දළදා වරුණේ
බෞද්ධ ලෝකයාගේ පූජෝපහාර ලබමින් මහනුවර දළදා මාළිගයේ කරඬුව තුළ වැඩ සිටින දන්තධාතුන් වහන්සේ පිළිබඳ ඉතිහාස කරුණු සැකෙවින් දක්වමින් කළ කුඩා කවි පොතෙකි. කාව්‍ය කර්තෘ මේ කවට දුන් නමත් මේ කව කිරීමේ අරමුණත් 99 වන කවියෙන් මෙසේ හෙළි කරයි.
“ගවුතම මුනි දා ළකර කළේ මම
සවු සත සැමටම වැඩක් නිසා වම
මවු තම පිය සහ ගුරුවරයින් සැම
වෙවු සත මේ පින් අරගෙන සැනසුම
කවි 100කින් පොත මහාරකර තිබේ. එය ශතක කාව්‍යයක් ලෙසින් කරන ලද්දක් බව සිතන්නට කාරණයෙකි. එළු සිලොවින් බඳ දළදා අෂ්ටකයක් පොත අගට එක්කර තිබීම ඒ සිතිවිල්ල පිහිටුවාලන රුකුලක් වැන්නේ ය. දොන් සීමන් අප්පුහාමි නමැත්තකු කාව්‍ය කර්තෘ බවත් ඔහු සෙංකඩගල නුවරට පැමිණ සිටින අතර මේ පොත කළ බවත් 101 වග කවියෙන් කියයි. කාව්‍ය කාලය 19 වන සියවස විය හැකිය. 1897 දී මෙය මුද්‍රණය කරවා තිබේ. කළිඟුරට සිට ලක්දිවට දළදාව ගෙන ආ සැටිත් ඉන් පසු අනුරාපුරයෙහි වඩා හිඳුවා පුද පූජා කරනු ලැබූ එය කෝට්ටේට වඩම්මාගෙන අවුත් පුද පෙළහර පවත්වන සමයෙහි රට ගන්නට එන දෙමළ සතුරන්ගෙන් බේරා ගනු පිණිස නෙළුන්දෙණිය, දෙල්ගමුව, සඳගිරිය, කොත්මලේ, පුසුල්පිටිය යන තැන්වලින් සංකඩගල නුවරට වඩම්මාගෙන ආ සැටිත් ඒ ස්ථානයන්හි දී පෑ පෙළහැර නිසා ගම් බිම් පුද ලද සැටිත් සෙංකඩගල දී මේ බිම් පමණක් නොව රජබරණින් ද පුද ලත් සැටිත් පොතෙහි සඳහන් වෙයි. කර්තෘ එකල සිටි උගත් කවියන්ගෙන් එකකු බව සිතා ගත හැකි ය.
(කර්තෘ: ඩී.සී. දිසානායක: 1967)
(සංස්කරණය නොකළ)
