රෝආල් ආමුන්සන්
(1872–1018). නෝර්වීර්යානු ධ්‍රැව ගවේෂකයෙකි. 1872 ජූලි 16 වැනි දා බෝජ් පළාතෙහි උපන් රෝආල් ආමුන්සන් වෛද්‍ය ශාස්ත්‍රය ඇතුළු නොයෙක් විද්‍යාවන් හදාළ නමුත් 1894 දී ඒ සියල්ල අත්හැර දමා ධ්‍රැව ගවේෂණය කෙරෙහි සිත යොමු කළේය. 1897–1899 දක්වා කාලයේ දී බැල්ජියානු ජාතික ඒඩ්රියන් ද ගාර්ලක් (Garlache) විසින් මෙහෙයවන ලද ඇන්ටාක්ටික් ගවේෂණයෙහි දී 'බැල්ජිකා' නම් යාත්‍රාවෙහි ප්‍රධාන සහකරු වශයෙන් සේවය කළේ ආමුන්සන්ය. 1903 දී 'යුආ' (Gjöa) නම් යාත්‍රාවෙන් ආක්ටික් ප්‍රදේශය කරා ගිය ඔහු යාත්‍රාව වරායෙහි නැංගුරම් ලා අවට ප්‍රදේශය ගවේෂණය කිරීමෙහි යෙදුණේය. උත්තර චුම්බක ධ්‍රැවය (බ.) සොයා ගන්නා ලද්දේ මේ ගමනේ දී ය. 1905 දී ඔහු වයඹ දිග මූදු මග ඔස්සේ සැන් ෆ්‍රැන්සිස්කෝ දක්වා යාත්‍රා කෙළේය. උත්තර ධ්‍රැවයට යාමට නැවතත් ඔහු පිටත් වූ නමුත් 1909 දී රොබට් පියරි එහි පළමුවෙන් ළඟාවුණු බව අසා 1910 දී ෆ්‍රෑම් නම් වූ සිය යාත්‍රාවෙන් දක්ෂිණ ධ්‍රැවය දෙසට ගමනාරම්භ කෙළේය. එකල ඇන්ටාක්ටික් ගවේෂණයෙහි යෙදී සිටි ආර්.ඇෆ්. ස්කොට්හට සිය ගමන පිළිබඳව දන්වා ඇන්ටාක්ටික් ප්‍රදේශයට යාත්‍රා කළ ආමුන්සන් ඔහුට තිස්පස් දිනකට ප්‍රථමයෙන් (1911 දෙසැම්බර් 17) දක්ෂිණ ධ්‍රැවයට පැමිණීමෙන් පළමුවෙන් ම එහි පා තැබීමේ ගෞරවයට හිමි විය. ආමුන්සන් තම ඊළඟ බලාපොරොත්තුව වූ ඊසානදිග මුදු මඟ ඔස්සේ ඇලස්කාවට පිවිසීම සඳහා 'මෝඩ්' නම් යාත්‍රාවෙන් 1918 ජූලි මස 15 වෙනි දින පිටත් විය. හිම අධිකව පැවතීම මේ ගමනට බාධාකර විය. එබැවින් ආමුන්සන්ගේ කාලය ආක්ටික් ප්‍රදේශයේ ගුවන් ගවේෂණ සඳහා යෙදිණ. 1926 මැයි මාසයේ දී එර්ඩ්ස්වර්ත් සමඟ ස්පිට්ස්බර්ජන් නගරයෙන් ගුවනින් පිටත් වූ ආමුන්සන් පැය 71කින් ඇලස්කාවේ ටෙලර් නගරය දක්වා පැමිණියේය. උත්තර ධ්‍රැවයට උඩින් ප්‍රථමයෙන් ම ගුවනින් යෑමේ ගෞරවය හිමිකර ගැනීම සම්බන්ධයෙන් නෝබීලේ හා ආමුන්සන් අතර අමනාපයක් ඇති විය. එහෙත් 1928 දී 'ඉතාලියා' නම් වූ යාත්‍රාවකින් උත්තර ධ්‍රැවයට ගිය නෝබිලේ අනතුරකට මුහුණ පෑ බව අසා ඔහු බේරා ගැනීම සඳහා පිටත් වූ ආමුන්සන් අතරමග දී අතුරුදන් විය.
(සංස්කරණය: 1965)
