ආචරිය
බුදුසසුන්හි පැවිදි ලැබූ හෙරණුන් හා නවක භික්ෂූන් ආචාරශික්ෂාවෙහි හික්මවන ගුරුවරයන්වහන්සේයි. ආචාර්යවරයෝ පස් දෙනෙකි: පබ්බජ්ජාචරිය යැ, උපසම්පදාචරිය යැ, නිස්සයාචරිය යැ, උද්දේසාවරිය යැ, ඕවාදාචරිය යැයි. එහි පැවිද්ද දුන් ආචාර්යයවරයා 'පබ්බජ්ජාචරිය' නම් වෙයි. උපසම්පදාමාළකයෙහි කර්මාචාර්ය වූයේ 'උපසම්පදාචරිය' නම් වෙයි. නිස දුන් ආචාර්‍ය්‍යවරයා 'නිස්සයාචරිය' නම් වෙයි. පෙළ අටුවා උගන්වන ආචාර්යර්‍ය්‍යවරයා 'උද්දේසාචරිය' නම් වෙයි. 'ධම්මාචරිය' නමුදු මේ මැයි. අවවාද දායක ආචාර්යයවරයා 'ඕවාදාචරිය' නම් වේ.
තවද මෙහි 'උපසම්පදාචරිය', 'නිස්සයාචරිය' වග්ගපාළි මහාබන්ධකයෙහි විස්තරයෙන් දක්වා ඇත. විශේෂයෙන් ආචාර්යවරයා දසවස් ඇත්තේ හෝ අතිරේක දසවස් ඇත්තේ හෝ විය යුතුය. උභතෝවිභංග කර්මාකර්මවිනිශ්චය කඳුවත් දැන සිටිය යුතු ද වෙයි. ආපත්ති-අනාපත්ති ගරුකා පත්ති-ලහුකාපත්ති ආපත්ති වුට්ඨාන දැන සිටිය යුතුයි. කමටහන් දෙන ආචාර්යයවරයා ඕවාදාචරිය නමුදු වෙයි. හේ ප්‍රිය ගරුභාවනීයාදි ගුණ සම්පන්න වූ කල්‍යාණ මිත්‍රයෙක් වන්නේය. (එහි විස්තරය විසුද්ධිමග්ග කම්මට්ඨානගහන නිද්දේසයෙන් දත යුතුය.)
නවක භික්ෂුව විසින් පස්වසක් ඉක්මෙන තුරු හෝ නිස මිදීමට සුදුසු අවස්ථාව පැමිණෙන තුරු උපාධ්‍යායයන්වහන්සේ නැති කල්හි සුදුසු ආචාර්යවරයකු ඇසුරු කොට ම වාසය කළයුතුය. ආචාර්යය තෙම අතැවැසියා කෙරෙහි ගෘහාශ්‍රිතප්‍රේම වශයෙන් පුත්‍ර චිත්තය උපදවන්නේය. අතැවැසියා ද ආචාර්යයවරයා කෙරෙහි පිතෘචිත්තය උපදවන්නේය. අතැවැසියා විසින් ආචාර්‍ය්‍යවරයා කෙරෙහි දැහැටි පැන් එළවා තැබීම ආදි කොට ඇති එක්සියසත්තිස් අඟෙකින් යුත් වත පිරිය යුතු වෙයි. එසේ ම ආචාර්‍ය්‍යවරයා විසින් ද අතැවැසියා කෙරෙහි පැවැතිය යුතු එක්සියතෙළෙස් අඟෙකින් යුත් වතෙක් වෙයි (මහාඛන්ධක).
තවද ඇදුරන් විසින් අතැවැසියා කෙරෙහි නිරතුරු රැකවරණ එළැවිය යුතුය. සේව්‍යාසේව්‍යයන් දතයුතුය. උද්දේසාදියෙහි පමා නොපමා බව ද විමසිය යුතුය. නිදන තැන ගිලන් බව, අහර ලද නොලද බව හා පුද්ගල විශේෂ ද සෙවිය යුතුය. මේ ආදි පස්විසි අයුරෙකින් අතැවැසියාට අනුග්‍රහ කළයුතු බව දක්වන ලද්දේයි.
(සංස්කරණය: 1965)
