දඹකොළ පටුන
මෙය පැරණි ලංකාවේ නැව්තොටක් වශයෙන් විශේෂ ස්ථානයක් ගත් ඓතිහාසික ස්ථානයකි. මේ නැව්තොට දෙවනපෑතිස් රජ සමයේ දී ක්‍රි.පූ. 247 දී වැදගත් නැව්තොටක් ලෙස පැවතුන බව ලංකාවේ ඓතිහාසික ග්‍රන්ථ වන වංශකථාවලින් හෙළිවන තොරතුරු අනුව අදහස් කළ හැකි වේ. දෙවැනිපෑතිස් රජතුමා තානාපතීන් ඇතුළු පිරිවර ධර්‍මාශෝක අධිරාජයා වෙත පිටත් කළේ මේ තොටුපළෙනි. ඒ ලෙසම ඔවුන් නැවත ලංකාවට පැමිණියේ ද මේ නැව්තොටින් ම බව එම ග්‍රන්ථ හෙළි කරයි.
ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේ වැඩමවා ගෙන පැමිණි සංඝමිත්තා තෙරණියන් ඇතුළු පිරිවර ජනයා ලංකාවට ගොඩබැස්සේ ද දඹකොළ පටුනෙනි. දඹකොළ පටුන නමින් හැඳින්වුණ පැරණි ලංකාවේ තිබූ අතිප්‍රසිද්ධ නැව්තොට යාපනයේ පිහිටි කන්කසන්තුරෙයි නම් වූ පෙදෙස අසල වූ සම්බිලිතුරෙයි නම් වූ ස්ථානය ලෙස කොඩ්රිංටන් මහතා විසින් සලකනු ලබයි.
දඹකොළ පටුනෙත් දේවානම්පියතිස්ස රජතුමා බෝධියක් රෝපණය කළ බව සඳහන් වෙයි. I විජයබාහු රජතුමා ද ජම්බුකොළ විහාරය ප්‍රතිසංස්කරණය කළ බව සඳහන් වෙයි. දේවානම්පියතිස්ස රජතුමා ම මෙහි තිස්ස මහා විහාරයක් තනවා ඇත. කණිට්ඨතිස්ස හා වෝහාරීකතිස්ස යන රජවරුන් මෙම විහාරය ප්‍රතිසංස්කරණය කළ බව සඳහන් වෙයි.
අනුරාධපුර යුගයේ දී අනුරාධපුරයේ සිට ජම්බුකොළ පටුන හෙවත් දඹකොළ පටුන වෙත මහා මාර්ගයක් පැවැති බව දේවානම්පියතිස්ස රජයේ රාජ්‍යෝදය සමයේ විස්තර දක්වන මහාවංශයේ ඇති තොරතුරු අනුව පැහැදිළි වේ. මුල් යුගයේ දී ඉන්දියාව හා ලංකාව අතර වූ ප්‍රධාන සම්බන්ධකම් දඹකොළ පටුනින් සිදු වූ බව පෙනේ. එහෙත් අනුරාධපුර නගරයට වඩාත් කිට්ටුවෙන් මහාතිත්‍ථ වරාය පිහිටීම නිසාත් එය ජනප්‍රිය වීම නිසාත් දඹකොළ පටුනේ පැවැති වැදගත්කම හීනවන්නට ඇතැයි සිතිය හැක.
(කර්තෘ: ජී.එච්. ආරියසේන)
(සංස්කරණය නොකළ)
