ආකාශගර්භ
ආකාශගර්භ වනාහි මහායාන බෞද්ධ විශ්වාසය අනුව ධ්‍යානි බුදුවරයන්ගෙන් පහළ නොවන්නාවූ ධ්‍යානි බෝධිසත්වයන් අට දෙනා අතුරින් එක් බෝධිසත්ව කෙනෙකි. මෙම බෝධිසත්වයන්ගේ සංකේතය හිරුය. බොහෝ ප්‍රතිරූපවලින් දැක්වෙන්නේ බෝසතාණන් සිට ගෙන සිටින ආකාරයයි. අත්වලින් විතර්ක සහ වරද යන මුද්‍රා දැක්වෙයි. දකුණු උරෙහි සූර්ය ලාඤ්ඡන පද්මයක් ද වම් උරෙහි පොතක් සහිත නෙළුම් මලක් ද වෙයි. ඉණෙන් පහළ කොටස නෙරි සහිත වස්ත්‍රයකින් වැසී ඇත්තේය. වම් උරෙහි සිට දකුණු උකුළ දක්වා වැටෙන සිනිඳු සළුවකි. හිසකෙස් උෂ්ණීෂයක් ලෙසින් සිටී. ඇතැම් විට හිසෙහි පලඳනාවක් ද දක්නා ලැබේ. කන් දික්ය; රෝම සහිතය.
ඇතැම් තන්හි බෝසතාණන් පර්යංකයෙන් ද සිටිනු දක්නා ලැබේ. එසේ සිටින එක් අවස්ථාවක දකුණතෙහි මලක් ද වමතෙහි අභය මුද්‍රාව ද දක්වෙයි; තවත් අවස්ථාවක දකුණතෙහි සූර්ය ලාංඡනය සහිත සුදු නෙළුම් මලක් ද වමතෙහි වරද මුද්‍රාව ද දැක්වෙයි. තවත් අවස්ථාවක වමතෙහි නෙළුම් මලක් සහ ඉන් නැඟී සිටින කඩුවක් ද දෙඅතින් ම විතර්ක මුද්‍රාව ද දැක්වෙයි.
ආකාශගර්භ බෝධිසත්වයන්ගෙන් පිළිබිඹු වන්නේ ප්‍රඥාවය. මෙම බෝසතාණෝ ජපානයේ නිචිරෙන් නිකායිකයන්ගේ විශේෂ භක්ති ප්‍රණාමයට පාත්‍රව සිටිත්. උන්වහන්සේ වෛරෝචන බුදුනුත් සමග මළවුන්ගේ ආත්ම භාරව හැම කල්හි සිටින බව ෂිංගොන් නිකායිකයෝ පවසති. මෙම බෝධිසත්වයන්වහන්සේ ටිබැට් බසින් “නම්-ම්කාහි ස්ඤිං-පෝ” යයි ද චීන බසින් “හූ-කුං-ත්සං” යයි ද ජපන් බසින් “කොකුසෝ” යයි ද හඳුන්වනු ලැබෙති.
(සංස්කරණය: 1965)
