දෙපත් නයා

සත්ත්ව විද්‍යාත්මක ලෙස Cylindrophis maculatus යන නමින් හඳුන්වනු ලබන සර්ප විශේෂයකි වන මොව්හු ශ්‍රී ලංකාවට ඒක දේශීය වේ. මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 4,000ක් පමණ උස ප්‍රදේශ දක්වා ජීවත් වේ. ඉතා කෙටි වලිගයක් සහ සිලින්ඩරකාර සිහින් දිග දේහයක්සහිත සර්පයෙකි. ඇස් ඉතා කුඩා ය. පෘෂ්ඨිය පැත්ත තැඹිලි පැහැයන් ගන්නා දේහයේ අන්වායාම ව හා හරස් අතට පිහිටි කළු ඉරි දක්නට ලැබේ. උදරීය පැත්ත සුදු පැහැති ය. මොවුන් ආදි සර්ප කාණ්ඩයක් ලෙස සැලකේ. ශ්‍රෝණ මේඛලාව හා අපර ග්‍රන්ථයේ අවශිෂ්ඨ වූ කොටස් දේහය තුල පිහිටයි. දේහය දෙකෙලවරම බොහෝ දුරට සමාන ය. දෙපත් නයා යන නම ලැබී ඇත්තේ ද එබැවිනි. මොවුන්ට විෂ ග්‍රන්ථි ඇති නමුත් මිනිසාට විෂ නැත.

දිරා යන කඳන් සහ රොඩු බොඩු තුළ ජීවත් වන මොවුන් යැපෙනුයේ බිම් පනුවන් හා කෘමීන් මත ය. තැති ගත් විට හිස පොළව මත තබා වලිගය ඉහලට ඔසවා චලනය කරයි. සමහර විට මේ අවස්ථාවේ දී ගුදයෙන් සහ පැහැති තරලයක් ද නිකුත් කරයි. මෙය ආරක්ෂාව සඳහා ඇති යාන්ත්‍රණයකි. දෙපත් නයා අණ්ඩජලාබජ ය. ගැහැණු සතෙක් පැටවුන් 2 - 15 දක්වා ප්‍රමාණයෙන් බිහි කරයි. ශ්‍රි ලංකාවෙන් වාර්තා වී ඇති සමහර දෙපත් නයි සෙ.මී.70ක් පමණ දිගු වෙති.

Reptilia වර්ගයේ Squamata ගෝත්‍රයේ Serpentoidea උපගෝත්‍රයේ Anilidea කුලය යටතේ මොව්හු වර්ගීකරණය කෙරෙනු ලැබෙති.

ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ

Deraniyagala, P. E. P, 1955. A Colored Atlas of Some Vertebrates From Ceylon, Vol 3 - Serpentoid Reptilia 121 pp. The Ceylon National Museums Publication

(කර්තෘ: එම්.ජේ.එස්. විජයරත්න)

(සංස්කරණය නොකළ)