඇත්තේ මෙසේ ය,
“සිදුහත්, ගොයුම් ගොත්, සෑසි, ගොයුම්, සැහැමුනි, මහමායා දේවි තෙනෙ යන මේ ශබ්ද සය ගෞතම බුදුන්ට නම්" (බටුවන්තුඩාවේ, 1892, පිට 1) මින් පැහැදිළි වන්නේ, (12 ශ.ව.) පොළොන්නරු යුගයේ ලියවුණු මුගලන් හිමියන්ගේ අභිධානප්පදීපිකා නම් පාළි නිඝණ්ටුව අනුසාරයෙන් සිංහල තබව වචන වැඩි වශයෙන් යොදා ගනිමින් සම ආකෘතියෙන් යුතුව, මේ නව විෂය ග්‍රන්ථ ශාඛාව සිංහලයන්ගෙන් නිපදවන ලද බවයි. එහෙත් මේ සියල්ලට පූර්වාදර්ශය වී ඇත්තේ භාරතීය බෞද්ධාචාර්යවරයකු වූ අමරසිංහයන් ලියූ ලංකාවේ පොළොන්නරු යුගයට පෙර සිට ජනප්‍රිය වූ නාමලංගානුශාසන නම් අමරකෝෂය හා එයට මෙරට ලියවුණු අමරසිංහ සන්නෙ, ආදී සංස්කෘත නිඝණ්ටු සම්ප්‍රදාය බව අමරකෝෂයෙහි එන “සර්වඥ: සුගතෝ බුද්ධෝ” ආදී වශයෙන් වූ සම ආකෘතියෙන් සනාථ වේ.
(කර්තෘ: විමල විජයසූරිය)
(සංස්කරණය නොකළ)
