දේවශර්මන්-2
පඤචතන්ත්‍රයේ පළමු තන්ත්‍රය වන මිත්‍රභේදයේ සිවු වන කථාවෙහි ධනාශාවෙන් මැඩුනු දේවශර්මන් නමැති පරිබ්‍රාජකයෙකු ගැන සඳහන්වේ. යමකට දැඩිව ආශා කිරීමේ දෝෂය, අවිශ්වාසයන් කෙරෙහි විශ්වාසය තැබීමේ වරද හා විචාර බුද්ධියෙන් තොරව කටයුතු කිරීමෙන් පශ්චාත්තාපයට පත් වන බව ද ධ්වනිත කිරීමට මෙම කථාව රචිත බව පෙනේ. කථාව සැකෙවින් මෙසේ ය: එක් විවේක ප්‍රදේශයක වූ ආශ්‍රමයක දේවශර්මන් නම් වූ පරිභ්‍රාජකයෙක් විසී ය. කලක් ගත වන විට සැදැහැවතුන්ගෙන් ලද පුද පිරිකර විකිණීම නිසා ඔහු ළඟ ලොකු මුදලක් එකතු විය. ඉන්පසු කිසිවෙකු කෙරෙහිත් විශ්වසය නොතැබූ හේ මේ ධනය පොදියක් කර බැඳ කිසිල්ලෙහි තබා රැකීමට පුරුදු විය. පරධනය පැහැරගන්නා වූ ආෂාඪභූති නම් වූ චෞරයෙක් තවුසාගේ ධනය ගැනීමේ අදහසින් උපායක් කල්පනා කර තවුසා කරා පැමිණ ඔහුට වැඳ අතිමහත් ගෞරවයක් දක්වා තමන් නිසරු වූ සසර කතරෙහි දොස් දැක කලකිරී පැවිදි වීම සඳහා තවුසා කරා පැමිණි බැව් දැන්වී ය. පූර්ව වයසෙහි සංවර වූ තැනැත්තා නියම වශයෙන් ම ප්‍රශාන්ත පුද්ගලයෙකැයි කල්පනා කළ තවුසා ඔහු කෙරෙහි පැහැදී ඔහු පැවිදි කළේ ය. එහෙත් රාත්‍රිය තාපසාරාමය තුළ ගත කිරීමට ඔහු ශිෂ්‍යයාට ඉඩ නොදුන්නේ ය. තවුසා ගලෙන් බිත්ති බැඳ ශක්තිමත් තාපසාරාමයේ දොර වසාගෙන නිදාගත් අතර ශිෂ්‍යයාට පිටතින් වූ තෘණ කුටීරයේ ලැගුම් ගැනීමට නියම කැරිණ. සොරා ද චාටුවෙන් තවුසාගේ සිත් දිනා ගනිමින් කලක් තවුසා ළඟ විසුවත් ධනය පැහැර ගැනීමට ඉඩක් නොලද්දේ ය. දිනක් ගුරු ගෝල දෙදෙනා එක් ව ගමනක් යද්දී අතර මගදී හමු වූ ගංගාවක් ළඟ තවුස් පිරිකර මුදාහල තවුසා කාසි පොදිය ඒ අතර සඟවා ශිෂ්‍යයාට ඒවා මැනවින් රැකගන්නැයි පවසා ජලස්නානය සඳහා ගං දියට බටුයේ ය. අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජන ගත් සොරා කාසි පොදිය ද රැගෙන පසු නොබලා පලා ගියේ ය. තවුසා ගංදියෙන් ගොඩ විත් බලන විට සිය ශිෂ්‍යයා හෝ කාසි පොදිය දක්නට නොතිබිණි. සිදු වූ දෙය වටහාගත් තවුසා අතිශයින්ම මනස්තාපයට පත් විය.
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ
1. පඤචතන්ත්‍රය - 1 තන්ත්‍රය, 4 තන්ත්‍රය (යක්කඩුවේ ප්‍රඥරාම නාහිමි) 2. වන කථා - 1, මිතුරන් කෙටවීම. “විහින් කරගත් දේ” නම් කථාව
(කර්තෘ: අඥාතයි)
(සංස්කරණය නොකළ)
