අවු පහර
අවු පහර හෙවත් උෂ්ණජ්වරය යනු තද රස්නය නිසා හටගන්නා උණ සහිත වූ රෝගයකි. රස්නයට නුපුරුදු නීරෝගී තැනැත්තකු තද රස්නය ඇති ප්‍රදේශයකට ගිය හොත් ඔහුගේ ශරීරයෙහි යම් යම් වෙනස් කම් ඇතිවෙයි. මුලින් ම සිදුවන්නේ බාහිර රුධිර නාලිකා පළල්වීමයි. ඒ පළල්වීමෙන් සම කරා ලේ ගමන් කිරීම වැඩි වේ. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් ඩහදිය දැමීම වැඩි වෙයි. මෙය අවශ්‍යයෙන් ම සිදුවිය යුත්තකි. ඩහදිය දැමීමෙන් ශරීරයෙහි උෂ්ණත්වය අඩු වන්නේය. ඩහදිය දැමීම අඩු නොවී යෑමෙන් ලෙඩ හටගනී. ඩහදිය දැමීම නැවතුණු විට උෂ්ණප්වරය නමැති මාරක රෝගය සෑදෙයි.
අවු රස්නය, ගිනි රස්නය ආදි වශයෙන් රස්නය විවිධාකාරය. අවු රස්නයෙන් සෑදෙන රෝගයට අවු පහර යන නම ව්‍යවහාර කරනු ලැබේ. මේ රෝගය බොහෝ කොට සෑදෙන්නේ තද රස්නය නුපුරුදු අයටය. එය ගෑනු පිරිමි දෙපක්ෂයට ම සෑදේ. අවු රස්නය, ගිනි රස්නය, යන්ත්‍ර රස්නය යනාදියට බෙහෙවින් භාජන වන්නේ පිරිමින් හෙයින් ඔවුන්ට මෙම රෝගය වැඩියෙන් සෑදේ. රස්නයට නුපුරුදු හෙයින් කුඩා ළමයින්ටත් ශක්තිය අඩු හෙයින් වෘද්ධයන්ටත් මේ රෝගය ලෙහෙසියෙන් සෑදේ. සුළං නැති ස්ථානවලදීත් මෙය හට ගනී.
මේ රෝගය බොහෝ විට සෑදෙන්නේ හදිසියෙනි. සමහරකුට රෝගයට කලින් හිසේ කැක්කුම, කරකැවිල්ල, වමනය, ඔක්කාරය සහ තද පිපාසය ද ඇති වන්නට පුළුවන. රෝගයේ දී මුලින් ම දැනෙන්නේ ඇඟේ රස්නය සහ ඩහදිය අඩු බවය. ඉක්බිති සම වියළී ශරීරය අප්‍රාණික වෙයි. රස්නය වැඩියෙන් වැදුණු ශරීර කොටස රතු වෙයි. ඒ සමඟ ම තද උණක් ද හට ගනියි. උණ නිසාත් ශරීරයෙහි කොටසක් රතු වී තිබෙන නිසාත් රෝගියාට "මහසෝනා ගසා ඇතැ"යි ගම්මු කියති. උණ 107°–108° ට නඟින්ට පුළුවන. ඇඟේ මස් නටන්නට පටන් ගනී. වළිප්පුවක් සෑදෙයි. වැඩි වේලා යන්ට මත්තෙන් උණවිකාර වී රෝගියා කලබල කරයි. අනතුරුව ඉක්මනින් සිහි නැති වී මූර්ජා වී රෝගියා මරුමුවට පත් වේ. රෝගයෙහි විශේෂ ලක්ෂණ නම් තද උණ, වියළි සම සහ ඉක්මනින් සිහි නැතිවීමත්ය. උණ 106° ට අඩු නම් අයිස් වතුරෙන් තෙමු රෙද්දක් පොරවා, ජනෙල් දොරවල් ඇර පංකාවක් තිබෙන කාමරයක රෝගියා තැබිය යුතුය. උණ 106°ට වැඩි නම් අයිස් වතුරෙන් රෝගියා නෑවිය යුතුය. උණ 103°ට අඩු වූ පසු රෝගියා හොඳට වාතාශ්‍රය ඇති කාමරයක දවස් ගණනක් ඇඳෙහි තැබිය යුතුය. අඩු පහරට අයිස් වතුර ප්‍රශස්තයි.
(සංස්කරණය: 1965)
